یک جایزه جهانی برای سیدبار

مدرسه ابتدایی سیدبار جدگال در سیستان‌وبلوچستان برنده جایزه مؤسسه سلطنتی معماران بریتانیا (ریبا) شد.

خیال‌انگیز

به گزارش بی‌بی‌سی این مؤسسه اعلام کرد جوایز بین‌المللی معماری خود را هر سال به پروژه‌هایی اعطا می‌کند که از مرزهای معماری و استانداردهای عالی موجود فراتر می‌روند. درباره دلایل انتخاب این مدرسه توسط این جایزه اعلام شده است که «این مدرسه بازسازی «خیال‌انگیز» یک مدرسه محلی است که در خارج از روستایی دورافتاده در جنوب شرق ایران واقع شده است. دیوار دایره‌ای در اطراف این مدرسه کلاس‌های درس آن را که دارای سیستم تهویه طبیعی است، احاطه کرده است. فضای بازی که در نتیجه معماری ساده آن ایجاد شده، جایگزین مناسبی برای مسجد روستا جهت ادای نماز از سوی مردم در هنگام عصر نیز هست». آرش علی‌آبادی معمار این مدرسه است.

جایزه آقاخان

این مدرسه پیش‌از‌این نیز مورد توجه جوایز جهانی قرار گرفته بود. در آذر 1401، این مدرسه نامزد جایزه جهانی معماری آقاخان 2022 شده و تصاویر آن مورد استقبال هنرمندان و مردم قرار گرفته است. جایزه مسابقه معماری آقاخان که روی شیوه‌های بومی، اسلامی و رویکردهای معماری سنتی و مدرن و تأثیر آن بر توسعه متمرکز است، هر سه سال یک‌ بار از سوی بنیاد توسعه آقاخان به طرح‌های برتر ارائه می‌شود.

مدرسه‌ای برای تغییر

این مدرسه در فضایی به مساحت هزار‌و صد مترمربع با 500 مترمربع زیربنا احداث شده و طراحی آن برگرفته از معماری کپرهای بومی منطقه است و دست‌کم صد دانش‌آموز از امکانات آن بهره می‌برند. این مدرسه، صدمین مدرسه ابتدایی پویش «ایران من»است که در روستای «سیدبار جدگال» بخش پلان از توابع شهرستان چابهار و در فاصله 110 کیلومتری مرکز شهرستان در مهر 1399 افتتاح شد و از آن زمان تاکنون تغییرات زیادی را برای زنان و دختران این منطقه به همراه داشته است. پویش «ایران من» با همت بیش از صد فعال اقتصادی از سال 93 آغاز شده بود و اولین مدرسه آن در لرستان ساخته شد. روستای سیدبار از ابتدای انقلاب به گفته مسئولان آموزشی آن، فضای آموزشی فرسوده‌ای داشته است.

آن‌طورکه در داستان شکل‌گیری مدرسه «سیدبار» نوشته شده است، ساخت این مدرسه سال 96 از طرف خیرین پویش «ایران من» شروع شد، البته اهالی روستا متعهد شدند دو سهم از 20 سهم هزینه ساخت مدرسه را تقبل کنند. هزینه‌ای نزدیک به صد میلیون تومان که زنان روستا آن را از طریق سود فروش محصولات سوزن‌دوزی بانوک تأمین کردند. هدف سازندگان این مدرسه، ساخت مدرسه‌ای متفاوت بود. آنها قرار گذاشتند مدرسه‌ای بسازند که عامل توسعه محلی باشد و به توانمندسازی اجتماعی و اقتصادی مردم منطقه کمک کند. یک سال کنار اهالی روستا جلسات متنوعی برگزار شد. گروه‌های زیادی به روستا رفت‌و‌آمد کردند. جدگال یک روستای خشک و کم‌تردد بود و البته ریش‌سفیدهای روستا هم زیاد به غریبه‌ها اعتماد نمی‌کردند. اما کسانی که برای ساخت مدرسه آمده بودند، علاقه زیادی برای توسعه داشتند و کارگروه بهداشت و محیط زیست، کارگروه سوزن‌دوزی و کارگروه آموزش تشکیل دادند. با همفکری دختران جوان روستا و پویش ایران من، گل‌ها نه‌فقط روی لبا‌س‌ها، بلکه روی دستبند و گردنبند نیز سوزن‌دوزی شد و در معرفی این محصولات نوشته شد: قرار است درآمد آن برای بهترشدن وضعیت بهداشت و آموزش کودکان استفاده شود. اولین گام پس از فروش محصولات، خرید 30 سطل زباله بزرگ بود، بعد آموزش دفع زباله به خانواده‌ها و کم‌کم شرایط بهتر شد. از همان اوایل صندوق توسعه روستا از طرف زنان و جوانان روستا تشکیل شد و بخشی از سود حاصل از فروش محصولات گروه صنایع دستی بانوک، صرف امور توسعه‌ای روستا شد. پس از ساخت مدرسه، حمایت‌های آموزشی از دانش‌آموزان مقاطع مختلف و زنان ادامه پیدا کرده است.