کمدی‌ها متقاضی اکران نوروزی

شرق: ماه‌های پایان سال عمدتا برای گیشه سینما روزهای خوبی نیست. بسیاری از صاحبان آثار تمایلی ندارند فیلم‌ها را زمانی اکران کنند که تب‌و‌تاب جشنواره فیلم فجر حاکم است. با این حال همواره اکران روزهای آخر اسفند که منتهی به اکران‌های نوروزی است، میان اهالی سینما طرفداران زیادی دارد. با اینکه تعداد فیلم‌های در صف اکران کم نیست، اما همیشه اولویت با فیلم‌هایی است که در جشنواره فیلم فجر نمایش داده شده‌اند؛ به‌خصوص اینکه قبل از برگزاری جشنواره چهل‌ودوم، روح‌الله سهرابی، مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم، اعلام کرد: «اولویت اکران نوروزی با فیلم‌هایی است که در جشنواره فیلم فجر شرکت کرده و واجد کیفیت خوب و قابل دفاع باشند». سال 1402 برای سینمای ایران به یمن فروش کمدی‌هایش سال پررونقی نسبت به سال قبل از آن بود؛ اما به گفته کارشناسان سینما، فروش فیلم‌های روی پرده همچنان با دوران پیش از همه‌گیری کرونا فاصله دارد. با این حال نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که نبض گیشه سینماها در سال جاری در دست کمدی‌ها بود و همین موضوع بسیاری از سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان بخش خصوصی را به صرافت ساخت فیلم کمدی انداخت. برخی از این فیلم‌ها به جشنواره چهل‌ودوم راه پیدا نکردند و تعداد انگشت‌شماری از فیلم‌های طنز به رقابت در این رویداد هنری پرداختند و طبیعی است که در روزهای آینده شاهد اکران برخی از آنها باشیم. گمانه‌زنی درباره اکران‌های نوروز ادامه دارد. برخی از فیلم‌ها درخواستشان را ارائه داده‌اند و هنوز مشخص نیست چینش اکران نوروزی به چه شکل خواهد بود. فیلم سینمایی «هفتاد سی» یکی از متقاضیان اکران نوروز ۱۴۰۳ است. فیلمی که پخش آن را فیلمیران بر عهده دارد. «هفتاد سی»، نخستین تجربه بهرام افشاری در زمینه کارگردانی سینماست که سید‌ابراهیم عامریان آن را تهیه کرده است و بهرام افشاری که در سال جاری با بازی در کمدی پرفروش «فسیل» رکورد‌شکنی کرد، این‌بار در مقام کارگردان، فیلمی کمدی ساخته است. در «هفتاد سی» بهرام افشاری، هوتن شکیبا، الهه حصاری، صدف اسپهبدی، حسین پاکدل، مهدی حسینی‌نیا، سیاوش طهمورث و ناهید مسلمی به ایفای نقش می‌پردازند. «تمساح خونی» با بازی و کارگردانی جواد عزتی که یکی از موفق‌ترین فیلم‌های جشنواره چهل‌و‌دوم فیلم فجر بود نیز یکی از فیلم‌های متقاضی اکران نوروز امسال است. جواد عزتی، عباس جمشیدی‌فر، سعید آقاخانی، الناز حبیبی، بهزاد خلج، شبنم قربانی، پژمان جمشیدی، کامبیز دیرباز، مهدی حسینی‌نیا، مهران غفوریان و هومن حاجی‌عبداللهی بازیگران این فیلم کمدی را تشکیل می‌دهند. فیلم «نوروز» با بازی علی نصیریان نیز از دیگر متقاضیان اکران نوروزی است. «نوروز» به کارگردانی سهیل موفق و به تهیه‌کنندگی محمدرضا نادری یکی از فیلم‌های بخش سودای سیمرغ چهل‌و‌دومین جشنواره فیلم فجر بود که در روزهای آخر جشنواره رونمایی شد. این فیلم که فضایی فانتزی دارد، داستان تلاش عمو نوروز برای آمدن بهار است. مهدی هاشمی، شبنم مقدمی، افشین هاشمی، مهتاب ثروتی، سیاوش چراغی‌پور، علی آرا، طاها شادی‌فر و سحر حسینی دیگر بازیگران این فیلم سینمایی هستند. سعید خانی که مسئولیت بخش این فیلم را بر عهده دارد، درباره احتمال اکران این فیلم گفت: «با توجه به موضوع فیلم «نوروز»، برای نمایش آن در نوبت اکران نوروزی متقاضی هستیم. البته اکران نوروزی معمولا در وزارت ارشاد چیده می‌شود ولی بنا بر آنچه به دفاتر پخش برای ارائه درخواست‌ها اعلام شد، ما هم متقاضی هستیم». حبیب اسماعیلی، پخش‌کننده فیلم سینمای ایران در ارتباط با روفق گیشه در اکران نوروز به «شرق» گفت: «‌معمولا فیلم‌هایی که برای جذب تماشاگر سینما‌ست و مخاطب با آن ارتباط برقرار می‌کند، به دلایلی در جشنواره‌های سینمایی شرکت داده نمی‌شوند. خاطرم هست چند سال قبل، پیش از همه‌گیری کرونا، در جلسه‌ای که با برخی سینماداران داشتیم، با دیدن فیلم‌های جشنواره واهمه داشتند که سال آینده چه فیلمی نمایش دهند که مردم به خاطر آن به سینما بروند. همیشه هم بحث ما این است که فیلم‌های حاضر در جشنواره فیلم فجر اساسا در فروش سینمای ایران تعیین‌کننده نیست. فیلم‌های ساخته‌شده که یا به جشنواره نرسیده یا درجشنواره شرکت داده نشده یا در طول سال ساخته می‌شوند. فکر می‌کنم با توجه به پتانسیل فیلم‌هایی که امسال اکران داشتیم و آزادی عملی که شورای صنفی نمایش در نظر گرفته مبنی بر اینکه وقتی فیلمی فروش می‌کند، جلوی آن گرفته نشود و ادامه پیدا کند و درعین‌حال به فیلم‌های دیگر میدان داده شود تا اکران شوند، شرایط خوبی را در هفته‌های آینده شاهد خواهیم بود». او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «آمار و ارقامی که امسال از فروش فیلم‌ها خبرساز شد، شامل فیلم‌های پرمخاطب کمدی است. با این حال ما هنوز هم در اکران مشکلات اساسی داریم. هنوز هم مخاطب‌های اصلی سینما، مخاطبان خاموش هستند که سینما نمی‌روند. آمار فروش سینمای ما در سال جاری نشان می‌دهد طیف عظیمی از مردم اصلا سینما نمی‌روند و تعداد محدودی برخی فیلم‌ها را چندین بار می‌بینند. یکی از نیازهای سینمای ما افزایش مخاطب آن است». اسماعیلی با تأکید بر ساخت فیلم‌هایی که به تنوع فیلم‌ها در گیشه کمک کند، گفت: «فیلم‌های که امسال روی پرده رفتند، غالبا فیلم‌های کمدی بودند و البته فروش خوبی هم داشتند که به زعم من شرایط روحی مردم در فروش این آثار تعیین‌کننده است. همین استقبال مردم به برخی از تهیه‌کنندگان سینما مسیری نشان داد تا اولویتشان ساخت فیلم کمدی باشد». او با اشاره به اینکه امسال هم‌زمان با نوروز، ماه رمضان را در پیش خواهیم داشت و از این جهت شرایط متفاوتی در سینما حاکم خواهد بود، گفت: «هم‌زمانی عید نوروز و ماه مبارک رمضان شرایط خاص‌تری برای اکران نوروز 1403 ایجاد خواهد کرد. احتمالا برخی فیلم‌های اکرانشان ادامه‌دار خواهد شد و در این میان چند فیلم جدید به چرخه نمایش اضافه می‌شود و بار دیگر در اکران عید فطر تغییر فیلم‌ها را خواهیم داشت. فکر می‌کنم فیلم‌هایی که به چرخه اکران اضافه خواهند شد، پاسخ‌گوی نیاز مخاطب هستند. در این میان برخی مسائل هم دست به دست هم می‌دهند. مقصودم این است که نمی‌توان صد درصد چیزی را پیش‌بینی کرد. سال آینده شرایط متفاوت خواهد بود و از الان نمی‌توان با قطعیت درباره افزایش سهم گیشه سینما صحبت کرد. به زعم من شرایط روحی مردم و وضعیت اقتصادی آنها رابطه مستقیمی با فروش گیشه دارد. وضعیت تبلیغات فیلم‌ها هم در این بین مؤثر است. همیشه بحث ما این است اگر پشت‌ سر هم فیلم‌های کمدی اکران شود، به مرور مخاطب را خسته خواهد کرد. ضمن اینکه به سازندگان فیلم‌های کمدی احترام می‌گذاریم، باید این را در نظر گرفت که تماشاگر سینما به فیلم‌های دیگری هم نیاز دارد. باید شرایطی فراهم شود تا فیلم‌های اجتماعی که حرفی برای گفتن دارند هم به چرخه اکران اضافه شوند. مسئولان سینمایی ما نترسند از اینکه فیلمی ارگان یا جامعه‌ای را نقد می‌کند. اجازه بدهند فیلم‌سازان خوب ما به چرخه تولید فیلم اضافه شوند». او در پایان افزود: «به گمان من آغاز اکران‌های نوروز خوب خواهد بود و مخاطبان زیادی به سینما خواهند رفت. اما مجدد ‌ تأکید می‌کنم همه این موارد به شرایط عمومی کشور برمی‌گردد. در نهایت آرزوی همه ما رونق سینمای ایران است». همایون اسعدیان، دبیر شورای‌ صنفی نمایش، در گفت‌وگویی با ایسنا با اشاره به فیلم‌های حاضر در جشنواره چهل‌و‌دوم فیلم فجر و اکران آنها تأکید کرد: اگر اکران سال آینده منوط به این جشنواره باشد، اکران خوبی نخواهیم داشت. 

واقعیت این است حداکثر دو تا سه فیلم جشنواره فجر امسال می‌توانند به لحاظ اقتصادی موفق باشند و مابقی از قبل شکست‌خورده هستند و اطمینان دارم خیلی از آنها برای اکران‌گرفتن دچار مشکل خواهند شد، حتی فیلم‌های ارگانی. البته به نظرم هیچ اشکالی ندارد که ارگان‌ها برای ساخت فیلم هزینه کنند، ولی همین فیلم‌ها که با هزینه‌های عظیم ساخته شده‌اند، به دلیل اینکه تهیه‌کننده‌هایشان ارگان‌ها هستند، ممکن است اکران بگیرند، منتها قطعا یا باید سوبسید بدهند و به اندازه همان هزینه‌ای که برای تولید صرف کرده‌اند، بلیت به ارگان‌ها و نهادها بدهند تا فیلم را ببینند یا اینکه از نظر اقتصادی قطعا شکست خواهند خورد». سخنگوی شورای صنفی نمایش ادامه داد: «مسئله مهم اینجاست که به نظر می‌رسد خود مسئولان هم به این موضوع آگاه بودند و به همین دلیل برای اکران سال آینده، روی حدود ۱۰ فیلم که اصلا در جشنواره نبودند، حساب باز کردند و فکر می‌کنند هفت، هشت فیلم کمدی داریم که با اینها سال آینده، گیشه پررونقی خواهد شد. خود این موضوع بسیار تلخ است که انگار ما سینما را به دو بخش تقسیم کرده‌ایم؛ یکی همین حدود ۱۰ فیلم کمدی موفق که در جشنواره هم آنها را نمایش نمی‌دهیم زیرا به آن معنا فیلم‌های فرهنگی نیستند ولی می‌توانند چراغ سینما را روشن نگه دارند و دیگری یک جشنواره با تعدادی فیلم که ظاهرا قرار است فقط بُعد جشنواره‌ای برای ما داشته باشد. بنابراین ما نمی‌توانیم با قاطعیت بگوییم فیلم‌هایی در جشنواره امسال داشتیم که کیفیت خوبی داشتند اما نمی‌فروشند؛ این یکی از تناقض‌های عجیب است که ما با آن روبه‌رو هستیم ولی ظاهرا از دید مسئولا‌ن این‌طور نیست». او درباره اکران نوروزی سال جدید که با ماه رمضان نیز هم‌زمان است و اینکه آیا اکران نوروزی تحت تأثیر این هم‌زمانی قرار می‌گیرد، اظهار کرد: «هم در شورای صنفی نمایش و هم در معاونت اداره کل نظارت بر نمایش، بر این توافق هستیم که حتی با وجود داشتن هشت سرگروه، اکران هشت فیلم در نوروز به صلاح نیست؛ به همین دلیل احتمالا از نیمه اسفند با اکران چهار فیلم جدید روبه‌رو می‌شویم و اکران فیلم‌های قبلی هم ادامه پیدا می‌کند؛ بعد در عید فطر چند فیلم جدید دیگر اضافه می‌شوند و چند فیلم هم برداشته خواهند شد». اسعدیان درباره اینکه آیا فروش سال آینده سینما با توجه به کمدی‌های تولید‌شده می‌تواند نسبت به امسال وضعیت بهتری داشته باشد، گفت: «چنین پیش‌بینی‌ای سخت است. هرچند برخی تهیه‌کننده‌ها مدعی هستند فیلم‌هایی دارند که بیشتر از امسال می‌فروشند، ولی اساسا خطری که الان ما را تهدید می‌کند، این است که رفتن سینما صرفا به سمت فیلم‌های کمدی است. در‌حال‌حاضر به نظر می‌رسد بین هفت تا ۱۰ فیلم کمدی داریم که عمدتا در جشنواره فجر نبودند و قرار است گیشه را تسخیر کنند ولی واقعیت این است که من نگرانم این تعداد فیلم‌های کمدی واکنش منفی در مردم ایجاد کند، چون عموما با بازیگران یکسان در فضای مشابه هستند که مخاطب را پس می‌زند و ممکن است آنچه را امسال به دست آورده‌ایم، از دست بدهیم. ما متأسفانه با یک کستینگ محدود بازیگر طرف هستیم که مرتب از این فیلم به آن فیلم می‌روند و در شبکه نمایش خانگی هم آنها را می‌بینیم و این ممکن است برای تماشاگر خسته‌کننده باشد؛ به‌خصوص اینکه همه فیلم‌های کمدی مثل «فسیل» نیستند ولی امیدواریم که باشند و امیدواریم سال آینده با فروش دو هزار میلیاردی در سینما روبه‌رو شویم؛ چون هیچ‌کس از این قضیه ناراحت نمی‌شود».