جدال پلاک تهران و شهرستان

شرق: مصوبه اخیر شورای شهر تهران مبنی بر افزایش عوارض ورود خودروهای پلاک شهرستان به محدوده طرح ترافیک، واکنش‌های متفاوتی را به دنبال داشت. این مصوبه هنوز در فرمانداری تهران تأیید نشده، اما به نظر می‌رسد فرمانداری این مصوبه را تعدیل کند.

در جریان بررسی این مصوبه جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، درباره خودروهای پلاک شهرستان گفته بود: برخی از این خودروها برای کسب‌و‌کار به تهران می‌آیند و محدوده‌های طرح ترافیک را دچار اختلال می‌کنند. براساس‌این پیش‌بینی شده اگر خودرویی در طول ماه یک الی سه روز در محدوده طرح ترافیک تردد داشته باشد، هیچ‌گونه افزایشی نسبت به شهروندان تهرانی نخواهد داشت، اما اگر چهار الی هفت روز تردد داشته باشد، با افزایش 1.2 برابر مواجه می‌شود و اگر بیش از هفت روز در طول یک ماه در تهران تردد کند، عدد به 1.5 برابر می‌رسد و در صورت تردد بیش از 10 روز، ضریب به دو برابر می‌رسد و خودروهای غیر از تهرانی باید این عدد را پرداخت کنند.

اما این تصمیم مخالفان زیادی داشت. برخی معتقدند این مصوبه ممکن است منجر به نارضایتی شهروندان غیرتهرانی شود و آن را نوعی تبعیض تلقی می‌کنند.

برخی کاربران این مصوبه را ناعادلانه و تبعیض‌آمیز دانسته و معتقدند افزایش عوارض برای خودروهای پلاک شهرستان، حقوق شهروندان غیرتهرانی را نقض می‌کند. آنها این اقدام را خلاف قانون عنوان کرده‌اند.

در مقابل گروهی از کاربران از این مصوبه حمایت کرده و آن را گامی مثبت در راستای کاهش ترافیک و آلودگی هوای تهران می‌دانند. آنها بر این باورند که حضور بیش از حد خودروهای پلاک شهرستان در تهران به مشکلات ترافیکی دامن می‌زند و این تصمیم می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

پیش‌ازاین خودروهای پلاک شهرستان به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم عوارضی برای ورود به محدوده طرح ترافیک پرداخت نمی‌کردند.

مدتی پیش حمید برادران، مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک تهران، گفته بود برای ساماندهی پلاک‌های شهرستان و تسهیل فرایند تعویض پلاک خودروها، طرحی را برای تسویه عوارض خودروها آغاز کرده است. او یادآوری کرده بود: بسیاری از شهروندان قانون‌مدار عوارض خود را از طریق سامانه‌های شهرداری، مانند شهرزاد، پرداخت کرده‌اند؛

اما برخی شهروندان به‌صورت خود‌اظهاری اطلاعات خودرو‌های خود را در سامانه ثبت نکرده و باعث انباشت بدهی‌های عوارضی شده‌اند. در چارچوب توافق‌نامه‌ای که میان سازمان حمل‌ونقل و ترافیک، شرکت کنترل ترافیک تهران و نیروی انتظامی (فراجا) منعقد شده، قرار بر این شد که در درگاه و صف انتقال پلاک‌ها در کل کشور هزینه‌های عوارض شهرداری نیز مانند مالیات، تخلفات و جرایم رانندگی، به محض فک پلاک، تسویه و پرداخت شود.

به گفته این مقام مسئول در شهرداری، برای جلوگیری از ورود غیرمجاز به محدوده‌های طرح کاهش آلودگی هوا و طرح ترافیک، سیستم اطلاع‌رسانی لحظه‌ای راه‌اندازی شده و به محض ورود خودرو‌ها به این محدوده‌ها، پیامکی برای رانندگان ارسال می‌شود تا با اطلاع از وضعیت خود، اقدامات لازم از‌جمله ثبت‌نام در سامانه شهرزاد و پرداخت عوارض را انجام دهند و از جریمه جلوگیری کنند. پرداخت‌نکردن عوارض منجر به جریمه مشابه عوارض بزرگراهی خواهد شد.

اما این مصوبه با واکنش تند وزیر کشور روبه‌رو شد. اسکندر مؤمنی، وزیر کشور، در یک برنامه تلویزیونی دراین‌باره گفت: من هم این خبر را در چند رسانه رسمی دیدم. اگر همین که گفتند باشد، بیش از هفت روز عوارض‌شان 1.5 برابر می‌شود و ما قطعا با آن مخالفیم و این تضییع حقوق شهروندان به دلایل مختلف است. نخست که هیچ مشکل ترافیکی و آلودگی را حل نمی‌کند، چون بیش از هفت روز باید 1.5 برابر خودرو‌های پلاک تهران عوارض بدهند. ذهن فورا به این سمت می‌رود که این یک بخش درآمدزایی است، نه بخش موضوعات اجتماعی مثل آلودگی هوا یا موضوعاتی مثل انضباط ترافیکی.

به گفته مؤمنی به هر حال مردم یک حقوقی دارند؛ خودرویی خریده‌اند و در آن زمان که خودرو می‌خریدند، مالیات داده‌اند، عوارض می‌دهند و کسی به آنها نگفته شما محدودیت دارید در بخشی از شهر‌ها تردد کنید. ما نمی‌توانیم قوانین و مقررات را زود‌به‌زود عوض کنیم.

این را به خودمان و به همه آنهایی که قوانین و مقررات تعیین یا تدوین می‌کنند، می‌گویم که شهر، اداره نیست و مردم هم کارمند ما نیستند که ما هر زمان خواستیم، آیین‌نامه‌ها را تغییر بدهیم. مردم می‌خواهند در شهر آرامش داشته باشند و زندگی پیش‌بینی‌پذیر باشد. هر روز تغییرات جدیدی ایجاد نشود و بتوانند زندگی‌شان را داشته باشند و این بر‌خلاف آن است.

او تأکید کرد: حال سؤال این است که اگر بقیه شهر‌ها هم همین تصمیم را بگیرند، یعنی همین شهر‌های اطراف تهران یا شهر‌های شمالی تصمیم بگیرند خودرو‌های پلاک تهران که وارد آن شهر‌ها می‌شود، یا اجازه ندهند یا عوارض سنگین وضع کنند، در شرایطی که مردم به هر حال بعد از یک هفته شرایط آلودگی هوا می‌خواهند به خارج از شهر و به جا‌های مختلف بروند، خب ما این را هم از آنها دریغ کنیم؟

اگر شهر‌های دیگر هم همین کار را بکنند اصلا آن وفاق و همبستگی بین شهر‌ها و شهروندان از بین می‌رود و یک واگرایی ایجاد می‌شود و اصلا سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. این مصوبه اجراشدنی نیست و بنده به‌عنوان وزیر کشور هم مخالف هستم و حتما اجازه این کار را نخواهم داد. موضوعات این‌چنینی، سراسری و ملی است و یک تصمیم یکپارچه باید گرفته شود و خواهش ما از همه کسانی که در این زمینه‌ها حتی اختیار تدوین قوانین، آیین‌نامه و مقررات را دارند، این است که در نظر بگیرند که هر روز نمی‌توانیم یک قاعده جدید بر سر راه زندگی مردم عزیز بگذاریم.

موضوعی که وزیر کشور به آن اشاره کرد، از سوی یکی از اعضای شورای شهر چالوس هم مطرح شد و او در نامه‌ای به ریاست شورای این شهر درخواست کرد از مسافران تهرانی عوارض گرفته شود تا صرف آلودگی‌های زیست‌محیطی که مسافران تهرانی ایجاد می‌کنند، شود.

اما مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، در واکنش به مخالفت وزیر کشور گفته که اگر این خلاف قانون باشد، باید بگویند که کدام بخش آن خلاف است.

روز گذشته هم محمد آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه‌ و بودجه شورای شهر تهران، با اشاره به برداشت اشتباه از مسائل مربوط به تردد خودروهای پلاک شهرستان در تهران، گفت: محدودیتی برای تردد خودروهای پلاک شهرستان در تهران تصویب نشده و مصوبات فقط مربوط به محدوده طرح ترافیک است.

او ادامه داد: درباره تردد خودروهای پلاک شهرستان در تهران، اظهارنظرهایی در فضای مجازی انجام شد و برخی از رسانه‌های رسمی کشور بدون دقت به اصل خبر اعلام کردند تردد خودروهای پلاک شهرستان در پایتخت محدود شده است. لایحه عوارض طرح ترافیک هر سال در شورای شهر بررسی می‌شود و امسال نیز عدد پایه از 75 هزار تومان به حدود 112 هزار تومان پیشنهاد شد. احتمالا فرمانداری هم موافقت نخواهد کرد که عدد حدود صد هزار تومان برای ضریب پایه تصویب نهایی خواهد شد.

رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه شورای شهر تهران گفت: در بررسی لایحه طرح ترافیک جدولی ارائه شد مبنی بر اینکه اگر خودرویی با پلاک شهرستان بیش از هفت روز وارد محدوده طرح ترافیک شود، ضریبی که استفاده می‌شود، به جای یک، 1.5 خواهد بود؛ یعنی شهروندان تهرانی که وارد طرح می‌شوند، ضریب پایه 112 هزار تومان است، اما دیگر پلاک‌ها اگر ورودشان به محدوده از هفت روز بیشتر شد، به جای 112 هزار تومان، حدود 160 هزار تومان باید پرداخت کنند که دلایل آن را رئیس کمیسیون حمل‌ونقل شورا ارائه کردند.

او ادامه داد: پس این لایحه مربوط به تردد خودروهای شهرستان در تهران نیست و هیچ محدودیتی در ورود یا تردد خودروها به پایتخت اعمال نشده است. صرفا محدوده طرح ترافیک مورد توجه بوده که هرکسی بخواهد وارد شود، باید عوارض پرداخت کند. همچنین تبصره‌هایی را در نظر گرفتیم. اگر معاینه فنی برتر است، شامل تخفیف می‌شوند یا اگر در ساعات غیر اوج وارد محدوده شوند، ضریب نیز کمتر محاسبه خواهد شد، چراکه برای ساعات اوج ترافیک ضریبی اضافه می‌شود، بنابراین موضوع جدیدی نبوده و از رسانه‌هایی که با انعکاس اشتباه این خبر موجب نگرانی هم‌وطنان در دیگر شهرها شدند، می‌خواهم این موارد را اصلاح کنند.

جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران هم تأکید کرد:‌ اگر بخواهیم همه را راضی نگه داریم، دیگر نیازی به هیچ قانونی نداریم و محدودیت‌هایی که برای کیفیت‌بخشی به زندگی مردم مطرح می‌شوند، موضوعیت خود را از دست می‌دهند. شورای شهر و شورای ترافیک تنها اجازه داده‌اند که دو درصد از خودروها وارد طرح ترافیک شود. اگر گفته شود خودروهای شهرستان می‌توانند وارد طرح شوند اما خودروی افرادی که محل کارشان، محل زندگی‌شان یا دانشگاه‌شان در آن محدوده است، نمی‌توانند وارد شوند، طبیعی است که تبعیض قائل شده‌ایم و باید برای پلاک‌های شهرستان نیز محدودیت‌هایی مانند پلاک تهران قائل شویم.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران گفت: با تعارف و ابزار رسانه‌ای نمی‌توان همه را راضی نگه داشت. انتظار ما این است که تمام دستگاه‌ها کمک و دقت کنند و بدانند که شورای شهر به‌هیچ‌وجه نگاه درآمدزایی به آرم ترافیک ندارد، بلکه هدف ما این است که نظم، انضباط، آرامش، کاهش مشکلات محیط‌زیستی و بزه‌هایی را که در خلال تراکم ایجاد می‌شود، کاهش دهیم. شورای ترافیک می‌تواند محدودیت‌هایی درباره مکان، زمان، نوع خودرو و تعداد خودرو را اعمال کند، یعنی هم قانون‌گذار درباره این موضوع اهتمام داشته و هم به دلیل ضرورت انضباط شهری باید به این موضوع توجه شود. همچنین در آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی و ماده ۶ نیز گفته شده اگر کسی می‌خواهد محیط زندگی خود را تغییر دهد، باید این موضوع را به پلیس راهور اعلام کند و پلاک شهری را که در آن مستقر است، به پلیس اعلام کند.

او افزود: در بسیاری از کشورهای اروپایی اگر کسی می‌خواهد بیش از چند روز شهر محل سکونت خود را تغییر دهد، تنها به دو دلیل حضور در بیمارستان یا هتل می‌تواند بدون اطلاع به پلیس این کار را انجام دهد، در غیر‌این‌صورت باید حتما به پلیس اطلاع دهد.

با وجود دفاع شورای شهر از این تصمیم، به نظر می‌رسد این تصمیمات همچنان با چالش‌هایی مواجه است و ممکن است در مراحل بعدی بازبینی شود.