۹ هزار و ۲۰۰ روز دوری از گفت‌وگو با رسانه‌ها

از سال ۱۳۰۶ تا ۱۳۵۸، «دیوان عالی کشور»، عالی‌ترین نهاد قضائی ایران بود. با پیروزی انقلاب، شورای عالی قضائی تاسیس و انتخاب رئیس آن برعهده «مقام رهبری» گذاشته شد. با اصلاح قانون اساسی، قوه قضائیه در ایران زیرنظر مقام رهبری تاسیس شد. محمد یزدی، اولین رئیس قوه قضائیه ایران بود. او از ۲۴ مرداد ۶۸ تا ۲۳ مرداد ۷۸، برای ۱۰ سال ریاست قوه قضائیه جمهوری اسلامی را برعهده داشت.

با احتساب مهدی سجادیان که حدفاصل ۱۵ فروردین ۵۸ تا ۴ اسفند ۵۸ ریاست دیوان عالی کشور را برعهده داشت، جمهوری اسلامی تا امروز ۸ نفر را در قامت عالی‌ترین نهاد قضائی خود دیده است.

یزدی و تهدید خبرنگار به بازداشت از پشت تریبون

محمد یزدی در طول ۳ هزار و ۶۵۲ روز ریاستش بر قوه قضائیه جمهوری اسلامی، اقدامات مختلفی انجام داد که برخی از آن ها با انتقادات افراد و جریان‌هایی از جمله جانشین‌اش همراه بود. یکی از اقدامات یزدی که بعد از او هرگز تکرار نشد، برگزاری نشست مطبوعاتی بود. آخرین نشست خبری یزدی، به گواه خبرنگاران وقت حوزه قضائی، اواخر بهمن ۷۶ با حضور رسانه‌های داخلی و خارجی برگزار شد.

آن زمان یکی از موضوعات داغ روز، بازداشت شهرداران و برخوردهای تند و تیز صورت گرفته با آنان در طول دوران بازداشت بود. موضوعی که از سوی خبرنگار وقت روزنامه «سلام» در نشست خبری یزدی مطرح شد. رئیس وقت قوه قضائیه از این سوال برآشفت و هم در جریان نشست خبری و هم نماز جمعه بعد از آن، اعلام کرد که اگر خبرنگار ظرف یک هفته اسنادش را ارائه ندهد، بازداشت خواهد شد.

شاهرودی و خداحافظی با نشست‌های خبری

پس از یزدی، نوبت به ریاست محمود هاشمی شاهرودی بر دستگاه قضا رسید. او از سال ۷۸ تا ۸۸ برای ۱۰ سال ریاست قوه قضائیه را برعهده داشت. او قوه قضائیه‌ای که از یزدی تحویل گرفته بود را، «ویرانه» خوانده بود و وعده اصلاح آن را داد. گرچه، در بخش ارتباط رئیس قوه قضائیه با خبرنگاران، هاشمی شاهرودی هرگز حاضر به برگزاری نشست خبری چون یزدی نشد.

در آن زمان، سفرهای استانی رئیس قوه قضائیه برقرار بود. در این سفرها هم خبرنگاران روزنامه حمایت، روزنامه قوه قضائیه او را همراهی می‌کردند و اطلاع‌رسانی‌ها عموما از طریق سخنگوی این نهاد صورت می‌گرفت.

آملی لاریجانی و رابطه تیره و تار با خبرنگاران

با پایان دوران ۱۰ ساله حضور شاهرودی در راس قوه قضائیه، صادق آملی لاریجانی به عنوان رئیس قوه قضائیه انتخاب شد. او برخلاف یزدی و شاهرودی، نتوانست ۲ دوره کامل رئیس قوه قضائیه بماند و پس از ۳ هزار و ۴۹۲ روز از این مقام کنار  رفت. در دوران آملی لاریجانی هم هرگز نشست خبری برگزار نشد و در عوض، تعداد خبرنگاران بازداشتی به شکل محسوسی افزایش پیدا کرد. راه ارتباط آملی لاریجانی با رسانه‌ها، سخنگوی دستگاه قضا بود و گفت‌وگوهایی که سالی یکبار با خبرنگار صداوسیما ترتیب می‌داد.

رئیسی و رابطه‌ای که بهبود نیافت

ابراهیم رئیسی پس از صادق آملی لاریجانی به عنوان رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی انتخاب شد. او کوتاه‌ترین دوران ریاست بر قوه قضائیه را از زمان تشکیل (پس از سال ۶۸) داشته است. او فقط ۸۴۸ روز رئیس قوه قضائیه بود. او بدون آنکه از این مقام استعفا دهد، در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد و پس از انتخاب به عنوان رئیس دولت سیزدهم، غلامحسین محسنی اژه‌ای جایگزینش شد.

رئیسی در قیاس با آملی لاریجانی رابطه‌اش با خبرنگاران بهتر بود و حداقل تعداد بازداشت‌ها کمتر شد ولی او هم حاضر به برگزاری نشست خبری نشد. رئیسی با رسانه‌های لبنانی علاوه بر صداوسیما مصاحبه کرد ولی با هیچ رسانه مستقل ایرانی، گفت‌وگو نکرد.

نشست «رئیس جمهوری منتخب در مجتمع قوه قضائیه»!

رئیسی ۳۱ خرداد ۱۴۰۰، در مجتمع «شهید بهشتی قوه قضائیه» نشست خبری‌ای با حضور «رسانه‌های داخلی و خارجی» برگزار کرد اما نه به عنوان «رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی». این نشست برای «رئیس جمهوری منتخب ایران» برگزار شده بود اما در مجتمع قوه قضائیه.

بنابراین نمی‌توان این نشست را، نشست خبری رئیس قوه قضائیه ایران دانست. هرچند که وظیفه برگزاری این نشست و دعوت از خبرنگاران، برعهده تیم رسانه‌ای قوه قضائیه بود. تیمی که البته امروز اکثر قریب به اتفاق آنان به عنوان «تیم رسانه‌ای رئیس جمهوری» مشغول فعالیت‌اند.

اژه‌ای و تکرار مشی قبلی‌ها

غلامحسین محسنی اژه‌ای از ۱۰ تیر ۱۴۰۰ به عنوان رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی مشغول فعالیت شد. رابطه اژه‌ای با خبرنگاران هم از طریق سخنگوی قوه قضائیه بود و سالی یک مصاحبه با صداوسیما. بعضا نیز خبرگزاری میزان کلیپ‌هایی از بازدیدهای میدانی او منتشر کرد.