جرئت یا حقیقت؟

تیم ملی فوتبال ایران امشب از ساعت 18:30 به وقت تهران در اجوکیشن سیتی به مصاف امارات می‌رود تا سومین و آخرین بازی‌اش در مرحله گروهی جام ملت‌های قطر را برگزار کند. شاگردان امیر قلعه‌نویی که پیش از این با کسب دو برد از تقابل با فلسطین و هنگ‌کنگ، صعودشان به یک‌هشتم نهایی را قطعی کرده‌اند، حالا باید برای روشن‌شدن مقوله صدرنشینی، با امارات چشم در چشم شوند. ایران در قطر، تا به اینجا، دو روی کاملا متفاوت داشته است؛ آنها دیدار نخست را با ارائه یک نمایش به نسبت قابل قبول، با چهار گل به سود خود خاتمه داده و برای رقبا خط‌و‌نشان کشیدند، ولی در دیدار دوم و در جدال با تیم نه‌چندان قدرتمند هنگ‌کنگ متزلزل نشان داده و تردیدهای زیادی درباره قدرت تیم ملی به وجود آوردند. البته که امیر قلعه‌نویی، سرمربی تیم ملی، چنین مسئله‌ای را قبول ندارد و می‌گوید تیمش در دیدار با هنگ‌کنگ هم بازی بسیار خوبی را به نمایش گذاشته است. با چنین نگاه متضادی که نسبت به قدرت تیم ملی تا به الان و پس از دو بازی شکل گرفته، ایران باید امشب به مصاف امارات، یکی دیگر از تیم‌هایی برود که روی کاغذ حرف زیادی برای گفتن مقابل تیم ملی ندارد. درست است که امارات جدی‌ترین رقیب ایران در مرحله گروهی به شمار می‌رود، ولی آنها در طول تاریخ برگزاری جام ملت‌های آسیا، هرگز بردی مقابل ایران نداشته و از همه بدتر اینکه چهار بار هم شکست خورده‌اند. ایران و امارات تاکنون پنج بار در جام ملت‌های آسیا به مصاف هم رفته‌اند و این ششمین تقابل خواهد بود. تقابل‌های این دو تیم همیشه در مرحله گروهی بوده و آنها در سه دوره از چهار دوره اخیر جام ملت‌های آسیا هم‌گروه بوده‌اند که دو تقابل قبلی با پیروزی ایران تمام شده است. یوزهای ایرانی در پنج تقابل‌شان با امارات در جام ملت‌های آسیا به چهار برد و یک تساوی رسیده‌اند و مقابل این تیم هرگز شکستی را تجربه نکرده‌اند. آمار گل‌های ردوبدل‌شده در این رویارویی هم سراسر به سود تیم ایران است و اصلا قابل مقایسه نیست. پس با درنظر‌گرفتن تمامی این موارد، قدرت دو تیم، در اختیار داشتن ستاره‌های مشهور و البته پیشینه تقابل‌ها، دست بالا با ایران است و می‌شود حدس زد که شاگردان قلعه‌نویی کار دشواری برای رسیدن به یک برد دیگر نداشته باشند. با وجود بازی به نسبت راحتی که می‌توان برای تیم ملی متصور شد، ولی این جدال هنوز برگزار نشده، درگیر احتمالات و گمانه‌زنی است. در‌واقع مسئله اینجاست که امیر قلعه‌نویی و تیمش باید سری به همان بازی معروف زده و از بین جرئت یا حقیقت یکی را انتخاب کنند. ماجرا مربوط به مسیر تیم ملی ایران برای ادامه جام ملت‌های آسیاست؛ مسیری که یک طرف آن ژاپن ایستاده و طرف دیگر، خبری از این غول آسیای شرقی نیست. حالا پرسشی که ذهن بسیاری را درگیر کرده، این است که آیا ایران باید جرئت به خرج داده و در مسیری بازی کند که ژاپنی‌ها حضور دارند یا اینکه خودش را به مسیر دیگری ببرد که حداقل تا فینال خبری از ژاپن نباشد.

حقیقت فوتبال ایران، زیرساخت‌ها و نگاه حرفه‌ای حاکم بر این رشته ورزشی، بیانگر این است که ایران باید مسیر دوم را انتخاب کند تا از رویارویی زودرس با ژاپنی‌ها بپرهیزد. دلیلش مشخصا ترس از این کشور آسیای شرقی نیست‌ بلکه قربانی‌‌کردن سه امتیاز برای رسیدن به دستاوردی احتمالا مهم‌تر است. دستاورد مهم، ضریب بیشتر شانس قهرمانی است. با نگاهی به وضعیت فوتبال ایران و خالی‌ماندن ویترین افتخاراتش پس از قریب به نیم‌قرن، این گزاره باید به‌طور جدی‌تری مورد بررسی قرار بگیرد که شاید مسیر مخالف با ژاپن، امکان قهرمانی را بالاتر ببرد. ایران اگر در بازی امشب به امارات ببازد، در گروهش دوم می‌شود و به‌این‌ترتیب، با حضور در آن سوی جدول، تا فینال به ژاپن و احتمالا کره جنوبی برخورد نخواهد کرد. پس تا به همین‌جا یکی، دو فرصت ایدئال نصیب تیم ملی می‌شود؛ اول اینکه از حذف احتمالی در یک‌چهارم نهایی جلوگیری می‌کند و دیگر اینکه شانس رسیدن به بازی فینال را افزایش می‌دهد. حضور در فینال هم ناگفته پیداست که ایران را در آستانه شکستن طلسمی 50‌ساله قرار خواهد داد. سودش را هم در‌نهایت فدراسیون، مربی و بازیکنانی می‌برند که در ماه‌های اخیر مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.

با‌این‌حال، انتخاب چنین مصلحت‌اندیشی‌ای به این سادگی‌ها نخواهد بود. در‌واقع در دنیای حرفه‌ای امروز، حساب‌و‌کتاب‌های این‌چنینی شاید چندان رایج نباشد؛ به‌ویژه برای تیم ملی ایران که ستاره‌های بی‌شماری در ترکیب دارد و باخت عمدی را برنمی‌تابد. این یکی، یعنی انتخاب جرئت، در این بازی سخت و دشوار. ایران با شش امتیاز در گروه سوم، صدرنشین است و امارات چهار امتیازی در تعقیب آن. پس اگر تیم ملی در جدال امشب، شکستی متحمل نشود، آن‌وقت به‌عنوان صدرنشین به دل مرحله حذفی جام ملت‌ها خواهد زد. این یکی هم چندان بی‌لطف نیست؛ چرا‌که ایران به این ترتیب برای رقبا و از همه مهم‌تر ژاپن و کره خط‌و‌نشان می‌کشد که بدون واهمه و هراس از آنها به فکر رسیدن به فینال است. انتخاب «جرئت» شاید در حساب‌و‌کتابی مجزا، گزینه چندان بدی هم نباشد. اگر ایران در یک‌چهارم یکی از غول‌های شرق آسیا را شکست دهد، آن‌وقت مسیرش را برای رسیدن به فینال و قهرمانی هموار می‌کند. اگر هم در جدال با ژاپن بازنده شود‌ هم باز با توجه به فاصله ایجاد‌شده بین سطح فوتبالی دو کشور ضرر زیادی نکرده است.

این ضرر و زیان البته فوتبالی است، وگرنه شاید در نگاه کلی، در نظر گرفتن همه احتمالات و برگزیدن مسیر ساده‌تر، به سود دولتمردان هم می‌شود. هرچند این یکی هم خالی از ریسک نیست؛ چرا‌که مثلا اگر یک درصد ایران به فکر شکست عمدی در جدال با امارات و دوم‌شدن در گروه باشد، آن‌وقت شکست احتمالی مقابل عراق در یک‌چهارم نهایی، در مسیر ساده‌تر جام، غمی فراموش‌نشدنی به‌جا خواهد گذاشت. به هر روی با درنظرگرفتن داستان «جرئت یا حقیقت»، امیر قلعه‌نویی، سرمربی تیم ملی فوتبال ایران، وعده داده با تمام قوا به مصاف امارات خواهد رفت. این یکی به آن معناست که او احتمالا بی‌خیال فرضیه‌های رایج شده و می‌خواهد پاسخ انتقادهایی را که در دیدار دوم تیم ملی از او شده، با یک پیروزی شیرین و صدرنشینی در گروه سوم دهد؛ تا مسجل‌شدنش، فقط کافی است تا غروب آفتاب منتظر ماند.