فرونشست تخت جمشید، بایدها و نبایدها؟

در روزهای گذشته، اخباری از رسیدن فرونشست به تخت جمشید منتشر شده است. رسانه‌ها در گفت‌وگو با کارشناسان مختلف، به خطرات این پدیده برای آثار هخامنشی موجود در جلگه مرودشت، که شامل نقش رستم نیز می‌شود، اشاره کرده‌اند. ایسنا به نقل از ایمان انتظام‌سلطانی، رئیس گروه آب‌زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی، گزارش داده که این جلگه در دو سال اخیر ۲۱ سانتی‌متر فرونشست داشته است؛ در نتیجه بخش‌هایی از سازه‌های هخامنشی که در بستر خاک قرار دارند، ازجمله کعبه زردشت، در معرض خطر هستند.

قاسم نهاوندی معاون اداره کل محیط زیست فارس، نیز به رویداد۲۴ گفته است، فرونشست در استان فارس وضعیت خوبی ندارد و به نزدیک تخت جمشید رسیده. همچنین ایلنا به نقل از محمدثابت اقلیدی، مدیرکل میراث‌ فرهنگی استان، از وقوع این پدیده در اطراف نقش رستم خبر داده که به‌همین‌دلیل کاوش‌هایی نیز در منطقه در حال انجام است.

همه این اخبار در حالی منتشر می‌شود که تخت جمشید دومین اثر باستانی ایران محسوب می‌شود که به‌عنوان میراث جهانی، به ثبت یونسکو رسیده است. اما «فرونشست» تا چه حد تخت جمشید و دیگر اثر هخامنشی منطقه؛ یعنی نقش رستم را تهدید می‌کند؟ مهدی پارسایی، استاد دانشگاه و پژوهشگر میراث فرهنگی، به تجارت‌نیوز می‌گوید: «درباره رسیدن این پدیده به تخت جمشید و نقش رستم، پژوهش مستدلی که متخصصان انجام داده و منتشر کرده باشند، در دسترس عموم قرار ندارد اما به طور کلی، فرونشست معمولا مناطقی با بافت خاکی و در واقع دشت‌ها را تهدید می‌کند. سرتاسر صفه تخت جمشید پوشیده از یک پی عمومی و بسیار عظیم سنگی است؛ به‌همین‌دلیل این پدیده به‌راحتی نمی‌تواند به خود بنا آسیب بزند. آثار نقش رستم نیز عمدتا در دامنه سنگی کوه قرار دارند و همین شرایط درباره آنها نیز صدق می‌کند».

این پژوهشگر میراث فرهنگی در ادامه به تجارت‌نیوز می‌گوید: «تخت جمشید و نقش رستم با خطرات مختلفی مواجه هستند که موضوع فرونشست در دشت مرودشت یکی از مهم‌ترین آنها محسوب می‌شود. اما مسئله اصلی، کمبود توجه است. نخستین گام برای محافظت از آنها نیز افزایش آگاهی مسئولان و مردم محلی منطقی درباره اهمیت این آثار است».