سفری ویژه در میانه جنگ

مهدی بازرگان: اگر‌چه فضای ضدایرانی مقوله تازه‌ای نیست و همواره با شدت و ضعف در عرصه سیاست خارجی وجود داشته است، اما برخی اقدامات در روزهای اخیر می‌تواند دایره تنش در منطقه را به نقطه حساسی بکشاند. مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا برای بلوکه‌کردن مجدد اموال ایران در بانک‌های قطر، اگر‌چه برای عملی‌شدن راه زیادی در پیش دارد، اما این رویکرد تقابلی نقطه آغاز بر روندی خواهد بود که سلسله‌واکنش‌هایی را به همراه خواهد داشت. شاید در بدیهی‌ترین شکل ممکن، عملا تنش تهران‌–‌واشنگتن به نقطه سخت‌تری برسد. اگر آن‌گونه که برخی رسانه‌های داخلی (کیهان) گفته‌اند، مسدودسازی دارایی‌های ایران در قطر به تنش‌های تندی در منطقه منجر شود، باید امکان تحقق هر سناریویی را محتمل دانست. خاصه آنکه بعد از هفتم اکتبر، شکنندگی وضعیت منطقه به اوج خود رسیده است و کوچک‌ترین اقدامی می‌تواند تبعات زیادی را به دنبال داشته باشد. البته در حوزه میدانی نیز وضعیت شکننده گزارش می‌شود. در همین راستا، روز شنبه روابط‌عمومی کل سپاه در اطلاعیه‌ای از شهادت دو پاسدار به نام‌های محمدعلی عطایی‌شورچه و پناه تقی‌زاده در سوریه به دلیل حملات اسرائیل خبر داد. یک روز بعد از آن نیز مرکز فرماندهی نیرو‌های ایالات متحده در خاورمیانه (سنتکام) طی پیامی در شبکه اجتماعی ایکس ادعا کرد‌ «پهپاد ایرانی اطراف ناو هواپیمابر آمریکایی آیزنهاور که اکنون در خلیج فارس است، به‌طور غیر‌حرفه‌ای و نا‌ایمن در حال گشت‌زنی بوده است». به گفته ایسنا، سنتکام در ادامه ادعا کرد یک هواپیمای حاضر در ناو این پهپاد را رهگیری کرده است. البته در ادامه این پیام قید شده که نیروی دریایی ایالات متحده به پرواز و کشتیرانی خود در مناطقی که قوانین بین‌المللی اجازه دهد، ادامه خواهد داد.

همچنین یک مقام دفاعی آمریکا در گفت‌وگو با شبکه الجزیره تأکید کرد «اقدامی توسط ایالات متحده در سرنگونی و انهدام پهپاد ایرانی صورت نگرفته است و آنها در واکنش به این اتفاق (حضور پهپاد)، تنها آن را رصد کرده‌اند». البته این مقام آمریکایی مدعی شد این اقدام ایران برای ارسال پهپاد در نزدیکی ناو، مانع از برخاستن و فرود سالم هواپیما‌های ما در آیزنهاور شد. پیش‌تر، ارتش جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده بود سامانه‌های اشراف اطلاعاتی نیروی دریایی ارتش، ناوگروه هواپیمابر آیزنهاور آمریکا را رهگیری و مورد شناسایی قرار دادند. ایران اعلام کرده حضور ناوگروه هواپیمابر آیزنهاور نه‌تنها تغییری در روند امنیت منطقه ایجاد نمی‌کند، بلکه باعث ایجاد تنش و ناامنی در منطقه می‌شود.

هم‌زمان ارتش انگلیس دیروز (یکشنبه) ادعا کرد «یک انفجار احتمالی» در یکی از مسیرهای مهم کشتیرانی در سواحل یمن رخ داده است. خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در‌این‌باره گزارش داد که مرکز عملیات تجارت دریایی ارتش انگلیس به دریانوردان هشدار داد این حادثه در تنگه باب‌المندب که دریای سرخ را به خلیج عدن متصل می‌کند، رخ داده است. این مرکز همچنین گفت فعالیت پهپادی نیز در این منطقه گزارش شده است. روزنامه عبری یدیعوت آحارونوت به نقل از یک منبع امنیتی مدعی «ناکام‌ماندن تلاش برای انجام یک حمله در دریای سرخ» شده است. به موازات آن، منابع رسانه‌ای بعد‌از‌ظهر دیروز (یکشنبه) از حمله راکتی به پایگاه ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا در حسکه سوریه خبر دادند. شبکه خبری المیادین در‌این‌باره اعلام کرد صدای چند انفجار از داخل پایگاه ائتلاف بین‌المللی در فرودگاه «خراب الجیر» در شمال حسکه شنیده شده است.

سفر البوسعیدی در میانه تنش

سفر شب گذشته سید‌بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، به ایران از جهات مختلف و در شرایط پر‌تنش منطقه ناشی از جنایات اسرائیل در غزه حائز اهمیت خواهد بود. شاید مسقط در راستای نقش سنتی خود به دنبال میانجیگری بین تهران و واشنگتن با هدف کنترل و مدیریت مناقشات کنونی باشد یا در سوی دیگر به دلیل نگرانی از تعمیم و تسری جنگ حماس و اسرائیل به کل منطقه خاورمیانه، عمانی‌ها به صورت مستقل به دنبال رایزنی با تهران باشند. البته در یک گزاره احتمالی دیگر، شاید وزیر امور خارجه عمان حامل پیامی از سوی آمریکایی‌ها برای تهران باشد. اما دلیل و هدف این سفر البوسعیدی به تهران هرچه که هست، باید اذعان کرد موضوع آن‌قدر مهم بوده که رئیس دستگاه سیاست خارجی عمان را به تهران کشانده است.

این در حالی است که حسین امیرعبداللهیان و بدر البوسعیدی، وزیران امور خارجه ایران و عمان، روز جمعه گذشته نیز به صورت تلفنی درباره آخرین تحولات غزه رایزنی و گفت‌وگو کردند. امیرعبداللهیان در این گفت‌وگوی تلفنی از‌سرگیری حملات اسرائیل علیه مردم غزه را نشان‌دهنده بی‌توجهی به درخواست‌های بین‌المللی و افکار عمومی جهان دانست. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از ضرورت تلاش‌های همه کشورهای اسلامی برای متوقف‌کردن این جنایات گفت و در ادامه هشدار داد که «در سفر هفته گذشته‌ام به بیروت از رهبران مقاومت شنیدم در صورت از‌سرگیری حملات رژیم اسرائیل، پاسخ مقاومت پشیمان‌کننده و سخت‌تر از قبل خواهد بود». وزیر خارجه عمان نیز در این گفت‌وگو شعله‌ور‌شدن مجدد جنگ و توسعه آن را در منطقه تأسف‌بار خواند. طرفین همچنین بر ضرورت آتش‌بس پایدار و ارسال گسترده کمک‌های انسانی و اقدامات مؤثر جامعه جهانی به این منظور تأکید کردند. البته قرار بود وزیر امور خارجه عمان عصر دیروز راهی تهران شود که این سفر با تأخیر به شامگاه یکشنبه کشیده شد؛ بنابراین تا لحظه تنظیم گزارش خبری از این سفر، محور مذاکرات و نشست مشترک امیرعبداللهیان و البوسعیدی مخابره نشد.