کَفتان‌هایی که در کُمدها خاک می‌خورند

سحر طلوعی- یک روز مانده به آغاز ماه رمضان در افغانستان مثل برخی دیگر از کشورهای مسلمان، تعطیلی سراسری برقرار می‌شود؛ گویی عید از راه رسیده است. پس افغان‌ها برای انجام آداب و رسوم ماه رمضان آماده می‌شوند. از جمله رسم «خانه‌تکانی». افغان‌ها دوبار در سال رسم خانه‌تکانی را به جا می‌آورند؛ یکبار برای عید نوروز و جشن سال نو و بار دوم به مناسبت فرارسیدن ماه رمضان. 

زنان خانه را تمیز و با فانوس‌های رنگارنگ نماد ماه رمضان تزیین می‌‌کنند. کفتان‌هایشان را از کمدها بیرون می‌آورند و می‌پوشند؛ کفتان پیراهن‌های بلند و سنتی زنان افغان است. 

سفره افطار افغان‌‌ها بیشتر با غذاها و دسرهای خانگی پر می‌شود. آنها کمتر برای افطار ماه مبارک سراغ رستوران‌ها و مغازه‌های تهیه غذا می‌روند. از نخستین غذاهایی که زنان افغان برای افطار ماه رمضان می‌پزند، «بولانی» (نان ورقه‌یی که با پیازچه و سیب‌زمینی و چاشنی پُر می‌شود) است. خرما و چای هم که جز جدایی‌ناپذیر سفره‌های افطار است. 

در سفره افطار افغان‌ها «مَنتو یا مانتی» (پیراشکی خمیر ماکارونی که پر می‌شود از گوشت مزه‌دار شده با و سیر یا موسیر و ماست) هم دیده می‌شود. افغان‌ها گاهی این غذا را به شکلی دیگر مثلا گوشت با پیازچه و نعناع و سس گوجه فرنگی سرو می‌کنند و به آن «اَشَک» می‌گویند. تهیه منتو و اشک کمی وقت‌گیر است و اغلب برای مهمانی‌های خاص افطار درست می‌شود. 

غذاهای پلویی مثل کابلی پلو (برنج و هویج و کشمش و خلال بادام و پسته همراه با گوشت ) هم از جمله غذاهای محبوب افغان‌ها برای سفره افطار و دیگر مواقع خاص است. گوش فیل و جِلابی یا همان زولبیا دسر و شیرینی افغان‌هاست. 

در روزهای ماه رمضان سَر مساجد شهرهای مختلف این کشور هم شلوغ می‌شود. جلسات ختم قرآن و پهن کردن سفره‌های ساده افطار و سپس برگزاری مراسم نماز تراویح از جمله فعالیت‌های این مراکز مذهبی خاصه مسجد وزیر اکبر خان کابل در طول ماه رمضان است. 

افغان‌ها برای سحر یا سحور ماه رمضان معمولا غذاهای ساده و خاص صبحانه را تدارک می‌بینند؛ چای سبز و نان و پنیر و گاهی هم سبزیجات پخته به این ترکیب اضافه می‌شود.

عید فطر عیدی بزرگ و همگانی در افغانستان است. افغان‌ها پس از پایان نماز، زن و مرد در حالی که لباس‌های نو پوشیده اند، راهی خانه بزرگترها می‌شوند تا صبحانه را آنجا بخورند و عیدی بگیرند. 

پس از سالها افغانستان دوباره ماه رمضان دوران طالبان را تجربه می‌‌کند؛ طالبانی که معتقدند جنگ در ماه رمضان ثواب دارد! حاکمانی که با تسلط‌ بر افغانستان نه تنها رنگ شادی را از خانه‌ها و خیابان‌ها زدوده اند، که این کشور را به ورطه قحطی و کمبود مواد غذایی هم کشانده اند. افغان‌ها ماه رمضان سختی را پشت سر می‌گذارند.