تحصیل دختران مهاجر در ایران

گاردین گزارشی از حضور زنان افغانستانی در ایران منتشر کرده است. تیتر این گزارش به نکته مهمی اشاره دارد: «هیچ چیز جبران سال‌های دزدیده‌شده را نمی‌کند» و تأکید دارد که زنان افغان در حال بازسازی رؤیاهای از‌بین‌رفته‌ خود در ایران هستند. در این گزارش آمده است که بیش از‌ هزار روز پس از به‌‌دست‌گرفتن قدرت توسط طالبان در افغانستان، زنان و دختران با اکراه به دنبال تحصیل در کشورهای دیگر هستند. طالبان به مدت دو سال این دانشجوی 24‌ساله پزشکی را از ادامه تحصیل منع کردند. بخشی از مهاجرت فزاینده زنان افغان برای این است که به‌شدت خواهان تحصیل هستند. یکی از این زنان با نام مستعار «حسنیه»‌ می‌گوید: «از اینکه طالبان مانع خروج من شود، وحشت داشتم. سال گذشته‌ آنها صد دانشجوی دختر افغانستانی را که راهی امارات متحده بودند تا در دانشگاه به ادامه تحصیل بپردازند، ‌از هواپیما پیاده کردند». او به همراه پدرش، افغانستان را با ویزای توریستی به مقصد ایران ترک کرد، اما پدرش تنها به خانه بازگشت. او اکنون در دانشگاه علوم پزشکی ایران در تهران ثبت‌نام کرده و در رشته پزشکی تحصیل می‌کند. او البته توضیح می‌دهد تحصیل در دانشگاه خصوصی در ایران ارزان نیست و سالانه چهارهزارو 500 دلار شهریه آن را هم با تخفیف می‌پردازد. خانواده او در تلاش برای جمع‌آوری پول هستند، اما مصمم‌اند که از تحصیل او حمایت کنند.

بیش از هزار روز از زمانی که دولت تماما مرد طالبان درهای تحصیل ‌را برای دختران 12 سال به بالا بسته است، می‌گذرد. اما کشور همسایه، «ایران»‌ -که قبلا ممنوعیت تحصیل دختران توسط طالبان را محکوم کرده بود- درهای تحصیل و دانشگاه را برای آنها باز کرد. به گزارش گاردین، طبق گفته وحید حدادی‌اصل، معاون وزیر علوم در امور بین‌الملل، بیش از 40 هزار دانشجوی افغانستانی که بیشتر آنها زن هستند، اکنون در دانشگاه‌های ایران تحصیل می‌کنند. شورای پناهندگان نروژ می‌گوید ‌بیش از 600 هزار کودک افغانستانی نیز در مدارس سراسر ایران ثبت‌نام می‌کنند و توضیح می‌دهد که آنها ‌بدون توجه به نحوه حضورشان و وضعیت مهاجرتشان در مدارس دولتی ایران ثبت‌نام کرده‌اند. این بخش از گزارش گاردین به فرمان سال 1394 اشاره دارد. به گزارش تسنیم این دستور از سوی عالی‌ترین مقام نظام جمهوری اسلامی ایران، مقام معظم رهبری صادر شده است؛ «هیچ کودک افغانستانی‌ حتی مهاجرینی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند». محمود فرازنده، سفیر ایران در آلمان، به گاردین می‌گوید: «از زمانی که طالبان به قدرت رسیده‌اند، تعداد دانشجویان افغانستانی افزایش یافته است. مسئله آموزش به‌ویژه برای زنان از اهمیت بالایی برخوردار است. درهای دانشگاه‌های ایران به روی زنان و دختران افغانستانی که از تحصیل محروم شده‌اند، باز است‌». طبق گزارش گاردین به سختی می‌توان آمار دقیقی از تعداد افغانستانی‌های مقیم ایران به دست آورد؛ بسیاری از آنها از نقاط مرزی به‌صورت غیررسمی عبور می‌کنند. برآوردها حاکی از آن است که حدود یک میلیون افغان از زمان تسلط طالبان به ایران گریخته‌اند. دلیل بسیاری از خانواده‌های افغانستانی برای اطمینان از ادامه تحصیل فرزندان‌شان است؛ چراکه حداقل 1.5 میلیون دختر در افغانستان هنوز از تحصیل محروم هستند.

ایران با زبان مشترک و شباهت‌های فرهنگی فراوان، آخرین راه‌حل برای بسیاری از زنان افغانستانی است که مصمم به پایان تحصیلات خود هستند. بر اساس گزارش بانک جهانی، نرخ باسوادی زنان در ایران به 85 درصد می‌رسد، در‌حالی‌که در افغانستان به 23 درصد می‌رسد. علی‌رغم سرمایه‌گذاری سنگین در بخش آموزش در طول 20 سال حضور آمریکا در افغانستان، نرخ باسوادی زنان در این کشور خیلی کم است.