خنجر از پشت به پوتین

تنش میان وزیردفاع روسیه و یوگنی پریگوژین رئیس‌شبه‌نظامیان واگنر در ابتدا یک رقابت داخلی میان ارتش و یک گروه نظامی پرادعا به‌نظر می‌رسید. اما جمعه شب، خبر تمرد رهبر گروه واگنر همه را شوکه کرد.

پریگوژین جمعه نیروهای روس را متهم کرد که به آنها حمله موشکی کرده. پیش از این او وزارت دفاع روسیه را متهم به عدم حمایت از واگنر می‌کرد و از دست آنها شاکی بود. رهبر شبه‌نظامیان گفته بود که نیروهایش به سمت روستوف حرکت خواهند کرد.اما یک روز پس از همه این تحولات او از نیروهایش خواست تا به اردوگاه‌های خود برگردند.

مشکل از کجا شروع شد؟

مدتی است که پوتین و شبه‌نظامیان واگنر به مشکل برخورده‌اند. پریگوژین رهبر این گروه خود را دلسوز سربازان روسی می‌داند و در عین حال هیچ فرصتی برای اینکه خود را تبدیل به یک رهبر محبوب کند، را از دست نمی‌دهد.

واگنر که ارتشی خصوصی است و در سال‌های گذشته همیشه هوای پوتین را داشته، می‌گوید وزارت دفاع این کشور از آنها حمایت نمی‌کند. پریگوژین شخصا پوتین را خطاب قرار نمی‌دهد، اما در عمل خود را آلترناتیوی به جای پوتین معرفی می‌کند که قرار است علیه فساد اقتصادی و سیاسی بجنگد.

گروه واگنر مورد غضب اروپایی‌هاست و این کشورها تاکنون تنها به اعلام اینکه وضعیت را رصد می‌کنند، اکتفا کرده‌اند.

یوگنی پریگوژین کیست؟

پریگوژین الیگارشی است که این روزها علیه الیگارشی در روسیه می‌جنگد. مردی ۶۲ ساله که مانند پوتین از سنت‌پترزبورگ آمده. او در جوانی به سرقت و کلاهبرداری محکوم شد و ۹ سال در زندان ماند و از همان جا هم با خلاف‌کارهایی آشنا شد که بعدها برای ساختن گروه‌واگنر به کمکش آمدند.

پریگوژین وقتی در سال ۱۹۹۰ از زندان بیرون آمد، یک هات‌داگ فروشی در بازارهای کثیف شهر باز کرد. اما همانجا باقی نماند. خیلی زود رستوران‌هایش را گسترش داد و کار به‌جایی رسید که مشهورترین رستوران‌های مسکو را اداره کرد.

ولادیمیر پوتین، بارها دیدارهایش را در رستوران‌های پریگوژین برنامه‌ریزی می‌کرد. سیاستمدارانی مانند ژاک‌شیراک و بوش، در همین رستوران‌ها با رئیس‌جمهور روسیه دیدار کرده‌بودند.

پریگوژین بعد از نزدیکی با پوتین، قراردادهای نان‌وآب‌داری برای تامین غذا بست و تامین غذایی شرکت‌ها و مدارس را در روسیه برعهده گرفت. خیلی زود پریگوژین از یک مجرم به یک الیگارش تبدیل شد که پوتین را‌"پاپا" صدا می‌کرد.

روستوف کجاست؟

هزار و ۲۰۰ کیلومتر دورتر از مسکو شهری با نام روستوف وجود دارد که از بامداد شنبه، شاهد حضور نیروهای واگنر و تانک‌های آنها در کوچه‌ها و خیابان‌هایش بود. واگنری‌ها مدعی هستند که این شهر را در تصرف خود دارند و بدون شلیک حتی یک گلوله شهر را در دست دارند.

ویدئوهایی که از روستوف منتشر شده می‌گویند که نیروهای واگنر حضور نسبتا پراکنده‌ای در شهر دارند. مردم در حال آمد و شد هستند و تانک‌ها را چندان هم جدی نمی‌گیرند. این درحالیست که فرماندار منطقه‌ای گفته مردم تا جایی که می‌توانند در خانه بمانند.

روستوف از نظر جغرافیایی در نزدیکی مرزهای اوکراین قرار گرفته و از بزرگ‌ترین شهرهای جنوب روسیه به‌حساب می‌آید. روستوف مقر فرماندهی گروه مشترک نیروهای روسیه در اوکراین است و یک مرکز لجستیکی مهم برای ارتش پوتین به حساب می‌آید.

واگنرها تا کجا پیش‌ رفته‌اند؟

پریگوژین در بیانیه روز شنبه خود گفت که نیروهایش کنترل یک فرودگاه را در دست دارند اما هواپیماهای حاضر در جنگ اوکراین می‌تو‌انند به روال عادی از فرودگاه خارج شوند.

همزمان با اینکه خبرهایی از حرکت ارتش واگنر به سمت مسکو با ماشین‌های جنگی منتشر می‌شود، در پایتخت و برخی دیگر از شهرها بنرهایی که در حمایت از واگنر در خیابان‌ها و اتوبان‌ها نصب شده‌ بودند، یک به یک کنده می‌شوند و بالگردهای روسی در ورونژ مخازن سوختی را که به دست ارتش واگنر افتاده منهدم می‌کنند.

مسکو در خطر نیست، اما....

آیا پریگوژین به کرملین می‌رسد؟ به‌نظر این اتفاق آنقدرها آسان نخواهد بود. نیروهای واگنر متشکل از گروهی از خلافکاران خشن و برخی از نظامیان قدیمی هستند و هرچند که خود پریگوژین، نشان داده تا چه اندازه بلندپرواز است، اما از این نظر به پای پوتین نمی‌رسد.

در مسکو، امتحانات لغو شده‌اند و شهر در وضعیت اضطراری قرار گرفته. پارک‌های بزرگ بسته شده‌اند و مردم شهر، در وضعیتی نگران قرار گرفته‌اند و برخی از آنها در حال تهیه بلیت برای رفتن به کشورهای دیگر هستند.

جدی‌ترین تنش برای پوتین؟

پوتین می‌گوید شورش مسلحانه به‌منزله خیانت به کشور است. او می‌گوید مسئولان اجازه نمی‌دهند که شکاف در روسیه رخ دهد و از مردم محافظت خواهد شد.

رئیس‌جمهو روسیه معتقد است ارتش شجاعانه می‌جنگد، این در حالیست که واگنر می‌گوید نیروهای ارتش در حال تمرد و پیوستن به شورشیان هستند.

پوتین در بخشی از سخنرانی‌اش گفته نمی‌خواهیم شرایط جنگ‌جهانی اول که عدم تعهد باعث شد پیروزی از روسیه گرفته شود، تکرار شود.