مدیرعامل انجمن «تاک» در گفت‌وگو با «شرق»
بچه‌های اوتیسم فقط مصرفکننده نیستند
هر فرد دارای طیف اوتیسم می‌تواند با آگاهی جامعه و خانواده، مداخله حرفه‌ای و به‌موقع و نیز داشتن فرصت برای آموزش و مهارت‌‌آموزی، به فرد توانمند و مؤثری تبدیل شود. «شکوه علیزاده‌مقدم»، مدیرعامل انجمن «تاک» (تربیت انسان کارآمد)، در گفت‌وگو با «شرق» به سؤالاتی درباره انجمن و فعالیتش پاسخ می‌دهد؛
سمیه جاهدعطائیان: هر فرد دارای طیف اوتیسم می‌تواند با آگاهی جامعه و خانواده، مداخله حرفه‌ای و به‌موقع و نیز داشتن فرصت برای آموزش و مهارت‌‌آموزی، به فرد توانمند و مؤثری تبدیل شود. «شکوه علیزاده‌مقدم»، مدیرعامل انجمن «تاک» (تربیت انسان کارآمد)، در گفت‌وگو با «شرق» به سؤالاتی درباره انجمن و فعالیتش پاسخ می‌دهد؛ «در انجمن تاک مطابق با شعار و دستورالعمل‌ها، انجام صحیح و کارآمد برنامه‌ها مدنظر قرار دارد، نه انجام‌دادن صِرف کارها. ما یک کار را از روی انجام وظیفه یا مسئولیت انجام نمی‌دهیم، بلکه بر کارآمدی متمرکز می‌شویم. در انجمن «تاک» در سال‌های گذشته اندوخته و دانش خوبی در حوزه کار با بچه‌های اوتیستیک و مداخله بهنگام به دست آوردیم؛ به طوری که تیم و کادر ما در این زمینه از مربیان تحصیل‌کرده و توانمندی تشکیل شده که میتوانند در فرایند مداخلات اوتیسم به صورت علمی و حرفه‌ای کار کنند». او توجه ویژه به جامعه اوتیسم را یک ضرورت می‌داند و اشاره می‌کند: «جامعه اوتیسم به گسترش خدمات و افزایش میزان افراد حرفه‌ای نیاز دارد که به مداخلات مؤثر و بهنگام مسلط باشند؛ به همین دلیل شخصا با وجود آنکه تحصیلات تکمیلی را در رشته مدیریت استراتژیک و کسب‌و‌کار گذراندم، اما با تیمی همراه شدم که به حوزه اوتیسم و مداخلات آن تسلط دارند و در راستای برگزاری دوره‌های تربیت مربی، تربیت والدین و توسعه خدمات آموزشی فعالیت می‌کنند. درعینحال تلاش می‌کنیم تا فضای آنلاین و دیجیتال در این حوزه را نیز اضافه کنیم تا تمام افراد به اطلاعات و داده‌های مفید دسترسی داشته باشند».
حمایت از خانواده‌های کم‌برخوردار
مدیرعامل انجمن «تاک» در پاسخ به این سؤال که آیا جمعیت هدف انجمن از قشر مرفه و از توان مالی اقتصادی بالایی برخوردار هستند، تأکید می‌کند: «نمی‌‌توان این صحبت را تأیید کرد. کار مؤسسه توانمند‌سازی و آموزش بچه‌های طیف اوتیسم است، اما هزینه مداخلات هزینه پایینی نبوده و گران‌قیمت هستند. به‌جرئت می‌توان گفت که مخاطب و جمعیت هدف ما از خانواده‌های متوسط هستند؛ چرا‌که خانواده‌های مرفه از خدمات در منزل بهره‌مند شده و ترجیح می‌دهند خدمات اختصاصی و تک‌‌نفره دریافت کنند. تیم ما با خانواده‌ها ارتباط مستقیم و نزدیک داشته و در هر مرحله که احساس کرده یا شاهد باشیم خانواده‌ای در مرکز توان مالی پرداخت هزینه‌ها را ندارد اما بچه آموزش‌پذیر بوده و در سن طلایی و آموزش مؤثر قرار دارد، هزینه‌هایش را از طرف خیران مرکز تأمین می‌کنیم. درواقع برای آموزش این کودک یک خیر پیدا می‌کنیم؛ مثل مدرسه‌ای که اسپانسر و حامی دارد و بورسیه می‌کند. بچه‌ها بعد از ارزیابی به خیران معرفی می‌شوند و برنامه‌های اختصاصی خود را دریافت می‌کنند». او با تأکید بر اینکه بچه‌های تاک متعلق به دهک‌های مختلف جامعه و از متوسط به پایین هستند، ادامه می‌دهد: «بعد از انجام فرایند معرفی بچه‌ها به خیران در حوزه ارائه خدمات به فرزند در بازه زمانی تفاهم‌شده، کار آموزش شروع شده و خیر را در زمینه عملکرد و روال آموزشی فرد مطلع می‌کنیم تا در صورت تمایل حمایت‌ها ادامه پیدا کند».
«علیزاده» با اشاره به ضرورت درگیرشدن خانواده‌ها در مسیر مداخلات و آموزش یادآور می‌شود: «خانواده‌های حمایت‌شده باید دست‌کم هزینه یک جلسه از مداخلات را در طول هفته تقبل کنند؛ چون فرایند مداخلات طولانی‌‌مدت بوده و اگر خانواده‌ای در این فرایند درگیر نشود، مداخلات مؤثر نخواهد بود. درواقع رایگان‌بودن تمام دوره‌ها می‌تواند خانواده را از مسیر همراهی در فعالیت‌ها دور کند که این مسئله به ضرر بچه‌ها و خانواده تمام می‌شود؛ به همین واسطه لازم است برای آنکه خانواده به اهمیت ذاتی جلسات آگاه و در فرایند مداخله درگیر شود، بخشی از هزینه از طرف خانواده‌ها پرداخت شود».
سن تشخیص اوتیسم زیر 3سالگی است
مدیرعامل انجمن «تاک» با اشاره به هزینه خدمات ارائه‌شده در مرکز می‌گوید: «بچه‌های حاضر در دوره‌ها، ۹۰ دقیقه در مرکز حاضر هستند که هر ۴۵ دقیقه به طور اختصاصی زیر نظر دو یا سه مربی کار می‌کنند. پرونده‌ها زیر نظر نیروی سوپروایزر در حال بررسی بوده و درعینحال یک دایرکتور نیز جریان پرونده و فعالیت‌های بچه‌ها را پیگیری و بررسی می‌کند؛ یعنی سه متخصص به صورت مستقیم در فرایند کار حضور مؤثر دارند. هزینه تمام‌شده برای هر نفر بیش از یک‌میلیون‌و ۲۰۰ هزار تومان است، اما خانواده در عمل برای هر 90 دقیقه معادل ۶۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کند».
«علیزاده»، فعال حوزه افراد با نیازهای ویژه، با بیان اینکه اوتیسم در سه طیف خفیف، متوسط و شدید معرفی می‌شود، از رده‌‌بندی سنی جمعیت هدف در مؤسسه می‌گوید: «از آنجا که اوتیسم به سن‌وسال خاصی محدود نمی‌شود، اما لازم است که در زمان مشخص یعنی حدود دو، سه‌سالگی تشخیص داده شود. در حقیقت اوتیسم اختلالی نیست که به سن‌وسال خاصی تعلق داشته باشد. انجمن تاک فرزندان سه تا ۲۰ سال را در طیف‌های مختلفی از اوتیسم تحت پوشش قرار داده و عموما ۹۰ درصد از مراجعان ما کسانی هستند که با توصیه دیگر والدین که از خدمات ما بهره‌مند شده و تجربه مؤثر دارند، به مؤسسه معرفی می‌شوند».
بچه‌های اوتیسم میتوانند ارزش خلق کنند
به گزارش خبرنگار «شرق»، مؤسسه «تاک» به صورت سالانه نمایشگاهی از محصولات و آثار ماندگار جمعیت تحت پوشش برپا می‌کند که اهداف برگزاری نمایشگاه‌ها می‌تواند شایان توجه باشد. «علیزاده» در این زمینه می‌گوید: «ما تنها قصد نداریم که به جمعیت تحت پوشش اضافه کنیم یا برای مؤسسه بازاریابی کنیم، بلکه هدف اصلی ما این است که جامعه هدف یعنی بچه‌های اوتیستیک را با هر توانمندی و دستاوردی به دیگر اقشار جامعه معرفی کنیم و به مردم بگوییم که جامعه‌ای با توانمندی‌های این‌‌چنینی هم در کنار ما وجود دارد؛ جمعیتی که در سنین خاص و طلایی نیازمند توجه، مراقبت و آموزش هستند. هدف نهایی ما این نیست که فقط توانمندی بچه‌ها را به نمایش بگذاریم، بلکه می‌خواهیم به خانواده‌ها و مردم نشان دهیم و آنها را آگاه کنیم که این بچه‌ها یعنی بچه‌هایی که در طیف اوتیسم هستند، فقط مصرفکننده نبوده و میتوانند به صورت هویتی مستقل و توانمند باشند؛ یعنی این بچه‌ها میتوانند در صورت مداخله به‌موقع و مؤثر، ارزشمندی خلق کنند و به ارزش ماندگاری تبدیل شوند».
مواجهه با اوتیسم در رویکرد‌های چندوجهی
مدیرعامل مؤسسه «تاک» همراه با معرفی تیم انجمن می‌افزاید: «همکاران در مؤسسه از فارغ‌التحصیلان دکتری و فوق‌لیسانس هستند که با اختلال بچه‌ها به‌عنوان اختلال نیازمند درمان مواجه نمی‌شوند، بلکه آموزش خانواده و فرزند را در دستور کار قرار می‌دهند تا بدانند اوتیسم یک تفاوت بوده و باید در صلح با آن زندگی کرد؛ پس همان‌طور که اوتیسم اختلالی چندوجهی است، بدون‌شک مواجهه با آن نیز باید رویکردی چندوجهی داشته باشد. وجود افراد با تخصص‌های مکمل می‌تواند خدمات لازم و مؤثر را ارائه دهد». او برای راهنمایی خانواده‌هایی که در ابتدای راه هستند و نمی‌دانند که فرزندشان در طیف اوتیسم قرار داشته و در این زمینه اطلاعات محدود و مبهمی دارند، یادآور می‌شود: «سن طلایی تشخیص و مراجعه مؤثر به روانپزشکان یا روان‌شناسی که دکترای روان‌شناسی دارد، تا سه‌سالگی و پیش از سه‌سالگی است که عموما روانپزشکان و روان‌‌شناسانی در تخصص‌های مختلف میتوانند در این زمینه خدمات تشخیصی انجام دهند. در مرکز «تاک» نیز بعد از یک تا دو جلسه مصاحبه با خانواده و بعد از آن ویزیت فرزند میتوانند نتیجه‌گیری کنند که بچه در طیف قرار دارد یا نه. بعد از آن با ملاقات فرزند در جلسات بعدی مشخص می‌شود که بچه در کجای طیف قرار دارد تا مداخلات مؤثر شروع شود. درواقع کار تشخیص نهایی بر عهده روان‌پزشک مؤسسه است که کار معرفی و ارجاع به سیستم کارشناسان تاک بعد از این مرحله شروع می‌شود.
در سایت «تاک؛ تربیت انسان کارآمد» نیز پرسش‌نامه و غربالگری اولیه در دسترس خانواده‌هایی است که در زمینه اوتیسم و تشخیص مقدماتی آن ابهاماتی دارند که بعد از انجام این تست میتوانند تصمیم مناسب‌تری بگیرند.
مؤسسه تاک چه می‌کند؟
مؤسسه تاک (تربیت انسان کارآمد) فعالیت خود را از سال ۱۳۹۶ با هدف آموزش و تربیت افراد طیف اوتیسم آغاز کرد. این مؤسسه تحت نظر بنیاد زندگی‌بخش کارآمد فعالیت می‌کند و همواره باور دارد که هیچ فردی که تشخیص طیف اوتیسم گرفته است، نباید به دلیل محدودیت‌های مالی از آموزش و تربیت کارآمد بازبماند. چشم‌انداز مؤسسه تاک ارائه خدمات آموزشی و درمانی در سطح استانداردهای جهانی برای کودکان و بزرگسالان طیف اوتیسم و پیشگامی در انجام پژوهش‌های علمی و تربیت مربیان آموزشی و درمانی است. همچنین مطالبه‌‌گری از سازمان‌های مربوطه به منظور بهبود وضعیت جامعه اوتیسم کشور، انجام مطالعات، گسترش و حمایت از حقوق و قوانین انسانی و اخلاقی افراد طیف اوتیسم و نیز تأمین هزینه برای آن دسته از افراد و خانواده‌هایی که توانایی پشتیبانی مالی ندارند، ازجمله مأموریت‌های مؤسسه «تاک» است.
