گزارشی از ادعاهای آژانس انرژی اتمی درباره افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران
بازی هسته‌ای غرب با دولت چهاردهم
خبرگزاری رویترز پنجشنبه‌شب ادعا کرد که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی برای اعضای شورای حکام اعلام کرد که ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده در ایران طی ماه‌های اخیر افزایش یافته است و همچنین ادعا شده که علی‌رغم صدور قطع‌نامه در آخرین نشست شورای حکام آژانس، ایران همکاری با آژانس را بهبود نداده است.
مهدی بازرگان: خبرگزاری رویترز پنجشنبه‌شب ادعا کرد که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی برای اعضای شورای حکام اعلام کرد که ذخایر اورانیوم بسیار غنی‌شده در ایران طی ماه‌های اخیر افزایش یافته است و همچنین ادعا شده که علی‌رغم صدور قطع‌نامه در آخرین نشست شورای حکام آژانس، ایران همکاری با آژانس را بهبود نداده است. یکی از دو گزارش محرمانه سه‌ماهه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که ارائه شده است، ادعا می‌کند ایران ۱۶۴.۷ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصد در اختیار دارد که این میزان نسبت به گزارش قبلی در ماه مِی، ۲۲.۶ کیلوگرم افزایش یافته است. براساس این گزارش ادعایی، ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۲۰ درصد ایران نیز با ۶۲.۶ کیلوگرم افزایش به ۸۱۳.۹ کیلوگرم رسیده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین می‌گوید برآورد‌ها نشان می‌دهد ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از آخرین گزارش سه‌ماهه، ۴۴۹.۵ کیلوگرم کاهش یافته و تا ۱۷ آگوست به ۵۷۵۱.۸ کیلوگرم رسیده است. براساس این گزارش، ایران هشت آبشار سانتریفیوژ پیشرفته از نوع IR6 در سایت فردو اضافه کرده است که مجموع سانتریفیوژهای جدید را به ۱۰ خوشه می‌رساند. البته ادعا شده است که سانتریفیوژهای جدید هنوز فعال نیستند و عملیات غنی‌سازی در آنها انجام نمی‌شود. طبق این گزارش، رافائل گروسی، مدیر کل آژانس انرژی اتمی مدعی شده است که طی سه‌ماهه گذشته هیچ پیشرفتی در حل‌وفصل مسائل ادعایی پادمانی و همچنین مجوز بازرسان آژانس که ایران براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقت‌نامه جامع پادمان لغو کرده، حاصل نشده است. گروسی براساس گزارش یاد‌شده امیدوار است «تبادل اولیه او با رئیس‌جمهور پزشکیان در چارچوب یک سفر زودهنگام به ایران و برقراری یک گفت‌وگوی سازنده که به‌سرعت به نتایج ملموس منجر شود، پیگیری خواهد شد». مدیر کل آژانس انرژی اتمی ماه پیش طی نامه‌ای به مسعود پزشکیان و تبریک پیروزی او در انتخابات ریاست‌جمهوری، برای سفر به ایران و گفت‌وگو درباره همکاری‌های میان دو طرف اعلام آمادگی کرد. گروسی مدعی است که کاهش تعهدات برجامی، دید آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران را کم کرده است.
دولت پزشکیان و فرصت تعامل با غرب
به دنبال انتشار گزارش‌های روز پنجشنبه دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل، وال‌استریت‌ژورنال در مطلبی به تحلیل محتوای این ادعا درباره پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران و هم‌زمانی آن با تحولات خاورمیانه ناظر بر جنگ غزه و روی کار آمدن دولت چهاردهم پرداخت. به نوشته این نشریه آمریکایی: «این اولین گزارش پس از روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید این کشور است. یکی از شعارهای انتخاباتی مسعود پزشکیان، هدف تقویت اقتصاد از طریق مذاکره برای پایان تحریم‌های غرب علیه تهران بود. این گزارش در زمانی منتشر می‌شود که خاورمیانه در آستانه جنگی تمام‌عیار قرار دارد. مقامات غربی به ایران هشدار داده‌اند که هرگونه حمله به اسرائیل در انتقام از ترور رهبر سیاسی حماس توسط این رژیم، به مخاطرات موجود دامن می‌زند». وال‌استریت‌ژورنال ادامه داد: «در آخرین نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه ژوئن، کشورهای غربی رسما تهران را به گسترش برنامه هسته‌ای‌اش و عدم همکاری ادعایی آن با این آژانس متهم کردند. آنها تهدید کرده‌اند که اقدامات ایران در نهایت می‌تواند پرونده هسته‌ای این کشور را به شورای امنیت سازمان ملل متحد بکشاند. در پاسخ، ایران گفت که صدها سانتریفیوژ جدید را نصب خواهد کرد که اورانیوم غنی‌شده فعلی را به خلوص بالاتر تبدیل می‌کند. گزارش روز پنجشنبه نشان داد که این کار، از جمله در تأسیسات زیرزمینی فردو، آغاز شده است. در این مجتمع، ایران هشت آبشار از سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر (بیش از ۱۳۰۰ دستگاه) را نصب کرده است». به ادعای این نشریه: «پیشروی ایران برای تبدیل‌شدن به یک دولت آستانه هسته‌ای، بحث‌ها در واشنگتن در مورد نحوه برخورد با تهران را شدت بخشیده است. جمهوری‌خواهان می‌گویند که بخش عمده گسترش برنامه هسته‌ای ایران در زمان ریاست‌جمهوری بایدن رخ داده، در‌حالی‌که برخی از دموکرات‌ها می‌گویند برنامه هسته‌ای تهران در صورت عدم خروج دونالد ترامپ از برجام، همچنان محدود می‌ماند. بایدن مانند سلف‌های خود تعهد کرده که از گریز هسته‌ای ایران جلوگیری کرده و مقامات دولتش می‌گویند همچنان به دنبال دیپلماسی برای حل بن‌بست هسته‌ای این کشور هستند. برنامه هسته‌ای ایران همچنین چالشی برای رئیس‌جمهور جدید این کشور ایجاد می‌کند اما تصمیم نهایی در مورد برنامه هسته‌ای و سیاست امنیتی تهران با او نیست. ایالات متحده و کشورهای اروپایی هشدار داده‌اند که احتمال تعامل عمیق‌تر با تهران در مورد برنامه هسته‌ای و مسائل دیگر به کاهش برنامه هسته‌ای تهران و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بستگی دارد. تصمیم برای لغو تحریم‌ها تقریبا به طور قطع به توافق هسته‌ای جدیدی نیاز خواهد داشت». وال‌استریت‌ژورنال این را هم نوشت: «در گزارش جداگانه‌ای که روز پنجشنبه منتشر شد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادعا کرد ایران همچنان از تحقیقات در مورد مواد هسته‌ای اعلام‌نشده کشف‌شده در این کشور پیروی نمی‌کند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنین گفت تهران هیچ نشانی از تغییر تصمیم خود مبنی‌بر منع بازرسی برخی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از این کشور یا بهبود دسترسی این آژانس به سایت‌های مرتبط با هسته‌ای نشان نداده است. با‌این‌حال، مقامات غربی گفته‌اند با توجه به اینکه اخیرا یک دولت جدید به قدرت رسیده، بعید است در نشست آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ماه سپتامبر، اقدامات جدیدی علیه تهران انجام گیرد». نشریه مذکور در پایان مطلبش به این نکته اشاره دارد: «پزشکیان رسما از مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، رافائل گروسی برای شرکت در مراسم تحلیف خود دعوت کرده بود. اگرچه گروسی به این مراسم نرفت، اما از آن زمان این دو مقام نامه رد‌وبدل کرده‌اند و گروسی در گزارش روز پنجشنبه ابراز امیدواری کرد که این تماس‌ها با سفری زودهنگام به ایران و برگزاری گفت‌وگویی روان و سازنده که سریعا به نتایج ملموس برسد، تبدیل شود».
