بازگشت آثار تاریخی به مراغه؛دستاورد نمایشگاه گردشگری و صنایع دستی تبریز

شرق: رویدادهای فرهنگی روزهای پایانی مهر‌ماه در تبریز تحت تأثیر تحولات منطقه، کمتر پذیرای میهمانان خارجی بود. به گفته رشید رجب‌پور، رئیس کانون تشکل‌های گردشگری استان آذربایجان غربی، برخی میهمانان خارجی به دلیل مسائل حاکم بر منطقه، با وجود درخواست برای شرکت در یازدهمین نمایشگاه ملی و سومین نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی و بزرگداشت نخستین سالگرد ثبت جهانی کندوان از حضور در ایران انصراف دادند. با این وجود، برنامه‌های یاد‌شده با حضور پررنگ فعالان حوزه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد و در حاشیه حضور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تبریز، سکه‌های تاریخی یک کلکسیونر به موزه آذربایجان شرقی اهدا شد. در جریان این رویدادها که از 25 تا 28 مهر برگزار شد، صالحی‌امیری دستور داد تمام آثار تاریخی متعلق به مراغه که در موزه‌های دیگر کشور نگهداری می‌شود، به موزه مراغه منتقل شود. تبریز در هفته آخر مهر‌ماه روزهای پرترافیکی را پشت سر گذاشت. مرکز آستان آذربایجان شرقی از 25 تا 28 مهر‌ماه شاهد برگزاری یازدهمین نمایشگاه ملی و سومین نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی و گردشگری ایران بود. هم‌زمان با این رویداد، نخستین سالگرد ثبت جهانی کندوان به‌عنوان بهترین دهکده گردشگری جهان نیز گرامی داشته شد. در روزهایی که پشت سر گذاشتیم، سید‌رضا صالحی‌امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بازدیدهای فشرده‌ای را انجام داد که دستورات او در این سفرها‌ می‌تواند منشأ اثر برای حوزه میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی باشد.

حضور کم‌رنگ خارجی‌ها

اگرچه تبریز میزبان سومین نمایشگاه بین‌المللی صنایع دستی و گردشگری بود، اما در این نمایشگاه کمتر شاهد حضور خارجی‌ها بودیم. رشید رجب‌پور، رئیس کانون تشکل‌های گردشگری استان آذربایجان غربی، در این رابطه به «شرق» می‌گوید: کشورهای خارجی تعدادشان بیشتر بود، با توجه به تحولات منطقه در آخرین روز اعلام کردند که نباید از تهران خارج شوند و بلیت‌هایشان را کنسل کردند. او ادامه می‌دهد: 17 خبرنگار خارجی هم بلیت‌ها را کنسل کردند. اکنون کشورهای تاجیکستان، ترکیه، کوبا و ارمنستان در نمایشگاه غرفه دارند و اقلیم کردستان عراق اگرچه غرفه دارد ولی هنوز به نمایشگاه نرسیده است. رئیس کانون تشکل‌های گردشگری استان آذربایجان غربی اضافه می‌کند: ما از 50 سفیر دعوت کردیم و فقط عده معدودی آمدند. ما از سفرای ژاپن، چین و فرانسه دعوت نکرده بودیم و خودشان درخواست داشتند که در مراسم حضور یابند. حدود هشت تا 9 سفیر خودشان درخواست حضور در برنامه‌های ما را داشتند، اما در نهایت به دلیل شرایط‌ از سفر به آذربایجان انصراف دادند. به گفته او نمایشگاه در سال‌های گذشته شرایط بهتری داشته است. امسال حدود 220 غرفه از 28 استان کشور در سالن صنایع دستی حضور داشته‌اند و به دلیل کمبود فضا، قادر به پاسخ‌گویی به تمام تقاضاها نبوده‌اند. رجب‌پور اضافه می‌کند: 70 آژانس، هتل و‌... در سالن مربوط به گردشگری حضور دارند و یک سالن هم مربوط به اتومبیلرانی کلاسیک بوده و ماشین‌های کمپر در آن به نمایش گذاشته شده است. به دلیل ملاحظات نمایشگاه، غرفه مربوط به طبخ غذا هم منتفی شده است. او نقش اقامتگاه‌های بومگردی‌ها در افزایش میزان گردشگری را مثبت توصیف می‌کند، اما بر این باور است که این اقامتگاه‌ها می‌توانند بر فرهنگ بومی مردم منطقه تأثیرگذار باشند و به آن آسیب وارد کنند، بنابراین باید دنبال راهکاری بود که آسیب‌ها به حداقل برسد. رئیس کانون تشکل‌های گردشگری استان آذربایجان غربی می‌گوید: از سال قبل تا‌کنون تعداد گردشگران خارجی افزایش یافته است. از فرانسه، ایتالیا، انگلستان و حتی از آمریکا گردشگر به استان آذربایجان شرقی آمده و از کندوان هم بازدید داشته‌اند. به گفته او، شرایط جنگی بر میزان جذب گردشگر مؤثر است و صنعت گردشگری یک صنعت صلح‌آور است و در شرایط ثبات رشد مناسبی خواهد داشت.

ایجاد سایت موزه در لیلان

احمد حمزه‌زاده، مدیر‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی نیز در جمع خبرنگاران با اشاره به برنامه‌های فشرده وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سفر به مراغه بیان می‌کند: صالحی‌امیری از شهرستان ملکان و منطقه لیلان که تازه از ملکان جدا شده و به شهرستان مستقل لیلان تبدیل شده است، بازدید کرد. او ادامه می‌دهد: لیلان یکی از تاریخی‌ترین نقاط کشور است. مس‌های 9‌هزار‌ساله‌ای از محل تپه لیلان کشف شد که تاریخ را عوض کرد و به دو هزار سال قبل‌تر برد. حمزه‌زاده می‌گوید: وزیر در‌خصوص ادامه کاوش‌های باستان‌شناسی در منطقه ملکان و ایجاد سایت موزه منطقه لیلان دستوراتی صادر کرد. او با اشاره به سفر وزیر به بناب و شرکت در جشنواره کباب بناب، از قول مساعد صالحی‌امیری برای ثبت جهانی شیوه پخت کباب بناب در فهرست میراث ناملموس خبر داد. به گفته حمزه‌زاده، وزیر میراث فرهنگی از رصد‌خانه، گنبد کبود و مدور، گنبد غفاریه، موزه ایلخانی، مقبره اوحدیه، روستانی ورجوی و معبد مهر مراغه بازدید کرده و دستوراتی در‌خصوص مرمت این آثار تاریخی ‌‌یا کاوش‌های باستان‌شناسی در مناطقی که نیاز است، صادر کرده است. او یادآور شد: صالحی‌امیری دستور ویژه داد‌ کل آثار تاریخی متعلق به مراغه که در موزه‌های دیگر کشور نگهداری می‌شود، به موزه مراغه منتقل شود و در اینجا در معرض دید عموم قرار گیرد. در ادامه رویدادهای فرهنگی تبریز، با حضور وزیر میراث فرهنگی 10 هزار سکه تاریخی به موزه آذربایجان اهدا شد. این رویداد روز پنجشنبه ۲۶ مهرماه‌ با اهدای نمادین ‌هزار از سکه‌های تاریخی انجام شد. وزیر میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی در آیین رونمایی از ۱۰ هزار سکه‌ تاریخی، این وزارتخانه را امانت‌دار خوبی برای این آثار تاریخی معرفی کرد. سکه‌های اهدا‌شده مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی و معاصر بود و توسط ‌امین همتی‌تبریزی، مجموعه‌دار تبریزی به موزه آذربایجان اهدا شد. جنس این سکه‌ها نقره، مس، قلع و روی است.

جشن یک‌سالگی جهانی‌شدن روستای کندوان

27 مهرماه نیز با حضور مقامات ازبکستان و ترکیه، نخستین سالگرد جهانی‌شدن روستای صخره‌ای کندوان به‌عنوان یکی از بهترین روستاهای سازمان گردشگری ملل متحد در هتل صخره‌ای این روستای تاریخی برگزار شد. اگرچه ایران این روستا را برای توسعه صنعت گردشگری به ثبت رسانده است، اما با وجود یک سال از ثبت این اثر ارزشمند، هنوز تدبیری برای جمع‌آوری و دفع زباله در روستای تاریخی کندوان اندیشیده نشده است و به وضوح آثار زباله‌ها را در این مکان تاریخی همچنان می‌توان مشاهده کرد. در مراسم سالگرد ثبت جهانی روستای کندوان، موسیقی محلی اجرا شد و از تابلوی نقاشی زیبایی‌های کندوان رونمایی شد. این مراسم با بریدن کیک یک‌سالگی به پایان رسید. در حاشیه این مراسم، سفیر ازبکستان در ایران درباره اقدام متقابل این کشور برای لغو کامل ویزا برای شهروندان ایرانی توضیحاتی داد و گفت: ویزای ازبکستان برای شهروندان ایران الکترونیکی صادر می‌شود. فریدالدین نصریوف درباره اقدام این کشور برای لغو ویزا با توجه به آنکه روادید ایران از بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲ یک‌طرفه برای شهروندان ازبکستان لغو شده‌ و مذاکراتی تاکنون بین مقامات دو کشور برای لغو کامل روادید انجام شده است، بیان ‌کرد: روی این موضوع کار می‌شود، اما اکنون ویزای الکترونیکی برقرار است که یکی، دو روزه  صادر می‌شود.

عدم تمایل صنعتگران به حضور در نمایشگاه

در جریان برگزاری نمایشگاه صنایع دستی، یکی از مواردی که به تکرار از سوی شرکت‌کنندگان به گوش می‌رسید، آن بود که صنعتگران اصیل در این نمایشگاه حضور نیافته‌اند. گیتا زنجانی از فعالان صنعت سفال در این رابطه به «شرق» می‌گوید: تمام بچه‌های سفال‌کار تبریز در این نمایشگاه حضور یافته‌اند و افراد غایب، خودشان مایل به حضور نبوده‌اند. او ادامه می‌دهد: ما برای معرفی انجمن و موزه زنده سفال تبریز در نمایشگاه حضور یافته‌ایم. برخی پیش‌کسوتان هم در نمایشگاه حضور دارند، اما معتقدند‌ سال بعد در نمایشگاه حضور نخواهند یافت؛ زیرا حضور در این مکان برایشان سخت است. ضمن آنکه شرکت در نمایشگاه برای آنها پربازده نیست. اگر بازده کافی داشت حتما انگیزه حضور در سال‌های بعد را داشتند.