دست رد رم به طرح جنجالی «شی»

تنها کشور گروه 7 که در ابتکار «کمربند و جاده» حکومت چین مشارکت داشت، به پکن اعلام کرد از این پروژه خارج می‌شود. در هفته‌های اخیر، گزارش‌هایی مبنی بر پشیمانی ایتالیا از حضور در این طرح منتشر شده بود و مقام‌های ایتالیا هم این گزارش‌ها را تأیید کرده بودند. در نهایت، منابع دولتی ایتالیا گفتند رم رسما به چین اطلاع داده است از ابتکار کمربند و جاده (BRI) خارج می‌شود. ایتالیا که در سال 2024 ریاست دوره‌ای گروه 7 را در اختیار خواهد گرفت، تنها عضو این گروه بود که در طرح جنجالی کمربند و جاده حضور داشت. ایتالیا در سال ۲۰۱۹ با نادیده‌گرفتن هشدارهای ایالات متحده مبنی بر اینکه ممکن است با پیوستن به این توافق، به حزب کمونیست چین اجازه دهد کنترل فناوری‌های حساس و زیرساخت‌های حیاتی را در دست بگیرد، اولین و تاکنون تنها کشور بزرگ غربی بود که به ابتکار یک کمربند و جاده پیوست. با‌این‌حال، زمانی که جورجیا ملونی، نخست‌وزیر جدید ایتالیا، سال گذشته به قدرت رسید، گفت که می‌خواهد از این توافق خارج شود و تأکید کرد که این توافق هیچ دستاورد درخور توجهی برای ایتالیا به همراه نداشته است. توافقی که شی جین‌پینگ، رهبر حزب کمونیست چین از آن حمایت می‌کند. ایده‌ای که نگرانی سلطه مالی و اقتصادی چین بر کشورهای عضو این طرح را موجب شده است. قرارداد کمربند و جاده بین دو کشور ایتالیا و چین در مارس ۲۰۲۴ منقضی می‌شود و یک منبع دولتی ایتالیا گفت رم «در روزهای اخیر» نامه‌ای به پکن ارسال کرده و به چین اطلاع داده است این پیمان را تمدید نخواهد کرد. با اینکه این نگرانی وجود دارد که خروج ایتالیا از این توافق، به روابط اقتصادی رم و پکن آسیب بزند، اما یک منبع دولتی ایتالیا گفت: «ما قصد داریم روابط عالی با چین را حفظ کنیم، حتی اگر دیگر بخشی از طرح کمربند و جاده نباشیم. دیگر کشورهای گروه ۷ روابط نزدیک‌تری نسبت به ما با چین دارند، علی‌رغم این واقعیت که آنها هرگز در BRI نبودند». از زمان راه‌اندازی این طرح در سال ۲۰۱۳، بیش از صد کشور برای همکاری در پروژه‌های زیرساختی و ساختمانی BRI با چین قرارداد امضا کرده‌اند. جوزپه کونته، نخست‌وزیر وقت ایتالیا، زمانی که در سال ۲۰۱۹ این قرارداد را امضا کرد، امیدوار بود به سود تجاری برسد؛ اما شرکت‌های چینی ذی‌نفعان اصلی این طرح به نظر می‌رسیدند. صادرات ایتالیا به چین در سال گذشته از ۱۳ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۹ به ۱۶.۴ میلیارد یورو (۱۷.۷ میلیارد دلار) رسید. بر اساس داده‌های ایتالیایی، در مقابل، صادرات چین به ایتالیا از ۳۱.۷ میلیارد در مدت مشابه به ۵۷.۵ میلیارد افزایش یافت. فرانسه و آلمان، شرکای تجاری اصلی ایتالیا در اتحادیه اروپا، علی‌رغم اینکه بخشی از BRI نبودند، سال گذشته به میزان درخور توجهی به چین صادرات داشتند. پروژه یا طرح کمربند جاده که قصد احیای جاده ابریشم قدیم را دارد، در سال ۲۰۱۳ از سوی چین راه‌اندازی شد. ایتالیا با وجود اینکه یکی از اعضای اتحادیه اروپا و همچنین گروه ۷ است، چهار سال قبل با تصمیم جوزپه کونته، نخست‌وزیر وقت این کشور، به این طرح پیوست. کمربند و جاده یک پروژه زیرساختی است که در سال ۲۰۱۳ توسط شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین اعلام شد. هدف از این پروژه، ایجاد یک شبکه زیرساختی هم از طریق زمین و هم دریا برای گسترش نفوذ اقتصادی چین به کشورهای دیگر در سراسر آسیا، خاورمیانه، آفریقا و حتی اروپا بود. دولت ایتالیا می‌گوید این کشور پس از پیوستن به این ابتکار، شاهد دریافت مزایای کمی بوده؛ در‌حالی‌که چین از این معامله سود بسیار بیشتری برده است. پس از این توافق، هرچند صادرات ایتالیا به پکن افزایش یافت، اما این میزان چندان شایان توجه نبود؛ افزایشی که بیشتر آن مربوط به صادرات داروی فایزری بود که در ایتالیا تولید می‌شد.‌آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا، در این زمینه می‌گوید: «طرح جاده ابریشم برای ما سودی نداشت. آلمان و فرانسه گردش مالی بیشتری نسبت به ما داشتند. ما در حال حاضر بسیار با چین کار می‌کنیم؛ یک مشارکت استراتژیک وجود دارد. هیچ چیز منفی با چین وجود ندارد. همان‌طور که همیشه بوده، روابط با چین ادامه پیدا می‌کند، اما نه در چارچوب کمربند و جاده». اما جوزپه کونته، نخست‌وزیر پیشین ایتالیا، تصمیم جدید دولت جورجیا ملونی را چندان به سود این کشور نمی‌داند. او در‌این‌باره می‌گوید: «این تصمیم صرفا به دلایل ایدئولوژیک گرفته شده و منافع بازرگانان ایتالیایی را در نظر نگرفته است». بین ۱۴۵ تا ۱۴۹ کشور در سراسر جهان وجود دارند که یادداشت‌های تفاهم را با چین برای همکاری در طرح کمربند و جاده امضا کرده‌اند. در این میان، نام ۱۳ کشور اروپایی نیز دیده می‌شود: بلغارستان، کرواسی، جمهوری چک، استونی، مجارستان، یونان، لتونی، لیتوانی، لهستان، پرتغال، اسلواکی، مالت و اسلوونی.