سهم تراموا از بودجه سال 1404

نورا حسینی: شهرداری تهران در مراسم رونمایی از بسته حمل‌ونقل عمومی برقی خود که با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد، از دو دستگاه تراموا که هنوز در مرحله آزمایشی قرار دارند، رونمایی کرد؛ این در حالی است که این پروژه هنوز مجوز رسمی از شورای شهر تهران ندارد. شهرداری تهران بر این باور است‌ این طرح نیاز به مجوز شورا ندارد و مجوز آن از شورای‌عالی ترافیک کشور اخذ شده است، اما بسیاری از اعضای شورای شهر نظر دیگری دارند.

آغاز  آزمایش تراموا  در  تهران

بامداد دوشنبه ۲۲ بهمن‌ماه ۱۴۰۳، شهرداری تهران نخستین تست تراموا را از پایانه شرق تهران به سمت غرب انجام داد. این آزمایش بدون مسافر و صرفا برای بررسی‌های فنی انجام شد. به گفته احمد قیومی، سرپرست شرکت واحد اتوبوسرانی تهران، دو دستگاه تراموا به‌ صورت امانتی از چین وارد شده و تا چند شب آینده این آزمایش‌ها ادامه خواهد داشت. قیومی افزود: «ترامواهای چرخ‌لاستیکی کاملا برقی هستند و می‌توانند تا ۸۰ کیلومتر با هر بار شارژ حرکت کنند. تست‌ها از ساعت ۲۴ تا سه بامداد انجام می‌شود و اگر نتایج موفقیت‌آمیز باشد، برای اخذ مجوز اقدام خواهیم کرد».

انتقادها از عدم هماهنگی با شورای شهر

در‌حالی‌که شهرداری به ادامه تست‌های تراموا ادامه می‌دهد، اختلاف‌نظرهای زیادی میان شهرداری و شورای شهر تهران وجود دارد. سید‌جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، ضمن انتقاد از اقدام شهرداری بدون انجام مطالعات جامع، تأکید کرد: «ما انتظار داشتیم شهرداری ابتدا مطالعات فنی، ترافیکی، اقتصادی و اجتماعی لازم را انجام دهد و سپس ترامواها را وارد کند. این اقدام می‌توانست پس از انجام مطالعات پایه‌ای صورت گیرد. اما اکنون هم‌زمان با تست میدانی، مطالعات را از شهرداری خواهیم خواست». تشکری‌هاشمی افزود: «تراموا در صورتی که نتایج مثبت دهد، می‌تواند به ناوگان حمل‌ونقل تهران اضافه شود.

در غیر این صورت، این ناوگان به کشور مبدأ باز خواهد گشت». این عضو شورا در گفت‌وگوهایی که با رسانه‌ها درباره تراموا داشته گفت: «تراموا باید مورد مطالعه جدی‌تری قرار بگیرد؛ هم از نظر ایمنی و میزان جابه‌جایی و قیمت و فناوری‌های مورد استفاده و ظرفیت‌های داخلی که بتوانیم این مدل حمل‌ونقل را بومی‌سازی کنیم. فرهنگ اجتماعی و نوع تردد‌ها و شیوه رانندگی در تهران، تمام سؤالاتی است که در اجرای تراموا به آن برخوردیم و به همین دلایل در سال‌های گذشته اجرا قرار نشد. پیش‌بینی ما این بود که با وجود تمام ابهامات این موضوع، در این دوره نیز مانند گذشته، تراموا را کنار بگذارند اما متأسفانه شاهد این موضوع هستیم که شهرداری تهران گام‌هایی برای این طرح برداشته است با وجود اینکه فناوری‌ها و تکنولوژی‌های مورد استفاده در این قطار‌ها و شکل تأمین برق آنها یا روش‌های دیگری که با استفاده از ایستگاه‌های شارژ و مدل‌های دیگر، روی قیمت تراموا اثر می‌گذارد.

مدل‌های قدیمی که از برق بالاسری استفاده می‌کرد، از اکثر کشور‌ها برداشته شده و چهره شهر را زشت می‌کند. قیمت مدل‌های برق القایی هم خیلی بالاست. از کیلومتری 20 میلیون دلار تا 60 میلیون دلار براساس فناوری و کیفیت برآورد شده است. این قیمت فقط در بحث تأمین ناوگان است. به این عدد می‌تواند هزینه زیرساخت را هم اضافه کرد». او درباره اینکه آیا شهرداری در حال دورزدن شورا در حوزه حمل‌ونقل است هم گفته: «شهرداری تهران طرحی را به شورای‌عالی ترافیک داد که برای دو مسیر شرقی و غربی در تهران از سیستم تراموا استفاده شود. این طرح با وجود مصوبه شورا که شهرداری را الزام کرده بود باید به شورا در این زمینه اطلاع‌رسانی کند تا تصمیم‌گیری شود، متأسفانه ارائه نشد و به نظر شورای ‌عالی ترافیک کشور بسنده کردند و بر این اساس کار را دنبال می‌کنند. مصوبه شورا کاملا در این حوزه شفاف است و اجرای تراموا را موکول به تأیید نظر شورا کرده است.

دوستان شهرداری دو دلیل یا دو بهانه برای این تخلف خود مطرح می‌کنند: اول اینکه قطار‌ها را به صورت اهدایی و امانی از کشور چین تحویل گرفتیم تا مدتی در ایران کار کند. دلیل دوم این است که می‌خواهیم آزمایشی کار کنیم و بعد از آزمایش تصمیم خواهیم گرفت و اگر این مدل را پسندیدیم به شورا اطلاع‌رسانی می‌کنیم. هر دو بهانه ایراد دارد. شورا صغیر نیست و نیاز به کفیل ندارد که برایش تصمیم بگیرند. شورا نیازی به چنین کمک‌ها و دیدگاه‌هایی که شورای شهر را ناتوان تلقی می‌کند، ندارد. شورا بالغ و عاقل است و نیازی به این نوع تصمیمات ندارد».

ایراد شورا به این طرح چیست؟

تشکری تأکید می‌کند: «همان‌طورکه بار‌ها گفتیم، اگر شهرداری بتواند دلایل منطقی ارائه کند که این طرح از لحاظ ایمنی و اقتصادی قابل توجیه است، ما مشکلی با اجرای آن نداریم. باید تمام دلایل نشان دهد که این مدل حمل‌ونقل به‌نفع تهران است. همچنان که تا الان با روزه سکوت سعی کردند پنهان‌کاری کنند و برخلاف مصوبات شورا گام‌هایی را بردارند و احساس می‌کنند که باید به‌جای شورا تصمیم بگیرند، قابل پیگرد و خلاف قانون است. شورا به‌هیچ‌وجه زیر بار این رفتار نمی‌رود و اگر شهرداری خود را اصلاح نکند، از ظرفیت‌های قانونی استفاده خواهیم کرد و شاید دستگاه‌های نظارتی مجبور به ورود باشند».

نارضایتی از نبود مجوز شورای شهر

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، با اشاره به اینکه اجرای پروژه تراموا باید پس از انجام مطالعات دقیق به تصویب شورا برسد، گفت: «تراموا باید در سطح شهر تست شود تا ببینیم آیا می‌تواند مؤثر واقع شود یا خیر. اگر این سیستم از نظر ایمنی و اقتصادی قابل توجیه باشد، شورا مشکلی نخواهد داشت، اما تا زمانی که بررسی‌های لازم صورت نگرفته است، این طرح مجوز ندارد».

زاکانی: تراموا در تهران جواب داده است

در مقابل، علیرضا زاکانی، شهردار تهران، با دفاع از پروژه تراموا گفت: «در شهرهای بزرگ، تراموا یکی از الگوهای برتر توسعه حمل‌ونقل است. این سیستم حمل‌ونقل پاک است و می‌تواند دوره زمانی بالایی برای ارائه خدمات داشته باشد». زاکانی همچنین به هزینه‌های این طرح اشاره کرد و گفت: «این طرح برای ۱۸ کیلومتر خط تراموا برآورد شده که حدود ۲۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت». او امروز هم در حاشیه مراسم رونمایی از بسته حمل‌ونقل برقی در تشریح ویژگی‌های تراموا با بیان اینکه یکی از خاصیت‌هایش، میزان مسافرپذیری است که مابین مترو و اتوبوس حدود ۳۶۰ مسافر می‌گیرد، گفت: بنا داریم ترامواهای چهارواگنه در تهران داشته باشیم و ایستگاه‌های بی‌آرتی با تغییراتی کم قابلیت استفاده برای تراموا را دارند. زاکانی یاد‌آور می‌کند‌: دقت داشته باشید که تراموا استهلاک‌ پایینی دارد و عمر ۳۰‌ساله و سیگنالینگ دارد که کل خط را مانند مترو مدیریت کرده و سر ساعت حرکت می‌کند و با هر بار شارژ دو بار خط را می‌رود؛ البته در ابتدا و انتهای خط، شارژر هست.

آینده نامعلوم تراموا در تهران

با وجود این حمایت‌ها، شورا همچنان نسبت به طرح تراموا تردید دارد و این پروژه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. با وجود این‌، شورا در بودجه مصوب سال آینده 197 میلیارد تومان برای تراموا در نظر گرفته است، به نظر می‌رسد‌ احتمالا پس از پایان آزمایش‌ها، پرونده تراموا در تهران بسته نخواهد شد، هرچند شهرداری نتواند دلایل منطقی و قانع‌کننده‌ای هم ارائه دهد.