تاریخ دموکراسی

شرق: «فرود و فراز دموکراسی» اثری است نوشته دیوید استاساویج که در آن به سیر تغییر و تحولات دموکراسی از دوران باستان تا امروز پرداخته شده است. استاساویج سیر دموکراسی را در سه بخش مورد بررسی قرار داده است؛ بخش اول کتاب را با عنوان «دموکراسی اولیه»، با خاستگاه فرمانروایی دموکراتیک آغاز کرده و در ادامه به خصلت‌های دموکراسی‌های اولیه پرداخته است، از جمله به اینکه دموکراسی اولیه فراگیر بود و دولت‌های ضعیف دموکراسی را به ارث بردند و در نهایت فناوری موجب سست‌شدن پایه‌های دموکراسی شد.

بخش دوم «فرود و فراز دموکراسی» با عنوان «واگرایی» به این موضوعات پرداخته است: توسعه نظام مبتنی بر نمایندگی در اروپا، چین به عنوان گزینه بدیل دموکراسی، از میان رفتن دموکراسی در دنیای اسلام و دموکراسی و توسعه اقتصادی در بلندمدت. بخش سوم کتاب به «دموکراسی مدرن» اختصاص دارد و به موضوعاتی چون متفاوت‌بودن تجربه انگلستان، دموکراسی و برده‌داری در آمریکا، گسترش دموکراسی مدرن و تجربه مستمر دموکراتیک پرداخته است.

در بخش اول کتاب به این نکته اشاره شده که شکل امروزین دموکراسی عمدتا مربوط به تحولات سده بیستم است. نویسنده اما تأکید دارد که اگر به گذشته نگاه کنیم و به تعریف اولیه از دموکراسی رجوع کنیم می‌توانیم تصور کنیم که دموکراسی ممکن است شکل‌های متفاوتی از شکل امروزینش داشته باشد. نویسنده درباره یکی از ویژگی‌های دموکراسی اولیه نوشته: «مهم‌ترین رکن دموکراسی اولیه این بود که کسانی که فرمان می‌راندند نیاز به موافقت شورا یا مجلسی درمورد تصمیمات خود داشتند. حتی در خودکامه‌ترین نظام‌ها، هیچ‌کس به‌راستی به‌تنهایی فرمان نمی‌راند.

فرمانروایان نیاز به یاری زیردستانی دارند که پیش از تصمیم‌گیری ممکن است نظر مشورتی آنها را بخواهند. ولی این از اساس با نیاز به موافقت شورا یا مجلس مرکب از افرادی که از فرمانروا مستقل‌اند و حتی ممکن است با او برابر باشند، تفاوت دارد. این دموکراسی اولیه بود. رکن دومی که در بسیاری از دموکراسی‌های اولیه، ولی نه تمام آنها، وجود داشت، این بود که فرمانروایان صرفا مقام خود را به ارث نمی‌بردند». استاساویج توضیح می‌دهد که راهی وجود داشت که براساس آن لازمه رسیدن به جایگاه فرانروایی رضایت دیگران بود.

نویسنده همچنین توضیح داده که اغلب یونان باستان و اروپای پیشارنسانس را مبدأ تاریخ دموکراسی می‌دانند. اما مطالعات مربوط به روند دموکراسی، شواهدی به ما ارائه می‌دهد از اینکه روش‌های دموکراتیک در بسیاری مکان‌ها و زمان‌های دیگر هم وجود داشته است. دیوید استاساویج شرح می‌دهد این دموکراسی‌ها چرا و چگونه به وجود آمدند و شکوفا شدند و در چه زمانی و چرا رو به زوال گذاشتند. او در اثرش نه‌تنها اطلاعاتی اساسی درباره تاریخ حکمرانی در اختیار ما می‌گذارد، بلکه تحلیلی قابل توجه از دموکراسی مدرن و آینده آن به دست می‌دهد.

او نشان می‌دهد که خاستگاه دموکراسی نه در ثروت، نه در فرهنگ، نه در ساختار طبقاتی، بلکه در توزیع قدرت میان فرمانروایان و فرمانبرداران نهفته است. دیوید استاساویج استاد دانشگاه نیویورک و مدیر گروه علوم اجتماعی این دانشگاه است. حوزه تخصص او دموکراسی و اقتصاد سیاسی است. او در سال ۲۰۱۵ به عضویت آکادمی هنرها و علوم آمریکا انتخاب شد.