روسیه چند ماه پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری

احمد  وخشیته-استاد دانشگاه دوستی ملل روسیه: سه ماه بیشتر تا انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه باقی نمانده است؛ بحران اوکراین در آستانه دو‌سالگی قرار دارد، روابط مسکو با غرب در تاریکی به سر می‌برد، خاورمیانه آبستن جنگ غزه است، قیمت تخم‌مرغ در روسیه در ماه جاری بیشتر از چهار درصد گران شده، کمبود کارگران مهاجر به روسیه کارفرمایان را با مشکل روبه‌رو کرده، سقط جنین به یکی از موضوعات مورد بحث در این کشور تبدیل شده است، نرخ بهره بانکی بیش از دو برابر افزایش پیدا کرده و گفته می‌شود تورم در پایان سال ممکن است به ۷.۵ تا هشت درصد برسد.

برایند این نکات سبب شد تا ولادیمیر پوتین در کنفرانس مطبوعاتی پایان سال که به «نتایج سال» شهرت دارد، در مدت چهار ساعت و سه دقیقه تقریبا به ۷۰ سؤال پاسخ دهد.

بدون شک یکی از مهم‌ترین محورهای صحبت‌های رئیس‌جمهور روسیه، رویکردش در قبال کارزار اوکراین بود. او در پاسخ به این پرسش پررنگ در روسیه که آیا موج دوم بسیج عمومی در پیش خواهد بود؟ گفت که چنین برنامه‌ای وجود ندارد و امروز نیازی به بسیج عمومی نیست. بخش قابل ملاحظه‌ای از صحبت‌های او به آنچه روسیه عملیات ویژه نظامی می‌خواند، معطوف بود. شان بل، ستون‌نویس اسکای‌نیوز در واکنش به این بخش از گفته‌های وی نوشت: سخنرانی پوتین، بدون شک منعکس‌کننده این امر است که جریان درگیری به نفع او تغییر کرده است.

البته اگر این گفته رئیس‌جمهور روسیه را که صلح پس از دستیابی روسیه به اهداف خود شامل می‌شود، در کنار مواضع او نسبت به احیای روابط با اروپا و حتی آمریکا قرار دهیم، نشان می‌دهد که کرملین آماده است که اگر غرب شرایط او در اوکراین را بپذیرد، به گفت‌وگوها بازگردد. پوتین حتما به خوبی درک می‌کند که شکست ارتش اوکراین در ضد‌حمله، بحث‌های زیادی را در میان احزاب متنوع در غرب پدید آورده است که ادامه خصومت‌ها منجر به خسارت بیشتری برای اوکراین خواهد شد. شاید از همین جهت بود که گفت غرب بیشتر از آنچه وعده داده بود به اوکراین کمک کرد، اما نیروهای روسی تا‌کنون ۷۴۷ تانک و دوهزارو ۳۰۰ خودرو زرهی اوکراین را منهدم کردند و در امتداد خط تماس در حال پیشروی هستند. موضوعی که روزنامه هندی ایندین اکسپرس درباره آن نوشت که تصمیم پوتین برای برگزاری کنفرانس مطبوعاتی پس از یک وقفه دو‌ساله، نشان می‌دهد باد در میدان جنگ اکنون به کدام سمت می‌وزد.

اما رئیس‌جمهور روسیه در عین حال که از دست بالای کشورش در کارزار اوکراین صحبت کرد، گفت عادی‌سازی روابط با غرب به ما بستگی ندارد و این ما نبودیم که آن را خراب کردیم و در عین حال آماده‌ایم که با اتحادیه اروپا رابطه داشته باشیم. او درباره آمریکا هم تأکید کرد که ایالات متحده کشور مهم و ضروری در جهان است و آماده احیای روابط با آنها هستیم. با این وجود، تصریح کرد که هنوز شرایط برای این موضوع وجود ندارد، اما روسیه برای این اقدام آماده است.

در واقع به نظر می‌رسد پوتین هم در‌صدد است به مردم روسیه این پیام را بدهد که او برنامه گسترش تنش‌ها با غرب را دنبال نمی‌کند و هم به آمریکا و ناتو این سیگنال را منتقل کند که کرملین از مواضع خود در اوکراین عقب‌نشینی نمی‌کند، اما در عین حال آماده تنش‌زدایی و مذاکره برای دستیابی به صلح و احیای روابطی است که اکنون حتی از زمان جنگ سرد هم تاریک‌تر شده است.

پوتین چند روز پیش از کنفرانس مطبوعاتی پایان سال، در حاشیه مراسم اعطای مدال به قهرمانان روسیه، از شرکت خود در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ خبر داد؛ انتخاباتی که این بار قرار است در فرصت سه‌روزه یعنی ۱۵ تا ۱۷ مارس برگزار شود.

بنابراین همان‌طور که انتظار می‌رفت، بسیاری از سؤال‌های این کنفرانس مطبوعاتی به سیاست‌های اقتصادی دولت پوتین توجه داشت. او در پاسخ به پرسش شخصی که پرسید چرا عوارض آزادراه مسکو-کازان از برآوردها گران‌تر است؟ گفت که بررسی می‌کند. یا در مورد افزایش قیمت تخم‌مرغ از روس‌ها عذرخواهی کرد و آن را شکستی در کار دولت دانست و تأکید کرد که همکارانش در حال بررسی این موضوع هستند. او همچنین افزایش ۴۰‌درصدی قیمت خودروهای روسی را بسیار زیاد دانست و اگر‌چه تورم پایان سال را بین ۷.۵ تا ۸ درصد ارزیابی کرد، اما از تلاش برای بازگرداندن آن به سطح هدف خبر داد. پوتین همچنین از کاهش بی‌کاری به ۲.۹ درصد تا پایان سال صحبت کرد و رشد اقتصادی را تا پایان امسال ۳.۵ درصد دانست. اظهاراتی که به خوبی نشان می‌دهد سه ماه دیگر انتخابات ریاست‌جمهوری در روسیه برگزار می‌شود و پوتین تلاش دارد به روس‌ها اطمینان بدهد که روسیه در مسیر ثبات در حرکت است.