دیابتی‌ها بخوانند
دیابت علت شایع نارسایی کلیه و هزینه‌های سرسام‌آور دیالیز در کشورهای توسعه‌یافته است. حداقل ۵۰ درصد از دیابتی‌ها از وضعیت بیماری خود آگاهی ندارند و مهم‌تر اینکه با رعایت برنامه غذایی سالم و افزایش سطح فعالیت بدنی، می‌توان تا ۶۰ درصد از وقوع بیماری دیابت نوع دو پیشگیری کرد.
دیابت علت شایع نارسایی کلیه و هزینه‌های سرسام‌آور دیالیز در کشورهای توسعه‌یافته است. حداقل ۵۰ درصد از دیابتی‌ها از وضعیت بیماری خود آگاهی ندارند و مهم‌تر اینکه با رعایت برنامه غذایی سالم و افزایش سطح فعالیت بدنی، می‌توان تا ۶۰ درصد از وقوع بیماری دیابت نوع دو پیشگیری کرد.
شیوع بیماری دیابت یا قند بر اثر عواملی همچون افزایش شیوع چاقی ناشی از شکل نادرست زندگی شهرنشینی و افزایش سن جوامع و حرکت به سوی سالمندی، در جهان به‌سرعت رو به افزایش است. مبتلایان به دیابت بیش از دیگران در معرض بروز عوارضی مانند اختلالات بینایی، حملات قلبی‌عروقی، قطع پا یا نارسایی کلیوی قرار دارند.
برای پیشگیری از دیابت دو راهکار اصلی، یعنی ارتقای سلامت و پیشگیری اولیه مطرح شده است. هدف از ارتقای سلامت، کمک به افراد برای برنامه‌ریزی یک سبک زندگی فعال و داشتن عادات غذایی سالم و پیروی از آن در تمام طول عمر است. هدف از پیشگیری اولیه نیز کمک به افراد در معرض خطر بیماری است تا بتوانیم با اجرای یک سبک زندگی فعال و عادات غذایی سالم، جلوی بروز بیماری را گرفته یا شروع آن را به تأخیر بیندازیم.
پیشگیری اولیه می‌تواند از طریق ارتقای سلامت و کاهش عوامل خطر به صورت فردی و در محیط جامعه حاصل شود. راهبردهای افراد پرخطر (تمرکز بر گروه‌های در معرض خطر دیابت) و جمعیتی (تمرکز بر کل جامعه) به عنوان دو شیوه در پیشگیری اولیه مطرح است و برای رسیدن به نتیجه مطلوب در کاهش شیوع دیابت، ترکیب این دو راهبرد لازم است.
اگر مبتلا به پیش‌دیابت (گلوکز ناشتای مختل و اختلال تحمل گلوکز)، دارای سابقه خانوادگی دیابت، بالای ۴۰ سال، صاحب مشاغل پرتنش و بی‌تحرک، مبتلا به پرفشاری خون و چربی خون بالا، چاقی، دارای اندازه دور کمر زیاد، دارای سبک زندگی بی‌تحرک و با سابقه دیابت بارداری هستید، حتما در معرض خطر قرار دارید.
ارتباط دیابت با سبک زندگی چیست؟
این بیماری ارتباط خیلی نزدیکی با شیوه و سبک زندگی دارد. برای مثال، افرادی که فعالیت فیزیکی ندارند و چاق‌ترند، بیشتر دیابت می‌گیرند. شما در دنیا می‌بینید که شیوع چاقی رو به افزایش و به تبع آن تعداد دیابتی‌ها نیز رو به فزونی گرفته است. متأسفانه شیوه زندگی ما از شیوه زندگی با فعالیت فیزیکی زیاد به شیوه زندگی با فعالیت فیزیکی کم تبدیل شده است و اغلب به افرادی کم یا بی‌تحرک تبدیل شده‌ایم.
در همه دنیا اثبات شده است در مناطقی که فست‌فودها وجود دارد، در مقایسه با مناطقی که رستوران‌های معمولی بیشتر است، شیوع دیابت فزونی دارد.
تغذیه‌هایمان همه ناسالم است. غذاهایی که خیلی ساده و ارزان در دسترس هستند، به اسم فست‌فود در سبد تغذیه ما قرار گرفته‌اند.
پنج نشانه ساده برای شناسایی افراد در معرض خطر بالای دیابت
پنج نشانه ساده برای شناسایی افراد در معرض خطر بالای دیابت شامل سن بالای ۴۰ سال، سابقه خانوادگی مثبت از دیابت، چاقی شکمی (دور کمر مردان بزرگ‌تر و مساوی ۹۴ سانتی‌متر و در خانم‌ها بزرگ‌تر و مساوی ۸۰ سانتی‌متر)، پیش‌دیابت (گلوکز ناشتای مختل بیشتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، قند دو ساعت بعد از غذا ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر) و همچنین سبک زندگی بی‌تحرک است.
آزمون‌های تشخیصی ساده‌ای برای دیابت کاربرد دارند که از آن جمله می‌توان به قند خون ناشتا، آزمون تحمل گلوکز خوراکی، چربی‌های خون، بررسی سطح فعالیت بدنی، اندازه‌گیری شاخص توده بدنی و دور کمر، فشارخون، بررسی عادات غذایی و ارزیابی میزان تنش روحی اشاره کرد.
چند توصیه ساده برای عموم مردم
- اگرچه داشتن آگاهی نقش مهمی در حفظ سلامتی دارد، نگرش شما عامل اصلی پیشگیری از بیماری‌ها‌ست.
- برای پیشگیری از دیابت، شیوه زندگی صحیح را همان‌گونه که کادر بهداشتی و درمانی به شما توصیه کرده‌اند، اجرا کنید.
- اگر سابقه خانوادگی دیابت دارید یا چاق هستید، بیشتر احتیاط کنید.
- اگر بی‌تحرک هستید یا فعالیت جسمی کمی دارید هرچه زودتر به دنبال اصلاح آن باشید.
- از همان دوره کودکی شیوه سالم غذا‌خوردن صحیح و سالم را به فرزندان خود آموزش دهید و آنها را از مصرف غذاهای آماده و سریع و تنقلات نامناسب بر‌حذر دارید.
چندی پیش نیز علیرضا استقامتی، رئیس انجمن دیابت گابریک ایران، به ایرنا گفته بود: ما با روند فزاینده ابتلا به دیابت، به یقین در آینده‌ای نه‌چندان دور با مشکلات عدیده‌ای در تأمین هزینه‌های درمانی و مراقبت از بیماران دیابتی روبه‌رو می‌شویم.
او با یادآوری این نکته که درمان‌های دیابت در بسیاری از مواقع گران‌قیمت هستند و هزینه عوارض این بیماری نیز به فرد تحمیل می‌شود، می‌افزاید: فردی که به دیابت مبتلا می‌شود، ممکن است به مشکلات چشمی، قلبی، کلیوی و اندام‌ها هم دچار شود که اینها نیاز به بستری‌شدن در بخش‌ها، آی‌سی‌یو، سی‌سی‌یو، لیزر‌درمانی، دیالیز، پیوند عضو و خدایی ناکرده، قطع اندام دارد که هزینه‌های بسیار بالایی برای فرد و نظام سلامت خواهد داشت.
متن گفت‌وگوی ایرنا با این فوق‌تخصص غدد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه می‌آید:
بیماری دیابت یک بیماری بسیار شایع است. در دنیا بیش از ۴۶۰ میلیون نفر مبتلا به دیابت وجود دارد که این بر‌مبنای آمار اطلس دیابت ۲۰۲۱ میلادی است. اکنون، یعنی در سال ۲۰۲۴ میلادی، قطعا شیوع دیابت در دنیا بیشتر شده است و شاید از نیم‌میلیارد نفر نیز عبور کرده باشد.
در کشور ما طبق آخرین بررسی‌ها که مربوط به حدود چهار سال پیش است، هفت میلیون دیابتی داشته‌ایم که احتمالا تعدادشان اکنون بیشتر است. البته این روند در تمام دنیا رو به افزایش است. ما نمی‌توانیم این روند را متوقف کنیم، بلکه باید تلاش خود را بکنیم که این روند متوقف شود.
