در گفت‌وگو با سیدوحید کریمی بررسی شد
نقش بایدن در کنترل نتانیاهو برای حمله احتمالی به ایران
در شرایطی که احتمال پاسخ اسرائیل به عملیات وعده صادق ۲ وجود دارد و زمزمه‌هایی برای تصمیم‌گیری نهایی در کابینه جنگ اسرائیل گرفته شده است، دولت جو بایدن در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تلاش می‌کند وضعیت تنش در منطقه خاورمیانه را به نحوی کنترل کند که بتواند از آثار و تبعات منفی آن بر پیروزی دموکرات‌ها و راهیابی کامالا هریس به کاخ سفید بکاهد. از این‌رو برای بررسی تأثیر معادلات منطقه خاورمیانه و مشخصا تنش تهران-تل‌آویو به گفت‌وگویی با سیدوحید کریمی، دیپلمات اسبق ایران در لندن و نیویورک و عضو گروه اروپا/آمریکای دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه نشسته‌ایم که در ادامه مشروح این گپ‌وگفت را می‌خوانید.
مالک مصدق: در شرایطی که احتمال پاسخ اسرائیل به عملیات وعده صادق ۲ وجود دارد و زمزمه‌هایی برای تصمیم‌گیری نهایی در کابینه جنگ اسرائیل گرفته شده است، دولت جو بایدن در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تلاش می‌کند وضعیت تنش در منطقه خاورمیانه را به نحوی کنترل کند که بتواند از آثار و تبعات منفی آن بر پیروزی دموکرات‌ها و راهیابی کامالا هریس به کاخ سفید بکاهد. از این‌رو برای بررسی تأثیر معادلات منطقه خاورمیانه و مشخصا تنش تهران-تل‌آویو به گفت‌وگویی با سیدوحید کریمی، دیپلمات اسبق ایران در لندن و نیویورک و عضو گروه اروپا/آمریکای دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه نشسته‌ایم که در ادامه مشروح این گپ‌وگفت را می‌خوانید.
هر روز تنور انتخابات در آمریکا داغ‌تر می‌شود و به موازات آن اسرائیل هم خود را برای پاسخ احتمالی به ایران آماده می‌کند. در این میان بسیاری معتقدند هرگونه حمله از سوی تل‌آویو به ایران می‌تواند از سبد آرای کامالا هریس بکاهد و به بدنه رأی دونالد ترامپ بیفزاید. در چنین شرایطی آیا جو بایدن می‌تواند بنیامین نتانیاهو را برای حمله محدود یا عدم حمله کنترل کند؟
به‌هیچ‌عنوان؛ چرا‌که در شرایط کنونی نتانیاهو به دنبال آن است که دموکرات‌ها، از جو بایدن گرفته تا کامالا هریس، در انتخابات شکست بخورند. به همین دلیل نخست‌وزیر اسرائیل دلیلی برای تبعیت از برنامه‌های جو بایدن ندارد و اتفاقا نتانیاهو به دنبال آن است که با اقدامات خود روی این انتخابات علیه دموکرات‌ها اثر بگذارد.
با این اوصاف واکنش تهران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اتفاقا این بهترین فرصت برای ایران است که تهران هم به سهم خود بتواند دموکرات‌ها را به کل از صحنه تصمیم‌گیری آمریکا کنار بزند. من تأکید می‌کنم که این ارزش آزمایش دارد.
به چه دلیل چنین باوری دارید؟
چون اگر کامالا هریس هم رئیس‌جمهور بشود، مانند جو بایدن با ایران رفتار خواهد کرد و یک سیاست فریب را به کار خواهد برد. اگر خاطرتان باشد باراک اوباما، رئیس‌جمهور اسبق دموکرات آمریکا، به‌صراحت عنوان کرده بود که من بیشترین کمک تاریخ آمریکا را به اسرائیل کردم. در یک سال اخیر پس از عملیات طوفان الاقصی هم جو بایدن ادعا کرد که من بیشترین کمک تاریخی را به اسرائیل کرده‌ام. با این اوصاف آیا عقلانی است که ما به رؤسای جمهور دموکرات اعتماد کنیم که سیاست اغفال و فریب را در دستور کار دارند؟ قطعا خیر! چون مطمئن باشید که کامالا هریس هم مانند اوباما و بایدن رفتار می‌کند. لذا واقعا کنشگری ایران در شرایط کنونی برای تأثیرگذاری بر فضای انتخابات آمریکا و کنار‌رفتن دموکرات‌ها یک سناریوی ایدئال است. همانطور که گفتم، حداقل ارزش امتحان را دارد.
اما دونالد ترامپ در وضعیت کنونی توان مدیریت تنش در این سطح را دارد؟
قطعا بله؛ چرا‌که او یک تاجر است و سعی خواهد کرد هزینه‌های آمریکا را کاهش بدهد. به همین دلیل معتقدم اگر او رئیس‌جمهور شود، کمک‌های تسلیحاتی و نظامی خود به اسرائیل را قطع خواهد کرد و تلاش می‌کند درگیری‌ها به نقطه پایانی برسد. اما ما رفتار دموکرات‌ها را دیده‌ایم؛ آنها جنگ‌طلب‌تر از جمهوری‌خواهان عمل کرده‌اند.
جو بایدن هم تلاش کرده است وضعیت را کنترل کند.
تلاش او واقعی نیست؛ اگر چنین بود تاکنون اسرائیل کنترل شده بود. جو بایدن هم سیاست اغفال و فریب را پی گرفته است. همین یکی، دو روز گذشته خبرهایی دال بر ارسال سامانه موشکی تاد به اسرائیل برای مقابله با حمله احتمالی موشکی بالستیک بعدی ایران به سرزمین‌های اشغالی شنیده می‌شد. این نشان می‌دهد که شرکت‌های اسلحه‌سازی هم از جنگ، تنش، ناامنی و بحران نهایت استفاده را می‌برند.
در چند روز اخیر احتمال تأخیر حمله احتمالی اسرائیل به ایران تا پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا شنیده می‌شود. به باورتان نتانیاهو چنین عمل خواهد کرد و پاسخ احتمالی را به بعد از تعیین تکلیف انتخابات آمریکا موکول خواهد کرد؟
خیر! به نظر من نتانیاهو چنین عمل نمی‌کند؛ چون همانطور که گفتم نخست‌وزیر اسرائیل به دنبال آن است که با اقدامات خود روی انتخابات آمریکا اثر بگذارد و باعث شکست دموکرات‌ها شود، پس بعید است حمله احتمالی را به بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری موکول کند. در این میان نکته حائز اهمیتی که نباید فراموش کرد این است که از نظر وسعت جغرافیایی، ایران ۸۲ برابر باریکه‌ای به نام اسرائیل است. بنابراین در مورد توان اسرائیل نوعی بزرگ‌نمایی شده است. واقعا نتانیاهو و اسرائیل توان ضربه‌زدن به ایران را ندارد. با‌این‌حال باید از هر طریقی مانع از گسترش تنش و جنگ شد. واقعا ایران می‌تواند چه به شکل مستقیم و چه غیر‌مستقیم با ساختار هیئت حاکمه آمریکا مذاکراتی انجام دهد تا تنش کنترل شود. هرچند به باور من دموکرات‌ها توان کنترل تنش را ندارند. ما یک نگاه دیپلماتیک و برداشت منعطف از دموکرات‌ها و نیویورکی‌ها داریم؛ در‌صورتی‌که آنها سیاست اغفال و فریب را هم در دوره اوباما و هم در دوره جو بایدن در قبال جمهوری اسلامی ایران پیاده کردند. بله در نیویورک دسترسی‌ها و کانال‌های ارتباطی جمهوری اسلامی ایران با دموکرات‌ها برقرار است، اما واقعا نمی‌دانم ما چنین کانال‌های ارتباطی هم با جمهوری‌خواهان داریم یا خیر. اگر نداریم، واقعا به فوریت باید این کانال‌های ارتباطی با جمهوری‌خواهان هم برقرار شود. ما باید برای هر سناریویی، حتی پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات، آماده باشیم و اتفاقا دوباره تکرار می‌کنم که ما باید از این فرصت استفاده کنیم و مانع از پیروزی کامالا هریس شویم. به باور من تصمیم‌گیرندگان نهایی و کنشگران تعیین‌کننده در عرصه سیاست خارجی آمریکا، جمهوری‌خواهان هستند، نه دموکرات‌ها. شما به تاریخ دیپلماسی آمریکا نگاه کنید؛ اتحاد دو آلمان در زمان جمهوری‌خواهان اتفاق افتاد، بهبود روابط با چین در دوره جمهوری‌خواهان اتفاق افتاد، پایان جنگ ویتنام در دوره جمهوری‌خواهان اتفاق افتاد و... . بگذارید این‌گونه بگویم که دموکرات‌ها مرد کارهای بزرگ سیاست خارجی آمریکا نیستند. یقین بدانید که سیاست اوباما و بایدن در دوره کامالا هریس هم ادامه پیدا خواهد کرد که نه به نفع جمهوری اسلامی ایران است، نه به نفع فلسطینیان و نه به سود هیچ کشوری در خاورمیانه.
برای سؤال پایانی، از نگاه شما ایران چگونه در شرایط فعلی از کارت نفوذ منطقه‌ای، موشکی و هسته‌ای خود استفاده خواهد کرد؟
اگر بخوام از نگاهی کلی به پرسش شما پاسخ بدهم، جمهوری اسلامی ایران حتی در شرایط کنونی نیز چه با کارت هسته‌ای، چه با کارت موشکی و چه با کارت نفوذ منطقه‌ای، باز هم توان غافلگیری را دارد. واقعا عملیات وعده صادق ۲ برای ایران یک پیروزی بود و نمی‌توان این را انکار کرد. حالا اینکه تهران چگونه از این کارت‌ها در چه برهه زمانی استفاده می‌کند، موضوع دیگری است که باید بحث مفصلی درباره آن انجام داد.
