زمزمه مذاکرات پشت پرده برای پایاندادن به جنگ روسیه و اوکراین
فرصت طلایی «کییف» رو به پایان
نزدیک به سه ماه دیگر جنگ روسیه و اوکراین دوساله میشود و همچنان هیچ چشماندازی برای پایان این جنگ که مسکو آغازگر آن بوده، وجود ندارد.
نزدیک به سه ماه دیگر جنگ روسیه و اوکراین دوساله میشود و همچنان هیچ چشماندازی برای پایان این جنگ که مسکو آغازگر آن بوده، وجود ندارد. از طرف دیگر جنگی دیگر میان اسرائیل و حماس، توجهها و تمرکز دیپلماتیک و نظامی غرب را دوباره به بحرانی تازه در خاورمیانه منتقل کرده است. در این مدت، روسیه با استفاده از وضعیت موجود سعی در بهبود موقعیت ضعیف خود در جنگ با اوکراین داشته و حملات خود را شدت بخشیده است. در چنین شرایطی زمزمههایی مطرح شده که حاکی از تلاش واشنگتن و دیگر متحدان کییف برای متقاعدکردن اوکراین به پایان جنگ با روسیه است و طبیعتا تاکنون اوکراین پاسخ مثبتی به این تلاشها نداده است.
انبیسی به نقل از مقامهای ارشد ایالات متحده نوشت آمریکا و اروپا مذاکرات احتمالی با روسیه بر سر صلح و پایاندادن به جنگ اوکراین را با کییف در میان گذاشتهاند. جنگ در اوکراین، که با حمله نظامی روسیه به این کشور از فوریه 2022 شروع شد، بیستویکمین ماه خود را سپری میکند. جنگی خونین که صدها هزار کشته و زخمی بر جای گذاشت و علاوه بر ویرانی بخشهایی از اوکراین، بسیاری از مردم این کشور را آواره کرد. این جنگ همچنین باعث ایجاد عمیقترین بحران در روابط مسکو با غرب از زمان بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲ شد.
مذاکرات احتمالی میان مقامهای روسیه، آمریکا و اروپا موارد بسیار گستردهای را در بر میگیرد. مواردی که ممکن است اوکراین در دستیابی به توافق با روسیه ناگزیر به چشمپوشی از آنها شود. گفته میشود بخشی از این مذاکرات که مقامهای ارشد کنونی و سابق آمریکا آن را «ظریف» توصیف کردهاند، ماه گذشته در نشستی با حضور نمایندگان بیش از ۵۰ کشور حامی اوکراین، ازجمله اعضای ناتو، انجام شد.
گفتوگو با اوکراین در بحبوحه نگرانی مقامهای آمریکایی و اروپایی از به «بنبست» رسیدن جنگ در اوکراین و همینطور بروز تردیدها درمورد توانایی غرب برای ادامه کمک به اوکراین با وجود جنگ اسرائیل و حماس، صورت میگیرد. از سوی دیگر، برخی میگویند نتیجه ممکن است به این بستگی داشته باشد که کدام طرف بتواند نیروی خود را بیشتر در میدان جنگ نگه دارد. روسیه درحالحاضر نزدیک به ۱۷.۵ درصد از خاک اوکراین را در کنترل خود دارد. مسکو ادعا میکند مجبور شده است «عملیات نظامی ویژه» در اوکراین را در واکنش به آنچه «استفاده غرب از اوکراین برای تضعیف روسیه» خوانده، آغاز کند. مسئولان دولت بایدن همچنین نگران هستند که میزان توانایی و منابع نیروهای اوکراین درحال کاهشیافتن است، درحالیکه روسیه به ظاهر منابع بیپایانی دارد. اوکراین همچنین با مشکل جذب نیرو دستوپنجه نرم میکند و اخیرا شاهد اعتراضات عمومی درباره برخی از الزامات اجباری در بحث خدمت وظیفه بوده است. دولت ایالات متحده از اینکه جنگ در اوکراین از زمان شروع جنگ اسرائیل و حماس تا چه حد کمتر توجه عمومی را به خود جلب کرده، نگران است. مقامات نگراناند که این تغییر توجه میتواند تأمین کمکهای بیشتر برای کییف را دشوارتر کند.
همزمان ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهوری اوکراین، فرمانده جدیدی برای «نیروهای ویژه» تحت امر خود منصوب کرده است. یگانی که به انجام عملیات نظامی در مناطق مورد کنترل مسکو شهرت دارد. به گزارش رویترز، زلنسکی در نطق ویدئویی، سرهنگ سرهی لوپانچوک را به این سمت منصوب کرد. پیش از او، سرلشکر ویکتور هورنکو از جولای ۲۰۲۲ رهبری این نیروها را بر عهده داشت. درهمینحال، رئیسجمهوری اوکراین انتقاد غرب مبنی بر کندی ضدحمله خبرساز اوکراین را که ماه ژوئن آغاز شد، رد کرده است. این در حالی است که والری زالوژنی، فرمانده ستاد کل ارتش اوکراین، در مقالهای که در اکونومیست منتشر شد، اعلام کرد که درگیری در میدان نبرد با روسیه به «بنبست» رسیده است و جنگ به سمت مرحله جدیدی از «نبرد ایستا و فرسایشی» پیش میرود. مرحلهای که به گفته او میتواند به مسکو اجازه دهد تا قدرت نظامی خود را بازسازی کند. مقامات گفتند که دولت ایالات متحده نظرات خود را درمورد چنین جدول زمانی با متحدان اروپایی در میان گذاشته است.
هیچیک از طرفین در میدان نبرد، گامهای بزرگی بر نمیدارد. مقامات آمریکایی همچنین بهطور خصوصی گفتهاند که اوکراین درحال ازدستدادن «فرصت طلایی» خود است. بر این اساس اوکراین احتمالا فقط تا پایان سال 2023 یا اندکی پس از آن فرصت دارد تا پیش از آنکه بحثهای فوری درباره مذاکرات صلح آغاز شود، تغییری اساسی در روند جنگ ایجاد کند، به این دلیل که حمایت تسلیحاتی غرب از اوکراین تا ابد نخواهد بود و با توجه به جنگ اسرائیل و حماس که احتمالا بلندمدت خواهد بود، محدودیتهایی برای تأمین سلاح اوکراین وجود دارد. درحالحاضر هم در واشنگتن صدای اعتراض نمایندگان کنگره درباره چرایی ادامه کمک نظامی به اوکراین و تأثیر آن بر جنگ بلند شده است. درهمینحال، ولودیمیر زلنسکی در یک کنفرانس خبری در شهر کییف، بعد از نشست با «اورزولا فون در لاین»، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا درباره مذاکرات صلح گفت: «چنین چیزی وجود نداشته و نخواهد داشت». زلنسکی همچنین گزارشها درباره اینکه کشورهای غربی او را تحت فشار میگذارند تا مذاکرات با روسیه را شروع کند رد کرد. او مدعی شد: «امروز هیچ کسی من را تحت فشار نمیگذارد. این مسئله در ابتدای جنگ و قبل از جنگ وجود داشته است». زلنسکی در واکنش به صحبتهای «والری زالوژنی» فرمانده کل ارتش اوکراین که وضعیت در خط مقدم جنگ را یک «بنبست» توصیف کرد گفت، کییف وضعیتهای خیلی سختتر از این را بهویژه در ابتدای جنگ به خود دیده است.
رئیسجمهور اوکراین گفت: «درحالحاضر مشکل کلیدی، کنترل آسمان توسط روسیه است و راهحل آن عرضه جنگندههای اف-۱۶ به اوکراین است». او گفت: «تصمیم درباره تحویل اف-۱۶ به اوکراین پیش از این گرفته شده و این فرایند در انتظار تکمیلشدن آموزش به خلبانهای اوکراینی است».
رئیسجمهور اوکراین تأکید کرد جنگ حماس و اسرائیل باعث منحرفشدن توجهات از اوکراین شده و نتایج مذاکرات او با این مقام اتحادیه اروپا «میتواند گویای این موضوع باشد» و امیدوار است که جنگ در خاورمیانه بهزودی پایان یابد. رسانهها گزارش کردند که ولودیمیر زلنسکی امروز یا فردا برای دیدار با مقامهای اسرائیلی و اعلام حمایت از آنها در جنگ، به اسرائیل سفر میکند. کییف از زمان آغاز جنگ اسرائیل و حماس برای جلب توجه رسانهها تلاش کرده است و در این میان برخی رسانهها تصریح کردند که سفر زلنسکی به اسرائیل میتواند «نمایانگر یک جبهه متحد اسرائیل، اوکراین، اروپا و ایالات متحده» علیه محور مقابل باشد.
آزمایش زیردریایی جدید هستهای روسیه
درهمینحال، وزارت دفاع روسیه، روز گذشته اعلام کرد که زیردریایی جدید اتمی «امپراتور الکساندر سوم» این کشور، موشک بالستیک «بولاوا» را که برای حمل کلاهکهای هستهای طراحی شده است، با موفقیت پرتاب کرد. به گزارش رویترز، در بیانیه وزارت دفاع روسیه آمده است: «پس از پرتاب این موشک بالستیک، درباره افزودن این رزمناو زیردریایی جدید اتمی به نیروی دریایی تصمیم گرفته میشود». این وزارتخانه همچنین اعلام کرد موشک قارهپیمای بولاوا از یک موقعیت زیر آب در دریای سفید در سواحل شمالی روسیه پرتاب شد و به هدفی در هزاران کیلومتر دورتر در شبهجزیره کامچاتکا در خاور دور روسیه اصابت کرد. مسکو اطلاعات بیشتر و زمان انجام این آزمایش را اعلام نکرد. رزمناو زیردریایی موشکی استراتژیک جدید روسیه به ۱۶ موشک بولاوا و سلاحهای مدرن دیگر مجهز شده است. بنابر اعلام وزارت دفاع روسیه، نیروی دریایی این کشور سه زیردریایی هستهای استراتژیک در خدمت دارد، یکی هم درحال تکمیل آزمایشها و سه زیردریایی دیگر در دست ساخت هستند. موشک ۱۲متری بولاوا که بردی حدود هشت هزار کیلومتر دارد و تا شش کلاهک هستهای را میتواند حمل کند، به سنگبنای بخش دریایی سهگانه هستهای روسیه تبدیل شده است. آزمایش جدید روسیه در شرایطی است که ولادیمیر پوتین برای حفظ بازدارندگی هستهای بهمنظور مقابله با آنچه او تهدیدهای امنیتی فزاینده میخواند، تلاش میکند. رئیسجمهوری روسیه روز پنجشنبه لایحه لغو پیمان منع جامع آزمایش هستهای کشورش را امضا کرد.