الگویی قرون وسطایی برای حکمروایی نوین
هنوز برای بسیاری این سؤال مطرح است که چرا با برکناری امپراتوری روم غربی، اروپا توانست تا سال‌های زیادی باقی بماند؟ در این زمینه تحقیقات نشان می‌دهد که امپراتوری مقدس روم اساسا به صورت یک کشور مشترک‌المنافع در اطراف حوزه مدیترانه، به صورت فدراسیونی از دولت‌شهرها مدیریت می‌شد، به‌صورتی‌که مجموعه این فدراسیون‌ها شهرهای شرق و غرب اروپا را به هم پیوند می‌دادند.
سیدروح‌الله حسینی-کارشناس سیاست بین‌الملل و ژئوپلیتیک: هنوز برای بسیاری این سؤال مطرح است که چرا با برکناری امپراتوری روم غربی، اروپا توانست تا سال‌های زیادی باقی بماند؟ در این زمینه تحقیقات نشان می‌دهد که امپراتوری مقدس روم اساسا به صورت یک کشور مشترک‌المنافع در اطراف حوزه مدیترانه، به صورت فدراسیونی از دولت‌شهرها مدیریت می‌شد، به‌صورتی‌که مجموعه این فدراسیون‌ها شهرهای شرق و غرب اروپا را به هم پیوند می‌دادند. در واقع حوزه نفوذ منطقه‌ای شهرها بودند که باعث بقای اروپا می‌شدند. این شهرها آزادی عمل بسیاری داشتند، تا جایی که گاهی خود نیروی نظامی تشکیل می‌دادند و در عین رقابت با هم تنها به امپراتوری مقدس پاسخ‌گو بودند. از‌جمله این شهرها می‌توان به اتحادیه هانسایی اشاره کرد.
می‌توان گفت اتحادیه هانسایی مجموعهای از شهرهای حوزه دریای بالتیک بودند که در دوره قرون وسطا بهعنوان کنفدراسیونی برای تجارت و ارتباط بین شهرهای بندری به وجود آمدند. این شهرها برای حل مشکلات و پیشبرد اهداف خود شروع به همکاری با یکدیگر کردند. در ابتدا بازرگانان در بیرون از شهرهای لوبک و هامبورگ به صورت اقماری اقدام به ایجاد بازارهایی کردند و به‌مرور در طول قرن سیزدهم در شهر لوبک صنف‌ها شکل گرفتند. این اصناف از سوی بازرگانان که عمدتا آلمانی بودند، در شهرهای دریای شمال و بالتیک شروع به سکونت کردند. آنها تصمیم گرفتند برای انجام شهرک‌سازی از حاکمان محلی اجازه بگیرند، معمولا حاکمان به ایجاد شهرک بازرگانان در خارج از دیوار شهرها موافقت می‌کردند، زیرا آنها می‌دانستند که اصناف و بازرگانان می‌توانند درآمد زیادی برای آنها به ارمغان بیاورند.
این شهرک‌های صنفی برای کسب امتیازات بیشتر و پرداخت مالیات کمتر با فئودال‌ها وارد رقابت شدند. در ابتدا فئودال‌های محلی سعی کردند جلوی بازرگانان را بگیرند اما شهرت لوبک باعث مهاجرت و رشد جمعیت زیادی در آنجا شده بود، در نتیجه فردریک دوم، امپراتور مقدس روم، در سال 1226 آن را به شهر آزاد امپراتوری ارتقا داد و از هرگونه وفاداری فئودالی رها کرد و همین‌طور اجازه داد تا شهر را در جهتی مستقل
اداره کنند.
در این زمان به دلیل نبود یک دولت قدرتمند برای تأمین امنیت، این تاجران خود اقدام به ایجاد اتحادیه تجاری-نظامی بین شهرهای شمال اروپا کردند که بهعنوان اتحادیه اروپایی قرون وسطا نیز شناخته می‌شود، تا جایی که نخست‌وزیر استونی در روز پیوستن به اتحادیه اروپا در سخنرانی خود اتحادیه اروپا را همان اتحادیه هانسایی جدید خطاب کرد. اعضای اتحادیه هانسایی برای پیشبرد اهداف خود از مذاکره، حمله نظامی و تحریم کالاها استفاده می‌کردند.
در‌واقع اتحادیه هانسایی یک امپراتوری واحد نبود، اما ساختار سیاسی منحصر‌به‌فردی داشت که زیربنای اتحادیه اروپایی قرون‌وسطایی بود. این اتحادیه جایگاهی بین یک ایالت متحده و کنفدراسیون ایالت شهرهای مستقل داشت. هانسایی سرزمینی از بروژ در بلژیک تا ریگا و لتونی را در بر می‌گرفت و حتی در فنلاند و نروژ و انگلستان حضور داشت. این اتحادیه بین 60، 70 عضو اصلی و 200 عضو اصلی-فرعی داشت. آنها در عین اینکه به امپراتوری روم وفادار بودند، آزادانه نیز
عمل می‌کردند.
با قدرت‌گرفتن هانسایی، شهرهای فلاندر و انگلستان که به نوبه خود پارچه و دیگر کالاهای تولیدی را به سمت شرق به اسلاوها می‌فرستادند وحمل‌ونقل شرق به غرب را تضمین می‌کردند، به هانسایی پیوستند. بعدها اسکاندیناوی نیز در مدار هانسایی قرار گرفت.
این اتحادیه از طریق سازمان‌های خود به نام کنتورها (Kontore) با بازرگانان عضو در ارتباط بودند. چهار کنتوره اصلی در لندن، بروژ، برگن و نوگورود وجود داشتند. آنها همچنین دادگاه مخصوص به خود، صندوق نقدی خود و دستورات خود را داشتند که یک بازرگان منتخب آن را اداره می‌کرد. در کنتورهای بزرگ مانند نووگورود در یک زمان حداکثر 150 تا 200 تاجر وجود داشت، در بروژ حتی می‌توانست 600 تاجر وجود داشته باشد. مرکزیت معنوی آنها همیشه یک کلیسا بود.
اما نشانه‌های افول اتحادیه هانسایی در قرن 16 خود را نشان داد. آنها از طرف سوئد و دانمارک با نبردهای سرزمینی روبه‌روشدند و از نظر اقتصادی نیز بریتانیایی‌ها و هلندی‌ها آنها را شکست دادند.
در جهان امروزه با پیشرفت تکنولوژی ارتباطات و سرعت‌گرفتن حمل‌ونقل کالا و خدمات، حوزه‌های جدیدی از ارتباطات شهری در حال شکل‌گیری است که می‌تواند نویددهنده دنیای جدیدی باشد. از‌جمله می‌توان به روابط لندن با اتحادیه اروپا، روابط اسکندریه با سالونیکای یونان، روابط شانگهای با شهرهای جنوب شرق آسیا و شهرهای جهانی و همچنین روابط عدن قبل از جنگ با حوزه دریای سرخ اشاره کرد که با الگو قرار‌دادن اتحادیه هانسایی می‌توانند شکل نوینی از منطقه‌گرایی را ایجاد کنند.
