اقتصاد مثل راهپیمایی نیست که سفارش شود و با سفارش حل شود

آیت الله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق هفتگی خود که امروز چهارشنبه در مسجد اعظم قم به صورت حضوری و با حضور اقشار مختلف مردم برگزار شد، به شرح حکمت ۱۳۲ و ۱۳۳ نهج البلاغه پرداخت.

او گفت: کلام حضرت این است که «وَ قَالَ (علیه السلام): إِنَّ لِلَّهِ مَلَکاً یُنَادِی فِی کُلِّ یَوْمٍ: لِدُوا لِلْمَوْتِ، وَ اجْمَعُوا لِلْفَنَاءِ، وَ ابْنُوا لِلْخَرَابِ» و در کلام بعدی می فرماید: «الدُّنْیَا دَارُ مَمَرٍّ لَا دَارُ مَقَرٍّ وَ النَّاسُ فِیهَا رَجُلَانِ رَجُلٌ بَاعَ فِیهَا نَفْسَهُ فَأَوْبَقَهَا وَ رَجُلٌ ابْتَاعَ نَفْسَهُ فَأَعْتَقَهَا»؛ فرشتگان گاهی به انبیاء و اولیاء ندا می دهند که تعبیر در آنجا این است که «الدنیا مزرعة الآخرة»؛ و گاهی هم فرشتگان به غافلان ندا می دهند که در این کلام امیرالمومنین آمده است. امیرالمومنین می فرماید فرشته ای از طرف خدا مامور است و هر روز ندا می کند به غافلان، کسانی که شیفته دنیا هستند، دنیا هم نه یعنی زمین و آسمان، چون دنیا به معنای زمین و آسمان و چشمه و کوه و دریا نیست، اینها نشانه ها و آیات الهی هستند و لذا در قرآن کریم که به اینها قسم یاد می شود، قسم به بینه است، آسمان و زمین حجت حق هستند، آیات الهی هستند، دنیا که مذموم هست، این اعتباریات در دنیاست مانند مقام و پست و مال و ملک، اینها دنیاست و فرشته ها به این گروه از دنیازدگان می گوید که خود را فروختید!

آیت‌الله جوادی آملی ادامه داد: دنیا محل قرار انسان نیست؛ «الدُّنْیَا دَارُ مَمَرٍّ لَا دَارُ مَقَرٍّ»؛ دنیا قرارگاه نیست، بلکه آخرت قرارگاه است، ما در آخرت به قرارگاه می رسیم و ثابت می شویم و نه ساکن؛ و لذا اگر میلیادرها سال هم آنجا بمانیم خستگی ندارد، همانطور که فرشته ها سالها در آنجا هستند و خستگی ندارند، موجود ثابت منزه از خستگی است و لذا وقتی ما به آخرت و دار القرار می رسیم، ثابت می شویم و نظیر فرشته ها آنجا خستگی نداریم.

او افزود: امیرالمومنین علی علیه السلام می فرماید من سخنگوی رسمی قرآن کریم هستم و من هستم که خبر می دهم قرآن چه گفته است، قرآن کریم دنیا و مردم دنیا و وظیفه مردم در دنیا را معرفی کرده است، فرموده است که دنیا، پنج مرحله دارد، ﴿اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَیاةُ الدُّنْیا لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَکُمْ وَ تَکاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ﴾؛ شیخ بهایی این آیه را چنین تعبیر کرده اند که دنیا پنج بخش دارد، کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و سالمندی که لعب و بازی برای دوران کودکی است و تکاثر برای دوران سالمندی انسان، باید بدانید که کسی با بازی و سرگرمی سیر نمی شود، خسته می شود و به هدف نمی رسد، اگر انسان تشنه بخواهد خود را با لعاب دهان سیراب کند، فریب خورده است.

این مرجع تقلید گفت: در مقابل دنیازدگان، افراد دیگری هستند که آزادمردان هستند، اینها با دنیا معامله کردند، اینها به مقام و پست و جایگاهی هم که می رسند، آن مقام و پست، برده آنهاست نه آنها برده آن جایگاه، ذات اقدس الهی از اینها به احرار، یعنی آزادمردان یاد می کند.

آیت الله جوادی آملی ادامه داد: اصل دیگر این است که خداوند می فرماید من این دنیا که سراسر نور است و همه آیات الهی هستند از آسمان و زمین و چشمه و دریا و خشکی را آفریدم و در اختیار شما قرار دادم و می خواهم که ﴿وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا﴾، از شما می خواهم زمین را استعمار کنید، این استعمار مقدس است، استعمار پلید این است که کشوری کشور دیگری را استعمار کرده و به نفع خودش، کشور او را آباد کند، ولی خدا می فرماید که من از شما طلب می کنم که شما زمین را آباد کنید، از دل کوهها معدن و چشمه در بیاورید، کشورتان را آباد کنید، دنیا را آباد کنید و منتظر غیب نباشید، بلکه خودتان تلاش و کوشش کنید.

او افزود: ذات اقدس الهی از ما طلب کرده که زمین را آباد کنیم و آبادی زمین علم و سواد و مدیریت می خواهد، اقتصاد مثل راهپیمایی نیست که سفارش شود و با سفارش حل شود، دستوری نیست، این یک علم است که مدیریت، جامعیت، زمین شناسی و زمان شناسی می خواهد، لذا باید درس خواند، با سواد شد، آنهایی که درسش را خوانده اند آنها را احترام کنیم و نرنجانیم و از آنها بهره بگیریم.

این مرجع تقلید شیعیان اظهار کرد: حدیثی را امام باقر به نقل از امیرالمومنین نقل فرموده است که کانَ أمیرُ المؤمنینَ علیه السلام یقولُ: «مَن وَجَدَ ماءً و تُرابا ثُمّ افتَقَرَ فَأبعَدَهُ اللّه»، می فرماید کسی که آب دارد، خاک دارد ولی دست فقر را به این طرف و آن طرف دراز می کند، از رحمت خدا به دور است، چنین دولت و ملتی مورد نفرین امیرالمومنین علیه السلام، است.

آیت الله جوادی آملی گفت: اقتصاد از پییچیده ترین کارهاست و با سفارش حل نمی شود لذا باید از متخصصین در این حوزه استفاده کرد، حرمتشان را حفظ کرد و محترم شمرد و همچنین باید افراد متخصصی را در این حوزه تربیت کرد.