اعلام آمار نگران‌کننده تصادفات و ناوگان فرسوده حملونقل عمومی
جان‌هایی که در خیابان‌های تهران جا می‌ماند
در دل پایتخت شلوغ و پرهیاهوی ایران، ایمنی حملونقل به معضلی جدی بدل شده؛ جایی که هر روز تعدادی از ساکنان این شهر جان خود را در تصادفات از دست می‌دهند و هزاران نفر دیگر قربانی سوانح رانندگی می‌شوند. شهری که باید مأمن آسایش مردم باشد، گاه چنان ناآرام و ناایمن می‌شود که حتی سالم‌ترین افراد نیز از گذر در معابرش دچار اضطراب می‌شوند. آمارها زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند و هشدار می‌دهند که بدون چاره‌اندیشی، سلامت شهروندان همچنان در معرض تهدیدی بی‌صدا اما مرگ‌بار باقی خواهد ماند.
شرق: در دل پایتخت شلوغ و پرهیاهوی ایران، ایمنی حملونقل به معضلی جدی بدل شده؛ جایی که هر روز تعدادی از ساکنان این شهر جان خود را در تصادفات از دست می‌دهند و هزاران نفر دیگر قربانی سوانح رانندگی می‌شوند. شهری که باید مأمن آسایش مردم باشد، گاه چنان ناآرام و ناایمن می‌شود که حتی سالم‌ترین افراد نیز از گذر در معابرش دچار اضطراب می‌شوند. آمارها زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند و هشدار می‌دهند که بدون چاره‌اندیشی، سلامت شهروندان همچنان در معرض تهدیدی بی‌صدا اما مرگ‌بار باقی خواهد ماند.
ایمنی در حملونقل یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه‌یافتگی شهری است؛ معیاری که به‌روشنی نشان می‌دهد یک شهر تا چه اندازه در خدمت رفاه و سلامت شهروندان خود حرکت می‌کند. در تهران اما، واقعیت‌ها تصویر دیگری را ترسیم می‌کنند؛ زیرساخت‌های ناکارآمد، ضعف در آموزش و فرهنگ‌سازی، نگهداری نامناسب از ناوگان حملونقل عمومی و بی‌توجهی به حقوق عابران پیاده، همه در کنار هم شهر را به محیطی ناامن برای زندگی بدل کرده‌اند. نگاه به آمار رسمی از تلفات ناشی از تصادفات، گویای عمق بحران است. در شرایطی که کشورهای توسعه‌یافته برای کاهش حتی پنج درصد از تلفات، سال‌ها برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری می‌کنند، در ایران و به‌ویژه در تهران، رشد جمعیت، افزایش تعداد وسایل نقلیه و توسعه نامتوازن شهری موجب شده این روند کاهشی نه‌تنها کند، بلکه گاه معکوس شود.
در این میان، مسئولان شهری و نهادهای ذی‌ربط، هرچند گام‌هایی در راستای بهبود ایمنی برداشته‌اند، اما هنوز با نقطه مطلوب فاصله زیادی دارند. تداوم وضعیت موجود، هزینه‌های جبران‌ناپذیری برای خانواده‌ها، جامعه و اقتصاد کشور به دنبال خواهد داشت؛ هزینه‌هایی که شاید بتوان آنها را با سیاست‌گذاری‌های دقیق، سرمایه‌گذاری هدفمند و تغییر رفتار شهروندی به حداقل رساند. به گفته جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای اسلامی شهر تهران، شرایط موجود نیازمند بازنگری‌های اساسی در طراحی شهری، توسعه آموزش‌های شهروندی و بهبود مدیریت حملونقل عمومی است. او در تذکر پیش از دستور خود در صحن علنی شورای شهر تهران، با ابراز نگرانی نسبت به وضعیت حملونقل عمومی و ایمنی معابر گفت: در بحث تصادفات و ایمنی معابر نیاز به کار جدی و فوری داریم. آموزش‌های شهروندی نیز باید توسعه یابد؛ چراکه آموزش‌ها ضعیف هستند و باید به طور جدی تقویت شوند. به گفته تشکری، داشتن سرمایه کلان معیار نیست؛
ناوگان حملونقل مانند بدن انسان نیازمند نگهداری و مراقبت مستمر است. متأسفانه شاهد عقب‌ماندگی و انباشتگی در متروی تهران و اتوبوسرانی هستیم. او همچنین بر اهمیت تعمیرات و نگهداری ناوگان حملونقل عمومی تأکید کرد و گفت: «یکی از اولین مصوبات شورای شهر ششم، توجه به نگهداری و تعمیرات ناوگان بود. نباید صرفا به خرید تجهیزات جدید دل خوش کرد، بلکه باید تجهیزات موجود را هم به طور اصولی نگهداری کرد». عضو شورای شهر تهران با اشاره به آمارهای جهانی و داخلی گفت: بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، سالانه یک میلیون‌و ۳۵۰ هزار نفر در دنیا بر اثر تصادفات جان خود را از دست می‌دهند. در ایران نیز به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر، سالانه ۲۲ نفر بر اثر تصادفات کشته می‌شوند و در میان ۱۸۳ کشور، رتبه ۷۲ را داریم، در تهران روزانه به طور میانگین دوهزارو 100 تصادف رخ می‌دهد که دو نفر از شهروندان جان خود را از دست می‌دهند. این آمار نگران‌کننده نشان می‌دهد که باید برای بهبود ایمنی شهری، برنامه‌های ساختاری و پایدار تدوین شود.
متهمان ردیف اول تصادفات
تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا، هم با اشاره به اهمیت روز ایمنی و حملونقل، اعلام کرد: براساس آمارهای رسمی، سوانح رانندگی همچنان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های حوزه ایمنی عمومی کشور محسوب می‌شود. به گفته او، در سال گذشته نزدیک به ۲۰ هزار نفر بر اثر تصادفات رانندگی جان خود را از دست دادند. این آمار نشان می‌دهد که با وجود اجرای برنامه‌ها و طرح‌های مختلف، کشور همچنان در مسیر کاهش تصادفات و تلفات جاده‌ای با چالش‌های جدی روبه‌رو است.
رئیس پلیس راهور فراجا در ادامه به دلایل اصلی بروز حوادث رانندگی اشاره کرد و گفت: رعایت‌نکردن قوانین ترافیکی، بی‌توجهی به سرعت مجاز، عدم استفاده از کمربند ایمنی، وضعیت نامناسب جاده‌ها و شرایط جوی از جمله عوامل مؤثر در افزایش تصادفات هستند. او افزود: ضعف زیرساخت‌های جاده‌ای، به‌ویژه در مناطق روستایی و بین‌شهری، یکی از مشکلات مهم در این حوزه است. همچنین رفتارهای پرخطر برخی رانندگان از قبیل سرعت غیرمجاز، سبقت‌های خطرناک و بی‌توجهی به مقررات راهنمایی و رانندگی، روند کاهش تصادفات را با مشکل مواجه کرده است. حسینی همچنین به تأثیر شرایط جوی و آلودگی هوا بر افزایش تصادفات اشاره کرد و گفت: کاهش دید در شهرهای آلوده و لغزندگی جاده‌ها در مناطق کوهستانی و بارانی، از دیگر چالش‌های مهم محسوب می‌شود.
معابر ناایمن؛ بحران در دل پیاده‌روها
به گفته کارشناسان بسیاری از معابر شهری تهران هنوز برای تردد عابران پیاده، به‌ویژه سالمندان، کودکان و افراد کم‌توان، مناسب‌سازی نشده‌اند. سطوح ناهموار، نبود رمپ‌های استاندارد و انسداد پیاده‌روها توسط وسایل نقلیه یا موانع شهری، از جمله مشکلات جدی در این زمینه است. این وضعیت نه‌تنها تردد را دشوار کرده، بلکه میزان تصادفات عابران پیاده را نیز افزایش داده است. بی‌توجهی به مقررات رانندگی، عدم رعایت سرعت مجاز، استفاده‌نکردن از کمربند ایمنی و رفتارهای پرخطر چون سبقت غیرمجاز و عبور از چراغ قرمز از علل اصلی تصادفات است. ضعف در کیفیت آسفالت معابر، نبود علائم ایمنی استاندارد، ضعف در روشنایی شبانه و نبود تجهیزات حفاظتی مانند گاردریل‌ها، همگی از عوامل تشدیدکننده سوانح رانندگی در سطح شهر هستند. طبق گزارش سازمان ملی استاندارد ایران، بسیاری از خودروهای داخلی فاقد سامانه‌های ایمنی به‌روز مانند ترمز ABS، کنترل پایداری ESC یا ایربگ‌های کافی هستند. این موضوع خطرپذیری رانندگان و سرنشینان را در تصادفات به‌شدت افزایش می‌دهد.
توسعه حملونقل عمومی اولویت اول باشد
طبق قانون توسعه حملونقل عمومی، باید ۷۵ درصد سفرهای شهری در تهران توسط وسایل نقلیه عمومی انجام شود؛ اما طبق آخرین گزارش سازمان حملونقل و ترافیک تهران این میزان فقط حدود ۳۰ درصد است. تشکری‌هاشمی در این زمینه با انتقاد از روند موجود تأکید کرد توسعه حملونقل عمومی باید اولویت نخست مدیریت شهری باشد. تشکری‌هاشمی با اشاره به پویش «نه به تصادفات»، تأکید دارد که این پویش نباید به حرکتی مقطعی یا شعاری محدود شود.
برنامه‌های ایمنی باید ساختاری، عملیاتی و مستمر باشند تا بتوانند تغییر ملموسی در کاهش تلفات ایجاد کنند. موتورسیکلت‌ها سهم بالایی در بروز سوانح شهری دارند. با وجود مصوبه شورای ترافیک تهران برای تشکیل کارگروه ویژه ساماندهی موتورسیکلت‌ها، تشکری‌هاشمی با انتقاد از تعلل موجود، خواستار اقدام فوری شده است. حوادث اخیر، آمارهای نگران‌کننده و وضعیت نامناسب زیرساخت‌ها و ناوگان حملونقل عمومی، همگی نشان می‌دهند که کشور نیازمند اقدامات فوری، هماهنگ و پایدار در دو بخش ایمنی جاده‌ها و حملونقل عمومی است. ایجاد تغییرات بنیادین نه‌تنها مستلزم همکاری و مشارکت دستگاه‌های مختلف، بلکه نیازمند همکاری جدی شهروندان در رعایت قوانین و اصول ایمنی است. اگر در این زمینه‌ها اقدامات مؤثر و هماهنگ انجام نشود، روند کاهش تصادفات و بهبود حملونقل عمومی همچنان با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد بود.
