آغاز نشست فصلی شورای حکام در پایتخت اتریش

نخستین نشست ۳۵ کشور عضو شورای حکام در سال جدید میلادی (۲۰۲۳)، دقایقی پیش در ساختمان موسوم به «مرکز بین‌الملل وین» گشایش یافت. در این نشست که تا روز جمعه ادامه دارد طیف مختلفی از مسائل هسته‌ای و موضوعات اجرایی آژانس، در دستور کار قرار دارد.

طبق گزارش آژانس شرکت کنندگان درباره مسائل مرتبط با ایمنی هسته‌ای، تقویت فعالیت‌های آژانس در حوزه علم، فناوری و کاربردهای هسته‌ای، کارکرد پادمان در جمهوری دموکراتیک خلق کره، راستی اجرای توافقنامه پادمان در سوریه، ایمنی، امنیت و پادمان‌های هسته‌ای در اوکراین؛ انتقال مواد هسته‌ای و بررسی تمام جنبه‌های پادمانی در چارچوب پیمان امنیتی آکوس بحث و گفت‌وگو خواهند کرد.

فعالیت‌های هسته‌ای ایران و برجام از دیگر موضوعات عنوان شده در دستور کار اعضای شورا است و طبق برنامه اعلام شده راستی آزمایی و بازرسی فعالیت‌های اتمی ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد و اجرای توافقنامه پادمان در دستور کار قرار دارد.

رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته پیش با انتشار گزارشی که در اختیار اعضای شورای حکام قرار گرفت مدعی شد که میزان ذخائر اورانیوم غنی‌شده ایران ۱۸ برابر سقف تعیین‌شده در برجام است.

براساس برآورد صورت گرفته، میزان ذخایر اورانیوم غنی شده با خلوص ۶۰ درصد طی سه ماه ۳ برابر افزایش یافته و به ۸۷.۵ کیلوگرم در قالب هگزافلوراید اورانیوم و ۲ کیلوگرم در اشکال دیگر رسیده است. همچنین میزان ذخائر اورانیوم غنی‌شده در ایران با خلوص ۲۰ درصد ۴۳۴.۷ کیلوگرم در قالب هگزافلوراید اورانیوم و ۳۷.۷ کیلوگرم در قالب اشکال دیگر است. به این ترتیب آژانس انرژی اتمی نتیجه گرفته است که ذخائر اورانیوم غنی‌شده ایران ۱۸ برابر سقف مشخص شده در برجام است.

ایران دو سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش برداشت تا توازن در اجرای این توافق را برقرار کند. مقامات کشورمان بارها اعلام کرده‌اند که تدابیر صورت گرفته برگشت پذیر و منوط به اجرای کامل تعهدات طرف مقابل است.

مدیر کل آژانس اتمی در بخش دیگری از این گزارش، ادعاهای سیاسی درباره مسائل پادمانی ایران را تکرار کرد. این ادعاها نخستین بار از سوی نخست‌ وزیر رژیم صهیونیستی مطرح و سپس توسط رسانه‌ها، مقام‌های غربی و در گزارش‌های آژانس دامن زده شد.

جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعاهای مطرح شده تاکید دارد که آژانس نباید بر مبنای اسناد ساختگی رژیم صهیونیستی که با اهداف خاص سیاسی در اختیار این سازمان قرار داده می‌شود، قضاوت و براساس آنها اعلام نظر کند.

اما در بخش دیگری از گزارش مدیرکل آژانس اتمی، به موضوع ادعایی غنی‌سازی ۸۴ درصدی در ایران اشاره شده و آمده است که رایزنی‌ها برای شفاف‌سازی در این زمینه جریان دارد. این ادعا را نخستین بار نشریه آمریکایی بلومبرگ به نقل از دو مقام دیپلمات ناشناس مطرح کرد و مدعی شد که مقادیری اورانیوم غنی‌شده با غلظت نزدیک به سطح مورد نیاز برای تولید سلاح اتمی کشف شده است.

همان زمان بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این باره تصریح کرد که ادعای بلومبرگ «سیاه‌نمایی و تحریف حقایق است و وجود ذره یا ذرات اورانیوم بالاتر از ۶۰ درصد در فرآیند غنی‌سازی به معنی غنی‌سازیِ بالای ۶۰ درصد نیست.» وی خاطر نشان کرد: «مایه تأسف است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان به عنوان ابزار سیاسی برای فشار بر جمهوری اسلامی ایران مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد.»

اما از اواخر هفته پیش زمزمه تحرکات برخی طرف‌های غربی، برای اهرم سازی از این ادعا علیه ایران در نشست شورای حکام مطرح شد. نشریه وال‌استریت ژورنال به نقل از دیپلمات‌هایی که نام آن‌ها را اعلام نکرده است مدعی شد که تروئیکا خواستار انتقاد علنی از ایران هستند؛ اما قرار شد که تصمیم‌گیری نهایی در این زمینه پس از سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران صورت گیرد.

حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان هفته پیش در کنفرانس خلع سلاح در ژنو تصریح کرد: برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران کاملا صلح‌آمیز است و صلح آمیز باقی خواهد ماند. جمهوری اسلامی ایران مصمم است، همانطور که تاکنون نیز نشان داده است، به طور کامل به تعهدات خود تحت موافقتنامه پادمان جامع خود پایبند باشد.

وزیر امور خارجه کشورمان همچنین نسبت به هرگونه تحرک منفی طرف‌های غربی در نشست شورای حکام هشدار داد و تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران حق پاسخ متقابل را برای خود محفوظ می‌دارد.

وی به برنامه سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران هم اشاره و خاطر نشان کرد: چنانچه آژانس رویکرد سیاسی خود را کنار بگذارد، به راه حل فنی بسیار نزدیک هستیم.

بر همین اساس رافائل گروسی روز جمعه (۱۲ اسفند) وارد تهران شد و مورد استقبال رسمی بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی قرار گرفت. وی طی این سفر دو روزه با رییس سازمان انرژی اتمی، وزیر امور خارجه و رئیس جمهوری کشورمان دیدار کرد.

آیت الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری روز شنبه در جلسه با مدیرکل آژانس اتمی توصیه کرد که این سازمان رفتار حرفه‌ای، منصفانه و بی‌طرفانه داشته و تحت‌تأثیر مقاصد سیاسی قدرت‌ها قرار نگیرد.

گروسی هم در بازگشت از سفرش به تهران، دیدار با مقامات بلند پایه کشورمان را مهم ارزیابی کرد و در جمع خبرنگاران مستقر در وین گفت که یک درک روشن درباره ادامه همکاری‌ها برای حل‌وفصل مسائل پادمانی حاصل شده است.

وی درباره ادعای بلومبرگ هم تصریح کرد که درنتیجه بررسی‌های به عمل آمده از سوی بازرسان آژانس، غنی سازی و انباشت مواد هسته‌ای با غنای بالاتر از ۶۰ درصد در ایران صورت نگرفته است. مدیرکل آژانس با بیان اینکه علت کشف ذرات یادشده در دست بررسی قرار دارد خاطر نشان کرد که ایران به سطح غنی‌سازی اعلام شده پایبند است.

به این ترتیب انتظار می‌رود که طرف‌های غربی در نشست شورای حکام از سیاسی‌کاری درباره پرونده ایران خودداری کرده و رویکرد مسئولانه‌ای را در پیش بگیرند.