هشدار مکرون: اتحادیه اروپا فرو‌‌ می‌پاشد

رئیس‌جمهور فرانسه هشدار داد که اتحادیه اروپا با فروپاشی مواجه خواهد شد، مگر اینکه دست از مقررات خود بردارد، سرمایه‌گذاری را افزایش داده و به هزینه‌های اجتماعی ناپایدار رسیدگی کند.

امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، در هشداری جدی اعلام کرد که موجودیت اتحادیه اروپا طی دو تا سه سال آینده به خطر می‌افتد، مگر اینکه اتحادیه چارچوب نظارتی خود را اصلاح کند، سرمایه‌گذاری را افزایش داده و به هزینه‌های اجتماعی هنگفت و ناپایدار رسیدگی کند. مکرون این اظهارات را در جریان یک میزگرد در کنفرانس برلین مطرح کرد و هشدار داد که الگوی اقتصادی کنونی اتحادیه اروپا ناپایدار است. او افزود که اگر اصلاحات فوری انجام نشود، اتحادیه مزیت رقابتی خود را از دست می‌دهد، به‌شدت از قدرت‌های جهانی مانند چین و آمریکا عقب می‌افتد و درنهایت دچار افول اقتصادی خواهد شد.

اتحادیه اروپا در یک دهه گذشته مقررات مختلفی را با هدف حفاظت از مصرف‌کنندگان، محیط‌ زیست و کارگران به اجرا درآورده است. مکرون می‌گوید هر چقدر هم که این سیاست‌ها خیرخواهانه باشند، چارچوب نظارتی پیچیده و سخت‌گیرانه‌ای ایجاد کرده‌اند که به‌ویژه در بخش‌هایی مانند هوش مصنوعی و دفاع جلوی نوآوری را می‌گیرد و مانع از رشد می‌شود.

مکرون گفت: «الگوی سابق به آخر خط رسیده است. ما درگیر مقررات افراطی و کمبود سرمایه‌گذاری هستیم. اگر خط‌مشی سنتی خود را ادامه دهیم، طی دو تا سه سال آینده از بازار کنار خواهیم رفت». نگرانی‌ها در اتحادیه اروپا درباره رقابت‌پذیری این بلوک افزایش یافته که آن هم از سرمایه‌گذاری اندک در بخش‌های کلیدی، افزایش مقررات نظارتی و بالارفتن هزینه‌های رفاه اجتماعی نشئت می‌گیرد. رهبر فرانسه گفت که اروپا باید با این چالش‌ها مقابله کند، اگرنه جایی در نظام جهانی چندقطبی نخواهد داشت.

مکرون از نیاز به اصلاح چارچوب نظارتی اتحادیه گفت: «اگر می‌خواهیم رقابت‌پذیری بیشتری داشته باشیم و جایگاه خود را در نظام چندقطبی پیدا کنیم، اول باید شوک ناشی از ساده‌سازی را به جان بخریم». رهبر فرانسه گفت الگوی اقتصادی اتحادیه اروپا منسوخ شده و نیاز به اصلاح دارد، به‌ویژه به این دلیل که دیگر نمی‌تواند برای افزایش حاشیه سود تجاری خود به انرژی ارزان روسیه متکی باشد یا برای رفع نیازهای دفاعی اتحادیه روی آمریکا حساب باز کند. مکرون گفت: «اتحادیه اروپا ممکن است از بین برود. ما در آستانه اتفاقی بسیار مهم هستیم».

مکرون همچنین درباره نظام رفاه اجتماعی فراگیر اتحادیه اروپا صحبت کرد که مدت‌ها محور اصلی حکمرانی اروپا محسوب می‌شد، اما اکنون به چشم یک فشار مالی ناپایدار به آن نگاه می‌شود، زیرا اتحادیه با خطر فزاینده رقابت‌پذیری مواجه شده است.

براساس آمار یورواستات، کشورهای اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ معادل ۳.۴ تریلیون دلار یا ۱۹.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف برنامه‌های اجتماعی کردند. این هزینه‌ها عمدتا به حقوق بازنشستگی، مزایای بی‌کاری و دیگر مخارج اجتماعی مربوط می‌شوند که با هدف کاهش خطراتی مثل بیماری و سالمندی پرداخت می‌شوند. از این گذشته، اروپایی‌ها خواهان افزایش هزینه‌های اجتماعی از جانب دولت‌ها هستند؛ به‌طوری‌که ۷۸ درصد از شهروندان اتحادیه اروپا معتقدند که مخارج عمومی برای سیاست‌های اجتماعی کلیدی باید افزایش یابد و نیمی از آنها از پرداخت مالیات بیشتر برای بالا‌بردن هزینه‌های اجتماعی حمایت می‌کنند. مکرون گفت: «این رویکرد با توجه به الگوی اجتماعی ما پایدار نیست».

در مقابل، گزارش مرکز اولویت‌های بودجه و سیاست‌گذاری نشان می‌دهد که آمریکا در سال ۲۰۲۳ حدود ۳.۵ تریلیون دلار یا ۱۴ تا ۱۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف هزینه‌های اجتماعی مختلف کرده است.

اتحادیه اروپا و آمریکا مبالغ دلاری مشابهی را صرف حمایت اجتماعی می‌کنند، اما درصد تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا که صرف این هزینه‌ها می‌شود، به شکل درخور‌توجهی بالاتر است که از گستردگی بیشتر سیستم رفاهی این بلوک حکایت دارد. اظهارات مکرون در کنفرانس برلین مشابه نتایج گزارش اخیر ماریو دراگی، رئیس سابق بانک مرکزی اروپا، است که راهبرد اقتصادی کنونی اتحادیه را یک «چالش وجودی» می‌داند.

این گزارش که در ماه سپتامبر منتشر شد، می‌گوید: «محیط پیچیده نظارتی اروپا یک عامل کلیدی در کُند‌شدن رشد بهره‌وری اتحادیه در مقایسه با آمریکا است». دراگی در این گزارش خواستار اصلاحات گسترده برای ساده‌سازی مقررات، تقویت نوآوری و افزایش رقابت‌پذیری در صنایع کلیدی شده است. مکرون ضمن اعلام حمایت کامل از توصیه‌های دراگی گفت که اگر اتحادیه اروپا می‌خواهد در سطح جهانی رقابت کند، باید نتایج این گزارش را فورا در دستور کار خود قرار دهد.