|

بهار بهسازی اشتغال‌زایی و تولید بیشتر

با پایان سال مالی اکثر شرکت‌ها، حساب‌و‌کتاب عملکرد تولید و کارکرد آنها آغاز می‌شود و پس از حسابرسی، شاهد برگزاری مجامع و چیدمان سود برای سرمایه‌گذاران هستیم؛ بعضی که جایگاه هلدینگ دارند، یعنی سرمایه‌گذار هستند و به نوعی مادر دیگر شرکت‌ها محسوب می‌شوند، عمدتا با تأخیر دو تا سه‌ماهه پایان سال مالی دارند و بعد همان فرایند را شامل می‌شوند. آنچه مهم است اینکه اسباب بازسازی و نوسازی گاه سبب تغییر مدیران و برنامه‌ها نیز می‌شود. گزارش عملکرد دستگاه‌های بخش عمومی هم در همین راستا باید تهیه و رسیدگی شود.

مراد راهداری دکترای اقتصاد و عضو هیئت‌ علمی دانشگاه

با پایان سال مالی اکثر شرکت‌ها، حساب‌و‌کتاب عملکرد تولید و کارکرد آنها آغاز می‌شود و پس از حسابرسی، شاهد برگزاری مجامع و چیدمان سود برای سرمایه‌گذاران هستیم؛ بعضی که جایگاه هلدینگ دارند، یعنی سرمایه‌گذار هستند و به نوعی مادر دیگر شرکت‌ها محسوب می‌شوند، عمدتا با تأخیر دو تا سه‌ماهه پایان سال مالی دارند و بعد همان فرایند را شامل می‌شوند. آنچه مهم است اینکه اسباب بازسازی و نوسازی گاه سبب تغییر مدیران و برنامه‌ها نیز می‌شود. گزارش عملکرد دستگاه‌های بخش عمومی هم در همین راستا باید تهیه و رسیدگی شود. به تعبیر دیگر، صرف‌نظر از سطح خرد، در سطح کلان نیز بررسی شود که چه اندازه تولید، مصرف، سرمایه‌گذاری، ایجاد اشتغال، صادرات، واردات، معوقات بانکی، بدهی دولت، کسری بودجه، تورم و بی‌کاری و نظایر اینها داشته‌ایم. همچنین چه اندازه انواع بزهکاری مثل سرقت، اعتیاد، قتل، طلاق، نزاع و... در یک سال گذشته داشته‌ایم. این بررسی برای شناخت اوضاع و احوال جامعه و تصمیم‌گیری برای بهبود ضروری است. با حسابرسی، اسباب و عوامل ایجادی اوضاع را می‌شناسیم. درواقع جامعه‌تکانی مانند خانه‌تکانی لازم است. با این برنامه، یعنی شناخت وضع موجود و برنامه‌ریزی برای بهسازی، مفاد حسنه را تقویت و رذایل را مهار و کاهش می‌دهیم. عطف به نام‌گذاری سال از سوی مقام معظم رهبری، اگر جامعه بخواهد سرمایه‌گذاری را رشد دهد، به اشتغال و در نتیجه به تولید بیفزاید، باید درآمد یا بودجه مازاد بر مصرف داشته باشد، تا بتواند پس‌انداز کند، در غیر‌این‌صورت، چیزی برای تزریق در سرمایه‌گذاری باقی نمی‌ماند. چنانچه سرمایه‌گذاری صورت گرفت، برای بهره‌برداری و آغاز به کار، منابع انسانی باید شاغل شوند و بعد نوبت به تولید جدید می‌رسد. این سازوکار تحت فضای مناسب کسب‌وکار می‌تواند روی دهد؛ یعنی به تولید بپردازیم، توزیع و فروش داشته باشیم، در بازار داخل و خارج رقابت کنیم و رشد و پیشرفت داشته باشیم. هر اندازه انگیزه قوی باشد، غیرت و دانش بالا و اراده راسخ وجود داشته باشد، تا ابزار کار وجود نداشته باشد و تعاملات بر پایه و اساس صحیح و سالم در جامعه جاری نباشد، کسب‌وکار اجتماعی، نه‌تنها رونق نمی‌گیرد و تولید رشد نمی‌یابد؛ بلکه همان سطحی که وجود داشته، با آسیب فضای کسب‌وکار، مختل و متوقف می‌شود. اتاق بازرگانی سال قبل اعلام کرده بود که حدود ۶۲ درصد ظرفیت کاری متوقف شده است. تولید دانش‌بنیان همان‌طور که از نامش پبداست، علم‌بر است، نه کاربر؛ برای کشوری که بی‌کاری زیاد دارد، چنانچه تولید دانش‌بنیان سبب ساخت یک محصول جدید شود، این محصول برای اینکه تبدیل به تولید انبوه و تجاری شود و اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم به بار آورد، نیاز به فضای مناسبی در کسب‌وکار دارد. دلیل تلاش مسئولان کشور برای احیای برجام و خروج از تحریم همین است. در شرایط تحریم، مردم هزینه عدم به‌کارگیری ظرفیت تولید کلان را پرداخت می‌کنند. از یک سو قیمت‌ها رشد می‌کند و از سوی دیگر درآمد آنها کاهش واقعی می‌یابد و با رشد بی‌کاری، فقر در‌این‌میان مضاعف می‌شود. مردم هر چقدر انقلابی و ارزشی باشند، دچار تبعات بعدی فشار اقتصادی می‌شوند و طبق کلام دین، تقوا آسیب می‌بیند و بزهکاری رشد می‌کند. همان‌طور که در بهار طبیعت، فضای مناسب سرسبزی و حیات گیاهان و موجودات زنده فراهم می‌شود، جامعه نیز باید تلاش کند تا امکانات لازم را برای سرمایه‌گذاری، اشتغال، تولید و بازاریابی و فروش فراهم کند و حیات صنایع و بازرگانی در کنار حیات طبیعت و کشاورزی فراهم شود. چنانچه فضای نامطلوب استمرار یابد، به تعبیری خشکسالی در تولیدات صنعتی و تجاری، بی‌کاری و فساد را رشد می‌دهد، ارزش‌های اجتماعی آسیب می‌بیند و جامعه دچار اختلال رفتاری می‌شود. آمار سرقت و نزاع، قاچاق و... همه نشانه‌ای از اختلال یاد‌شده در جوامع است. هر اندازه بنیان دانش عمیق و حجم آن زیاد باشد و دست به خلاقیت بزند و فرضا محصول جدید بیرون دهد، باز تولید انبوه و فروش گسترده آن، نیاز به سازمان‌دهی و مدیریت در فضای مناسب دارد. تا امنیت اقتصادی و احتمال قوی برای دوره برگشت سرمایه نباشد، سرمایه‌گذار خصوصی وارد نمی‌شود و دولت‌ها نیز با توجه به سایر وظایف سنگین، توان ورود به موضوع و جایگزین‌شدن را ندارند و در صورت ورود، معمولا فاقد کارآمدی لازم هستند. همان‌طور که متخصصان علوم مهندسی و پایه در تولیدات دانش‌بنیان فعال باشند، کارشناسان علوم اقتصادی، مدیریتی، سیاسی و اجتماعی نیز باید فعال باشند تا شرایط تولید انبوه و سازمان‌دهی آن را برای توزیع و فروش رقابتی ایجاد کنند. می‌دانیم در شرایط رقابتی است که شاهد بهبود شرایط هستیم و خلاقیت پدید می‌آید و سکون نداریم و ایستا نیستیم و به جلو حرکت می‌کنیم و از دیگران عقب نمی‌مانیم. پس تولید و اشتغال دانش‌بنیان در خلأ صورت نمی‌گیرد و نیاز به فضای اجتماعی مناسب دارد. همه دستگاه‌های عمومی باید فضای لازم را برای تحقق سرمایه‌گذاری، تولید و کسب درآمد ایجاد کنند و موانع رشد و پیشرفت را بر سر راه اشتغال‌زایی و رشد ارزش افزوده بردارند. این کار، نیاز به رصد موانع و برنامه برای کنار‌زدن آنها دارد.