با اعلام یک روز عزای عمومی، رئیس‌جمهور به هرمزگان رفت و ستاد بحران را در بندرعباس تشکیل داد
از فاجعه بزرگ تا واکنش سریع
در‌حالی‌که دود سنگین حادثه آتش‌سوزی بندر شهید رجایی همچنان بر آسمان بندرعباس سایه انداخته است، مسئولان کشور با سرعت و عزم جدی وارد عمل شده‌اند. از اعلام عزای عمومی گرفته تا سفر میدانی رئیس‌جمهور، مسعود پزشکیان، برای نظارت بر امدادرسانی و بررسی ابعاد فاجعه، همه نشان از اراده دولت برای پاسخ‌گویی به مطالبات عمومی و تسریع در حل بحران دارد.
گروه سیاست: در‌حالی‌که دود سنگین حادثه آتش‌سوزی بندر شهید رجایی همچنان بر آسمان بندرعباس سایه انداخته است، مسئولان کشور با سرعت و عزم جدی وارد عمل شده‌اند. از اعلام عزای عمومی گرفته تا سفر میدانی رئیس‌جمهور، مسعود پزشکیان، برای نظارت بر امدادرسانی و بررسی ابعاد فاجعه، همه نشان از اراده دولت برای پاسخ‌گویی به مطالبات عمومی و تسریع در حل بحران دارد. اکنون همه نگاه‌ها معطوف به نتایج بررسی‌هاست. آیا این حادثه ناشی از سهل‌انگاری بوده یا عوامل دیگری در پس پرده آن نهفته است؟
رئیس‌جمهور در بدو ورود پس از بازدید هوایی از محل آتش‌سوزی، با حضور در یکی از بیمارستان‌های بندرعباس از مصدومان حادثه روز شنبه عیادت کرد و بلافاصله در ستاد مدیریت بحران حاضر شد و توضیحات وزیر کشور و دیگر مسئولان را شنید و در جریان روند اجرائی امور قرار گرفت. او همچنین در همان ابتدا با تأکید بر اینکه «آمدیم از نزدیک ببینیم»، گفت: «ما هم آمدیم از نزدیک ببینیم اگر کار و مسئله‌ای وجود دارد، در دولت پیگیری کنیم یا تعاملات لازم را داشته باشیم تا مشکلات برطرف شود. تلاش خواهیم کرد به خانواده‌های کسانی که جان خودشان را از دست داده‌اند و همچنین به مجروحان رسیدگی شود». البته قبل از ورود پزشکیان به بندرعباس، دولت امروز را عزای عمومی اعلام کرد و فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، خبر داد: «پس از حادثه ناگوار در بندر شهید رجایی بندرعباس، دولت چهاردهم امروز (دوشنبه) را در سراسر کشور عزای عمومی اعلام کرد».
دراین‌بین در ادامه پیگیری‌ها برای بررسی آنچه در بندر شهید رجایی رخ داده، اسکندر مؤمنی، وزیر کشور، دستور داد کمیته‌ای تشکیل شود تا به خسارات مردم در پی انفجار بندر شهید رجایی رسیدگی شود. استانداری هرمزگان هم اعلام کرد که دستورالعمل‌ها و سازوکارهای جبران خسارات به‌زودی در اطلاعیه‌های عمومی ابلاغ خواهد شد. همچنین طبق اعلام استانداری، برنامه‌های حمایتی لازم برای جبران خسارات آسیب‌دیدگان در دستور کار قرار دارد.
با اینکه هنوز گمانه‌زنی درباره دلیل بروز این حادثه زود است، اما بازار شایعه گرم است. از این‌رو به گفته استانداری بلافاصله پس از حادثه، کمیته‌ای برای بررسی علل وقوع رویداد تشکیل شده تا ابعاد و دلایل این حادثه به‌طور دقیق بررسی و اعلام شود. نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی هم با بیان اینکه حادثه بندر شهید رجایی دل ملت ایران را به درد آورد، گفت: مسئولان ابعاد این اتفاق را بررسی کنند و گزارش کاملی به مجلس ارائه شود. با توجه به گمانه‌زنی‌ها و شایعه‌هایی که حول موضوع نحوه انفجار ایجاد شده، ابراهیم رضایی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس، در پستی توییتری نوشت: «طبق گزارش‌های اولیه، آنچه در حادثه بندر شهید رجایی آتش گرفته، هیچ ارتباطی با حوزه دفاعی کشور ندارد». همچنین سردار سرتیپ پاسدار رضا طلایی‌نیک، سخنگوی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، در گفت‌وگویی درباره ابعاد این حادثه توضیح داد. سردار طلایی‌نیک گفت: طبق بررسی‌ها و مستندات موجود، هیچ‌گونه محموله وارداتی یا صادراتی برای سوخت یا کاربرد نظامی در محدوده حادثه آتش‌سوزی بندر شهید رجایی وجود نداشته و ندارد. او با اشاره به برخی فضاسازی‌های رسانه‌ای افزود: برخی خبرسازی‌ها که با فضاسازی هدفمند از سوی رسانه‌های بیگانه در راستای عملیات روانی دشمنان انجام می‌شود، مسبوق به سابقه است و ملت هوشمند ایران همواره این عملیات رسانه‌ای را خنثی کرده است.
سخنگو وزارت دفاع تأکید کرد: با محوریت سازمان مدیریت بحران کشور و وزارت کشور، علل اصلی و جانبی حادثه آتش‌سوزی بندر شهید رجایی اعم از علل ایمنی یا امنیتی با کمک دستگاه‌های ذی‌ربط در زمان مقتضی قطعا از سوی مسئولان کشوری اعلام خواهد شد. سردار طلایی‌نیک بیان کرد: مردم باید اطمینان داشته باشند که هیچ‌گونه محموله وارداتی یا صادراتی برای سوخت یا کاربرد نظامی در محدوده حادثه و در کل بندر شهید رجایی وجود نداشته است. در همین راستا، امیر دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به حادثه رخ‌داده در بندر شهید رجایی بندرعباس اظهار کرد: تیم‌های امدادی نیروی دریایی ارتش بلافاصله پس از وقوع انفجار در محل حادثه حاضر شده و هم‌زمان کادر بهداشت و درمان بیمارستان حضرت سیدالشهدا(ع) مستقر در بلوار پاسداران بندرعباس، عملیات امدادرسانی و درمان ده‌ها نفر از حادثه‌دیدگان را با سرعت و دقت آغاز کردند. ما در نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران ضمن تأکید بر استمرار خدمات‌رسانی تا بهبود کامل مصدومان، آمادگی کامل خود را برای هرگونه کمک‌رسانی بیشتر اعلام می‌کنیم.
گمانه‌زنی‌ها درباره خراب‌کاری یا تروریستی‌بودن انفجار
با توجه به ابهامات متعددی که درباره حادثه وجود دارد، احمد مرادی، نماینده بندرعباس در مجلس، در گفت‌وگو با خبرآنلاین درباره تعداد انفجارها گفت: انفجار اصلی یک مورد بود. اگر انفجار دیگری بوده، یا کوچک بوده یا به‌گونه‌ای بوده که کانتینرها به زمین می‌افتادند و برخی تصور می‌کردند انفجار رخ داده است. اما انفجاری که ناشی از مواد باشد، رخ نداده است. مرادی درباره منشأ حادثه نیز گفت: منشأ انفجار هنوز مشخص نشده و در دست بررسی است. ان‌شاءالله بعد از اطفای کامل حریق می‌توان آن را بررسی و سپس اطلاع‌رسانی کرد.
احمد مرادی، نماینده بندرعباس، درباره گمانه‌زنی‌های انجام‌شده در زمینه احتمال خراب‌کاری یا حادثه تروریستی افزود: هیچ‌یک از گمانه‌زنی‌ها را تأیید نمی‌کنم، چون کارشناسان هنوز به‌طور کامل بررسی کامل نکرده‌اند. برای کارشناسی ابتدا باید اطفای حریق صورت بگیرد تا بتوانند بررسی‌های میدانی را انجام دهند. مرادی درباره خطرناک‌بودن آلودگی هوای ناشی از آتش‌سوزی گفت: خود ما الان بدون ماسک در صحنه هستیم. سازمان‌های محیط زیست و... هم در صحنه حضور دارند، اما تاکنون هیچ‌گونه گزارش واقعی در این زمینه دریافت نکرده‌ایم، با‌این‌حال بنا بر احتیاط مدارس تعطیل شده‌اند. این نماینده مجلس درباره وضعیت ادامه فعالیت‌های صادرات و واردات نیز گفت: در این زمینه وزیر دستوراتی داده و کار در حال انجام‌شدن است. برای سیستم‌هایی که یا مختل شده یا نیاز به تقویت دارد نیز مجموعه‌هایی مثل مخابرات در حال تلاش‌اند تا موضوع برطرف شود. با توجه به گستردگی حادثه رخ‌داده، ماجرا به صحن علنی مجلس هم کشیده شد و ابوالقاسم جراره در جلسه علنی یکشنبه مجلس در تذکری درباره حادثه بندر شهید رجایی بندرعباس گفت: متأسفانه مانند موارد مشابه قبلی اطلاع‌رسانی دیرهنگام و غیرمنسجم و اعلام اخبار و مواضع چندگانه باعث شد علاوه بر تحمل درد و رنج ناشی از حادثه، افکار عمومی نیز آماج خبرسازی‌ها، شایعات و جنگ ترکیبی و روانی قرار بگیرند.
نماینده مردم تهران در مجلس اظهار کرد: از سوءمدیریت گرفته تا توطئه شوم دشمن همه و همه مسائلی است که در این حادثه با روح و روان جامعه بازی می‌کند و درمان آن صداقت با مردم، برخورد قاطع با خاطیان و پاسخ سخت و بازدارنده به دشمن بیرونی در صورت اثبات نقش آن و احقاق حقوق ملت ایران است. جراره تأکید کرد: متأسفانه سازمان بنادر که مسئول ارشد آن یک روز سابقه مسئولیت مرتبط ندارد، هیئت عامل آن ناقص است و دو نفر از پنج نفر عضو هیئت عامل حضور دارند، وزیر راه و شهرسازی درباره مدیریت این مجموعه بررسی‌های لازم را انجام دهد.
در ادامه هم حمیدرضا حاجی‌بابایی، نایب‌رئیس مجلس، در پاسخ به این تذکر گفت: از طرف نمایندگان ملت فاجعه‌ای که در بندر شهید رجایی اتفاق افتاد و تعدادی از هم‌وطنان عزیزمان را از ما گرفت و عده‌ای مجروح و مصدوم شدند و دل همه ملت ایران را به درد آورد، به ملت بزرگ ایران و مردم هرمزگان که شب و روز سختی را پشت سر گذاشتند، تسلیت می‌گویم. امیدوارم مسئولان ابعاد این حادثه را بررسی کنند و گزارش کاملی هم به مجلس شورای اسلامی ارائه شود.
بازگشت به روال عادی
به هر حال از صبح دیروز در‌حالی‌که امداد و اطفای حریق در بندر ادامه داشت، اجازه پهلوگیری اولین کشتی برای تخلیه پس از حادثه انفجار در بندر شهید رجایی صادر شد. در زمان تنظیم این گزارش، بیش از ۹۰ درصد حریق بندر شهید رجایی اطفا شده و دودهای باقی‌مانده برای لکه‌گیری‌ها است. هم‌زمان با اقدامات انجام‌شده برای مهار آتش، عملیات ترخیص کالا از این بندر آغاز شده است. گزارش‌های میدانی نیز حکایت از آن دارد که در محل دپوی کانتینرهای محل انفجار گزارشی مبنی بر وجود کانتینرهای حاوی کالاهای اساسی ارائه نشده است؛ چرا‌که عمده کالاهای اساسی به‌صورت فله‌ای وارد کشور می‌شود و محوطه بندری سینا نیز عمدتا به کالاهای کانتینری اختصاص داشته است.
طبق جدیدترین اطلاعاتی که رئیس کل گمرک ایران ارائه داده، از دیروز عملیات ترخیص کالا هم در بخش ترانزیت داخلی و خارجی، هم در بخش صادرات و هم ترخیص کالاهای اساسی تشریفات گمرکی آغاز شده و در حال انجام است. البته سهم بندر شهید رجایی از واردات کالاهای اساسی زیاد نیست و فقط نزدیک به هشت درصد از مجموع کل کالاهای اساسی وارداتی به کشور را به خود اختصاص داده است. بیش از ۵۸ درصد از واردات کالاهای اساسی به کشور از طریق گمرک بندر امام خمینی(ره) صورت می‌گیرد. نزدیک به ۱۳ درصد از واردات کالاهای اساسی نیز به بندر امیرآباد در استان مازندران اختصاص دارد. گمرکات نوشهر، چابهار و بندر انزلی نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بنا بر این گزارش، در سال ۱۴۰۳ بیش از ۲۵میلیون‌و ۳۵۴ هزار تن انواع کالاهای اساسی وارد کشور شد که فقط دو میلیون تن به گمرک شهید رجایی بندرعباس اختصاص داشت. بنابراین نگرانی از بابت تأمین کالاهای اساسی بیش از اینکه یک واقعیت باشد، فضاسازی است که دیروز بخشی از افکار عمومی را نگران کرده بود.
