اعتیاد به اینترنت اختلال عصر جدید

شرق: در عصر حاضر استفاده از اینترنت روشی برای ایجاد تعامل و ارتباط با سایرین در اقصی نقاط جهان است.‌ در واقع اینترنت این ارتباط را تسهیل می‌کند. این تکنولوژی سرگرم‌کننده و در عین حال استراتژیک باعث شده که افراد به دلایل حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای ساعات متمادی از شبانه‌روز خود را صرف گشت‌وگذار در فضاهایی کنند که اینترنت در اختیار آنها قرار می‌دهد؛ شبکه‌های اجتماعی مهم‌ترین این فضاها هستند. قرارگرفتن اینترنت در مرکز زندگی افراد زمینه‌ساز نوعی اختلال روانی جدید یعنی اختلال اعتیاد به اینترنت شده است.

اعتیاد به اینترنت اصطلاحی بود که اولین بار توسط یانگ به کار رفت. با اینکه هنوز روان‌شناسان در حوزه تعریف و اندازه‌گیری این اختلال به توافق نرسیده‌اند و در نسخه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی هم هیچ‌ طبقه‌بندی مستقلی برای اعتیاد به اینترنت عنوان نشده است، اما آن‌طور که مشخص است، اعتیاد به اینترنت به‌عنوان زیرمجموعه اختلالات تکانه‌ای محسوب می‌شود و به معنای نوعی استفاده از اینترنت است که موجب ایجاد مشکلات روان‌شناختی، اجتماعی، درسی یا شغلی در زندگی فرد شود. در واقع مطالعات انجام‌شده به این نتیجه رسیده‌اند که مؤلفه‌های تشخیص این اختلال با مؤلفه‌های تشخیصی مربوط به اختلال کنترل تکانه، قماربازی بیمارگونه و نیز وابستگی به مواد‌ هم‌پوشانی دارند.

همچنین بر اساس مطالعه‌ای که توسط گروه روان‌پزشکی بزرگسالان در دانشگاه پزشکی لهستان انجام شده است،‌ اعتیاد به اینترنت در بین جوانان و کودکان بسیار شایع است. متخصصان تاکنون پنج زیرمجموعه از انواع خاص اعتیاد به اینترنت را شناسایی کرده‌اند که موارد زیر را شامل می‌شود:

الف. اعتیاد به سایبر‌سکس که به معنای جست‌وجوی مداوم در وب‌‌سایت‌های بزرگسالان، اتاق گفت‌وگوهای جنسی و استفاده از وب‌کم برای ارسال و انتشار محتواهای جنسی است.

ب. اعتیاد به استفاده از سایت‌های قمار‌بازی و شرط‌بندی. البته مواردی مانند معاملات سهام، حراج‌های آنلاین (مانند E-bay) و خرید آنلاین مداوم که می‌تواند بر مسائل مالی فرد و فعالیت‌های روزانه او تأثیر منفی بگذارد نیز‌ در همین دسته قرار می‌گیرند. 

ج. اعتیاد به دوستیابی آنلاین. این اعتیاد تأثیری منفی بر روابط فرد و زندگی اجتماعی او می‌گذارد. این افراد به صورت مداوم از نرم‌افزارهای دوستیابی استفاده کرده و حتی هویت واقعی خود را پنهان می‌کنند.

د. اعتیاد به جست‌وجوی آنلاین اطلاعات. در این نوع اعتیاد فرد نوعی احساس اجبار و وسواس برای ‌جمع‌آوری اطلاعات سازماندهی‌شده دارد. در برخی موارد، جست‌وجوی اطلاعات مظهر تمایلات اختلال وسواس فکری-عملی است. 

چ. اعتیاد به بازی هم نوع دیگری از اعتیاد به اینترنت و یارانه است که به ‌صورت آنلاین و آفلاین انجام می‌شود. در این اعتیاد، افراد در محل کار یا سر کلاس درس بخش بزرگی از وقت خود را صرف بازی می‌کنند؛ مسئله‌ای که باعث کاهش کارایی فرد می‌شود.

تفاوت عادت و اعتیاد

عادت کاری است که فرد به‌طور منظم انجام می‌دهد، مانند جویدن ناخن در زمان استرس یا حتی پیاده‌روی صبحگاهی. اما اعتیاد به معنای درگیرشدن در یک رفتار یا مصرف یک ماده است، به این دلیل که فرد بعد از انجام این عمل، احساس آرامش و دریافت پاداش می‌کند. فردی که به یک رفتار یا ماده اعتیاد دارد، حتی در صورت اطلاع از مضر‌بودن آن،‌ قادر به ترک نیست و در خود اجبار به انجام آن رفتار یا استفاده از آن ماده را احساس می‌کند. برای تشخیص اعتیاد باید شاخصه‌های آن حداقل به مدت 20 ماه ادامه داشته باشد.

علائم اعتیاد به اینترنت چیست؟

- تغییرات ناگهانی در خلق‌و‌خو مانند داشتن حالت دفاعی، تحریک‌پذیری و تمایل به انزوا و نگرانی شدید درباره اتفاقاتی که در نبود شما، در فضای آنلاین رخ می‌دهد.

- افزایش زمان آنلاین‌بودن برای رسیدن به آرامش

- غفلت از کارهای روزمره‌

- اصرار به تداوم آنلاین‌بودن با وجود بروز اختلال در عملکرد و انجام کارهای روزمره

- اعتیاد به یک بازی خاص

- احساس اضطراب

- احساس افسردگی

- بروز علائم جسمی مانند سردرد، کمردرد، کاهش یا افزایش وزن، تاری دید یا فشار چشم و آشفتگی در خواب.

علت اعتیاد به اینترنت

علت اعتیاد به اینترنت هنوز مشخص نیست، اما برخی متخصصان عوامل ژنتیکی، ناهنجاری در فرایندهای سلول‌های مغزی، عوامل روان‌شناختی مانند افسردگی و اضطراب و ویژگی‌های شخصیتی خاص در فرد را زمینه‌ساز ابتلای او به این نوع اعتیاد می‌دانند.

درمان اعتیاد به اینترنت

برای درمان این نوع اعتیاد‌ حتما از یک روان‌شناس کمک بگیرید؛ زیرا اعتیاد به اینترنت هم مانند سایر موارد اعتیاد تأثیراتی منفی بر زندگی شغلی، جنسی و روانی فرد می‌گذارد. در عین حال برای مقابله با این اعتیاد می‌توانید عادات اینترنتی خود را کنترل و تا حد امکان محدود کنید. برای این کار می‌توانید از اعضای خانواده کمک بخواهید؛ مثلا به آنها بسپارید که بعد از گذران مدتی مشخص در اینترنت، به شما هشدار دهند. می‌توانید از برنامه‌های خاموش‌کننده خودکار اینترنت کامپیوتر یا موبایل نیز استفاده کنید.

استفاده از سرگرمی‌های غیرآنلاین هم می‌تواند مفید واقع شود؛ مثلا ورزش کنید، با دوستانتان تفریح کنید‌‌ یا در دوره‌های آموزشی شرکت کنید.