درباره مجازات قتل عمد چه می‌دانیم؟
قتل عمد مجازات و تبصره‌هایی پیچیده دارد که در مطلب پیش‌رو به برخی از ابعاد آن پرداخته شده است. در این مطلب که یک سایت حقوقی به آن پرداخته، آمده که جرم قتل از‌جمله جرائمی است که شدیدترین و سنگین‌ترین مجازات‌ها را در تمام جوامع با هر دین و آیینی به خود اختصاص داده است. در واقع هر کشوری برای برقراری نظم و آرامش عمومی و همچنین رعایت عدالت اقدام به وضع قوانین مختلفی درخصوص انواع جرائم می‌کند.
قتل عمد مجازات و تبصره‌هایی پیچیده دارد که در مطلب پیش‌رو به برخی از ابعاد آن پرداخته شده است. در این مطلب که یک سایت حقوقی به آن پرداخته، آمده که جرم قتل از‌جمله جرائمی است که شدیدترین و سنگین‌ترین مجازات‌ها را در تمام جوامع با هر دین و آیینی به خود اختصاص داده است. در واقع هر کشوری برای برقراری نظم و آرامش عمومی و همچنین رعایت عدالت اقدام به وضع قوانین مختلفی درخصوص انواع جرائم می‌کند.
قتل عمل بسیار خشن و ناپسندی است که شاید بتوان از آن به عنوان بزرگ‌ترین جرم علیه اشخاص نام برد. از همین رو نیز مجازات قتل عمد یکی از شدیدترین مجازات‌ها در تمام جوامع بشری است. قتل در حقیقت با توجه به نوع ارتکاب قتل و همچنین قصد و نیت مرتکب به قتل عمد و قتل غیرعمد تقسیم‌بندی می‌شود. در واقع ماده 289 قانون مجازات اسلامی انواع قتل را به سه بخش عمد، غیرعمد و خطای محض تقسیم کرده است. طبیعی است که قتل عمد سنگین‌ترین مجازات را در انواع جرم قتل در پی دارد. بنابراین تشخیص قتل عمد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
در واقع جرم قتل عمد به معنی گرفتن جان دیگری یا سلب حیات از شخصی دیگر به‌صورت عمدی و با سوءنیت و بدون مجوز قانونی است. رکن مادی جرم قتل همان فعل یا ترک فعلی است که موجب مرگ انسانی دیگر می‌شود. این فعل یا ترک فعل مصادیق بسیار گسترده و وسیعی دارد. از‌جمله این مصادیق می‌توان از خفه‌کردن شخص قربانی، ضربه‌زدن با چاقو یا سلاح گرم، ایراد ضرب و جرح با سلاح گرم، فروبردن سر شخص دیگر در زیر آب و خفه‌کردن وی، تزریق و انواع مختلف دیگر نام برد. لازم به توضیح است ترک فعل نیز تحت شرایطی که در قانون آمده، می‌تواند به عنوان قتل عمدی تحت تعقیب و رسیدگی قرار بگیرد. قصد فعل یا ترک فعل همان قصد انجام عملی است که در قانون پیش‌بینی شده و منجر به مرگ شخص دیگر می‌شود. قانون‌گذار با وضع قوانین مربوطه، به‌خصوص قانون مجازات اسلامی، ارتکاب هر جرمی را مستوجب مجازات دانسته است. این قاعده درباره جرم قتل عمد نیز مانند سایر جرائم اجرا می‌شود. البته قاعده فوق تحت شرایطی نظیر عوامل رافع مسئولیت کیفری یا عوامل موجهه جرم مستثنا می‌شود.
در این بخش از مقاله قصد داریم با مراجعه به مواد قانونی حکم جرم قتل عمد را بیان کنیم. در واقع مجازات جرم قتل عمد قصاص است. با این توضیح که در صورتی که مردی اقدام به قتل عمد مرد دیگری کند، اولیای دم مقتول می‌توانند قصاص قاتل را از مقام قضائی درخواست کنند. البته در صورتی که مردی اقدام به قتل عمد زنی کند، اولیای دم زن برای قصاص قاتل باید نصف دیه را پرداخت کنند. همچنین از دیگر مجازات‌های قتل عمد، دیه و حبس است. مجازات قاتل در صورتی دیه است که اولیای دم به جای قصاص قاتل بر گرفتن دیه مصالحه و توافق کنند. حبس نیز که میزان آن در ادامه این مقاله توضیح داده خواهد شد، زمانی اعمال می‌شود که قاتل عمدی شاکی نداشته باشد یا اولیای دم رضایت دهند یا قاتل به هر دلیلی نظیر مصالحه بر دیه قصاص نشود.
متأسفانه در برخی موارد عمل ناپسند قتل توسط پدر مقتول انجام می‌گیرد که بسیار غیرقابل باور و ناراحت‌کننده است. قانون مجازات اسلامی در ماده 310 به تعیین و تکلیف درخصوص قتل فرزند توسط پدر به‌صورت عمدی پرداخته است. به موجب این ماده قانونی، قصاص در صورتی ثابت خواهد شد که مرتکب، پدر یا از اجداد پدری مجنی‌علیه نباشد. بنابراین ملاحظه می‌فرمایید که قانون‌گذار برای پدر یا جد پدری در صورت کشتن فرزند خود، مجازات قصاص را در نظر نگرفته است. به عبارت دیگر چنانچه پدری اقدام به کشتن بچه خود کند، مجازات خواهد شد ولی قصاص نمی‌شود.
همچنین لازم به توضیح است که این حکم صرفا درخصوص پدر بوده و به قتل فرزند توسط مادر تسری ندارد. همچنین قصاص در لغت به معنی متابعت‌کردن و دنبال اثر چیزی رفتن است. قصه نیز از همین ریشه بوده چراکه در آن انسان اثر تاریخ یا داستان را دنبال می‌کند. البته در اصطلاح حقوقی قصاص انجام کاری مانند جنایت ارتکابی عمدی توسط جانی است. این عمل اعم از قتل، قطع عضو یا ضرب و جرح بوده که بر روی جانی عینا اجرا خواهد شد.
همچنین بسیاری از مردم گمان می‌کنند چنانچه اولیای دم مقتول از قصاص قاتل منصرف شده و به اصطلاح شاکی رضایت دهد، قاتل قطعا و سریعا آزاد می‌شود. در حالی که این یک تصور غلط است. ماده 612 قانون مجازات اسلامی، مجازات قاتل در صورت رضایت شاکی را تعیین کرده است. بر اساس این ماده ممکن است شخصی که مرتکب قتل عمد شده، شاکی نداشته یا شاکی داشته ولی از قصاص گذشت کرده یا به هر دلیل دیگری قصاص نشود. در این صورت چنانچه اقدام قاتل موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه شود یا موجب بیم تجری مرتکب یا دیگران شود، دادگاه مرتکب را به حبس از سه تا 10 سال محکوم خواهد کرد.
