عربستان میزبان جام جهانی ۲۰۳۴
ما هنوز اندر خم یک کوچه
عربستان سعودی چگونه و با چه شرایطی موفق شد میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ را از آن خود کند و اولین کشوری شود که جام جهانی ۴۸ تیمی را برگزار می‌کند؟
عبدالله دارابی: عربستان سعودی چگونه و با چه شرایطی موفق شد میزبانی جام جهانی ۲۰۳۴ را از آن خود کند و اولین کشوری شود که جام جهانی ۴۸ تیمی را برگزار می‌کند؟ کشوری با فضای سیاسی بسته و تک‌صدایی، تمرکز قدرت در یک خاندان، فاقد آزادی‌های مدنی و حقوق‌بشری، سرکوب مخالفان و حتی منتقدان و ناآشنا به اراده و آرای مردمی، مجوز میزبانی جام جهانی را از فیفایی می‌گیرد که از پارامترهای اعطای میزبانی‌اش، وضعیت مطلوب حقوق‌بشری و حفاظت از محیط زیست در کشورِ خواهان است. پارامترهایی که طبق گزارش‌های نهادهای جهانی مربوط، در کشور عربستان با وضع نامطلوب و حتی اسفناک روبه‌رو است! گزارش فیفا در ارزیابی پیشنهاد میزبانی عربستان، «خطر متوسط» را برای نقض حقوق بشر تشخیص داده، اما سازمان‌های مستقل حقوق‌بشری معتقد به «خطر حاد» در نقض این حقوق از سوی عربستان هستند. دیده‌بان حقوق بشر (HRW) در گزارشی با عنوان «اول بمیر و بعدا به تو خواهم پرداخت» اعتقاد دارد که عربستان سعودی از این مسابقات برای پوشاندن سابقه بد حقوق‌بشری‌اش بهره‌برداری می‌کند. بسیاری از منتقدان بین‌المللی این انتخاب را «ورزش‌شویی» قلمداد کرده‌اند. با این تفاصیل، محرز است که روابط پشت پرده، اهداف سیاسی و مالی و روابط نزدیک عربستان و اینفانتینو در اعطای این میزبانی نقش پررنگی دارند؛ هرچقدر فیفا در ظاهر شعار جدایی فوتبال از سیاست هم سر بدهد.
این اما یک طرف قضیه است و طرف دیگر ماجرا سرمایه‌گذاری ویژه و توجه روزافزون عربستان به فوتبال و مزایای گسترده آن در بخش‌های مختلف است که برای کسی قابل کتمان نیست. آنها که هم‌اکنون ورزشگاه‌هایی شیک و مدرن دارند (که بدون تعارف داشتن یکی از آنها آرزوی فوتبال ماست)، برای جام جهانی ساخت ورزشگاه‌هایی جدید و بازسازی استادیوم‌های فعلی خود را در دستور کار دارند؛ بازسازی همان استادیو‌م‌هایش که اگر ما آنها را می‌داشتیم حداقل تا ۵۰ سال خود را بی‌نیاز از بازسازی‌اش می‌دانستیم! عربستانی‌ها که قرار است با ۱۵ ورزشگاه و هرکدام با ظرفیت حداقل ۴۰ هزار تماشاگر جام جهانی را میزبانی کنند، قصد دارند برای این تورنمت بین‌المللی دو استادیوم جدید و جذاب نیز بسازند؛ استادیوم شهر نئوم در ارتفاع ۳۵۰متری از سطح زمین و استادیومی در نزدیکی ریاض که بالای یک صخره ۲۰۰متری با یک دیوار جمع‌شونده از صفحه نمایش LED ساخته خواهد شد. ضمنا صندوق سرمایه‌گذاری عربستان تصمیم دارد سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در دازن (DAZN)، غول پخش اینترنتی مسابقات ورزشی که امتیاز پخش جام باشگاه‌های جهان در سال آتی را بر عهده دارد، بکند. عربستان که میزبانی جام باشگاه‌های جهان در سال ۲۰۲۳ را در کارنامه دارد، علاوه بر اخذ میزبانی جام جهانی، میزبانی جام ملت‌های ۲۰۲۷ آسیا را نیز بر عهده دارد و این تلاش‌های عربستانی‌ها بخشی از استراتژی کلان آنها برای تنوع‌بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت عنوان شده است؛ مسیری که به‌خوبی در حال طی‌‌کردن آن هستند. اما ما سال‌هاست اندر خم یک کوچه‌ایم؛ کوچه‌ای که شاید اکنون دیگر معبری باریک محسوب شود، نه حتی کوچه. گفتن‌ها در‌این‌باره مدت‌هاست که بی‌ثمر است.
