چرخش لندن

‌پس از 14 سال، قدرت در لندن از دست حزب محافظه‌کار خارج شد و حزب کارگر با برتری در انتخابات پارلمانی، نخست‌وزیری را در اختیار گرفت. کی‌یر استارمر، رهبر حزب کارگر در نطق پیروزی خود پس از کسب اکثریت مطلق کرسی‌های پارلمان توسط حزبش، از پایان هرج‌ومرج و آغاز فصل جدیدی از تغییرات در بریتانیا خبر داد. حزب کارگر وعده آغاز تغییرات اساسی در این کشور داده است.

کی‌یر استارمر طی نطقی به‌عنوان نخست‌وزیر جدید بریتانیا به همراه هواداران این حزب جشن گرفت و نتیجه به‌دست‌آمده را یک پیروزی بزرگ برای مردم کشورش دانست. با قطعی‌شدن پیروزی حزب کارگر در انتخابات قانون‌گذاری بریتانیا که از پیش انتظار آن می‌رفت، عملا بساط حکمرانی محافظه‌کاران برچیده شد. حزب محافظه‌کار بدین ترتیب پس از ۱۴ سال زمامداریِ پرفراز‌و‌نشیب، توأم با سرخوردگی‌های ناشی از برگزیت و بحران‌های متعددی چون مدیریت نامناسب همه‌گیری کووید-۱۹، افزایش قیمت‌ها و فقر فزاینده، تنگناها و مشکلات در بخش بهداشت و فشار مضاعف به بیمارستان‌های عمومی و تغییرات پی‌درپی نخست‌وزیران، قدرت را به رقیب دیرین خود واگذار کرد.

همان‌طور که از پیش انتظار می‌رفت، حزب چپ میانه خیلی زود موافق به کسب حد نصاب ۳۲۶ کرسی لازم برای به‌دست‌گرفتن اکثریت پارلمان شد. محافظه‌کاران که به‌دلیل بحران‌های مرتبط با هزینه زندگی، خدمات عمومی و مجموعه‌ای از رسوایی‌ها، از پیش قافیه را نزد رأی‌دهندگان خود باخته بودند، فقط به تلاش برای کاهش هرچه بیشتر میزان اکثریت کارگرها در پارلمان بسنده کردند. حزب کارگر با این‌حال در پایان شمارش آرا، بر‌اساس نتایج رسمی انتخابات موفق شد ۴۱۲ کرسی را در پارلمان از آن خود کند که دستاورد بسیار بزرگی برای این حزب چپ‌ میانه به حساب می‌‌آید.

تصاحب این میزان کرسی از میان ۶۵۰ کرسی پارلمان که به نسبت سال ۲۰۱۹ دست‌کم بیش از دو برابر افزایش نشان می‌دهد، اکثریت قاطعی را نصیب حزب کارگر خواهد کرد. بدین ترتیب حزب محافظه‌کار با ازدست‌دادن ۲۴۰ کرسی نسبت به انتخابات سال ۲۰۱۹، صاحب ۱۲۱ کرسی شد.

آغاز فصل تغییر

کی‌یر استارمر در نطق پیروزی خود که پس از قطعی‌شدن اکثریت پارلمانی حزب کارگر ایراد کرد، گفت: «گفتیم که هرج‌ومرج را تمام می‌کنیم، و تمام خواهیم کرد. گفتیم که ورق را برمی‌گردانیم، و برگردانده‌ایم. از امروز فصل جدیدی آغاز شده است؛ کار تغییر را شروع می‌کنیم، مأموریت بازسازی ملی را بر‌عهده می‌گیریم و شروع به بازسازی کشورمان می‌کنیم». ریشی سوناک که از پیش شکست حزبش در انتخابات را پذیرفته بود، پس از مشخص‌شدن نتایج اولیه اعلام کرد که در تماس با استارمر پیروزی حزب کارگر را به او تبریک گفته است. او در ادامه تصریح کرد: «امروز قدرت به شیوه‌ای مسالمت‌آمیز و براساس نظم و قانون و همچنین با حسن نیت از سوی همه طرف‌ها واگذار می‌شود. در این میان آموزه‌ها و تأملات زیادی وجود دارد که باید از آن درس بگیریم؛ من مسئولیت شکست و ازدست‌رفتن فرصت برای بسیاری از نامزدهای سخت‌کوش محافظه‌کار را می‌پذیرم... متأسفم». به‌رغم دستیابی به یک پیروزی قاطع و رضایت‌بخش، افکارسنجی‌ها نشان می‌دهد که کی‌یر استارمر و حزبش اشتیاق و ذوق چندانی نسبت به آن نشان نمی‌دهند.

رهبر حزب کارگر زمانی قدرت را در دست می‌گیرد که بریتانیا با مجموعه‌ای از مشکلات و چالش‌های دلهره‌آور مواجه است. بریتانیا با بالاترین میزان مالیات از زمان کمی پس از جنگ جهانی دوم روبه‌رو است، بدهی خالص تقریبا با تولید اقتصادی سالانه برابری می‌کند، سطح زندگی کاهش یافته و خدمات عمومی به‌ویژه خدمات بهداشت عمومی مورد‌علاقه مردم که تحت تأثیر اعتصابات قرار گرفته، در آستانه فروپاشی است.

کی‌یر استارمر پیش‌تر وعده داده بود که برخی برنامه‌های جاه‌طلبانه‌تر حزب کارگر، مانند تعهدات پیش‌رو در زمینه هزینه‌های سبز را با دید کاهشی مورد بازنگری قرار دهد. وی همچنین بر عدم افزایش مالیات برای طبقه کارگر تأکید کرده بود. استارمر در بخش دیگری از نطق پیروزی خود گفت: «من به شما قول نمی‌دهم که کار آسانی در پیش داشته باشیم؛ ایجاد تغییر در کشور مانند زدن یک کلید نیست؛ کار بسیار است. باید صبور و مصمم بود و کار کرد؛ ما باید فورا حرکت را آغاز کنیم».

ظهور اصلاحات

بخش عمده‌ای از لطمه‌های سنگین به حمایت محافظه‌کاران توسط حزب دست راستی «رفرم» بریتانیا، به رهبری نایجل فاراژ، قهرمان سابق برگزیت، وارد شد که کارزار مهار مهاجرت را رهبری می‌کرد.

استارمر وعده داده است که رویکرد جنجالی محافظه‌کاران در فرستادن پناه‌جویان به رواندا را کنار بگذارد؛ او اما به هر روی، با توجه به اینکه مهاجرت همواره یک مسئله کلیدی در انتخابات بریتانیا است، برای یافتن راه‌حلی به منظور جلوگیری از ورود ده‌ها هزار پناه‌جو با قایق‌های کوچک به کشورش از طریق کانال مانش تحت فشار قرار خواهد گرفت.

پیروزی حزب کارگر نشان داد برخلاف فرانسه که حزب راست افراطی اجتماع ملی در انتخابات یکشنبه گذشته به دستاوردهای تاریخی دست یافت، مردم بریتانیا عموما به‌دنبال یک حزب چپ‌ میانه برای ایجاد تغییر هستند. استارمر قول داده است که روابط با اتحادیه اروپا را بهبود بخشد تا بخش عمده‌ای از مشکلات ایجادشده در پی برگزیت را حل‌وفصل کند.

رهبر حزب کارگر و نخست‌وزیر جدید بریتانیا درحالی باید در این راه تلاش کند که سیاستمداران راست افراطی از اقبال خوبی در اروپا برخوردار شده‌اند؛ این احتمال نیز وجود دارد که وی پس از انتخابات نوامبر آینده در ایالات‌متحده، مجبور به همکاری با دونالد ترامپ شود. استارمر درحالی قول ایجاد تغییر در کشورش را داده که پیش‌تر متعهد شده است به حمایت بی‌چون‌و‌چرای لندن از اوکراین در جنگ علیه روسیه ادامه دهد. رویکرد رهبر حزب کارگر در بسیاری از مسائل خارجی، مشابه سیاست‌های سوناک است.

استعفای سوناک

پس از آن‌که محافظه‌کاران در انتخابات عمومی بریتانیا با شکست مواجه شدند، چارلز سوم، پادشاه بریتانیا با استعفای ریشی سوناک موافقت کرد. ریشی سوناک که پس از پیروزی حزب کارگر در انتخابات عمومی از رهبری حزب محافظه‌کار استعفا داد، می‌گوید صدای خشم مردم بریتانیا را شنیده است. سوناک گفت فعلا از سمت خود کناره‌گیری نخواهد کرد اما به محض آن‌که رقابت بر سر رهبری محافظه‌کاران آغاز شود، اقدام به این کار خواهد کرد. او گفت: «قبل از هرچیز باید تأسف خود را ابراز کنم. من تمام تلاشم را صرف این کار کردم. اما شما به‌وضوح اعلام کردید که دولت بریتانیا باید تغییر کند و تنها چیزی که اهمیت دارد، قضاوت شماست. من صدای خشم و ناامیدی شما را شنیدم و مسئولیت این شکست را برعهده می‌گیرم». او افزود: «افتخار می‌کنم که نخست‌وزیر شما بودم. این‌جا بهترین کشور جهان است». سوناک پس از ایراد سخنرانی استعفای خود به همراه همسرش، آکشاتا، با اتومبیل راهی کاخ باکینگهام شد تا درخواست استعفای خود را تقدیم پادشاه کند. سخنگوی پادشاه اندکی بعد اعلام کرد که «پادشاه با این درخواست موافقت کردند».