تأکید وزیر علوم بر نقش کرسی‌های یونسکو در توسعه علمی و دیپلماسی علمی ایران
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران، در افتتاحیه نشست کرسی‌های یونسکو در ایران بر اهمیت این کرسی‌ها در تبادل علمی، دیپلماسی علمی و توسعه پایدار تأکید کرد. وی همچنین خواستار افزایش حمایت‌های داخلی از کرسی‌های یونسکو، گسترش تبادل علمی و ایجاد کرسی‌های جدید به‌ویژه در حوزه فرهنگ شد.
به گزارش گروه رسانه ای شرق؛ نشست کرسی‌های یونسکو در ایران با حضور دکتر حسین سیمایی‌صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر حسن فرطوسی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران، آقای ینگ سرانگ، رئیس دفتر یونسکو در تهران و دکتر احمد پاکتچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو و خانم مایا پرینس، کارشناس کرسی‌های یونسکو در پاریس (به‌شکل برخط)، مدیران گروه‌های تخصصی کمیسیون ملی یونسکو و مقامات علمی، رؤسای دانشگاه‌های میزبان و رؤسای کرسی‌ها و نمایندگان یونسکو در تهران برگزار شد. وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این نشست ضمن اشاره به اهمیت کرسی‌های یونسکو در ارتقای همکاری‌های علمی بین‌المللی، به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های این کرسی‌ها در ایران پرداخت.
نقش کرسی‌های یونسکو در توسعه علمی و دیپلماسی علمی
دکتر حسین سیمایی‌صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه یونسکو همواره بستر مناسبی برای تبادل دانش و تجربیات علمی فراهم کرده است، اظهار داشت: کرسی‌های یونسکو نه‌تنها به رشد آموزش و پژوهش کمک می‌کنند، بلکه در ایجاد تفکر نقاد و ارتقای روحیه پژوهشگری نیز مؤثر هستند. وی همچنین بر نقش این کرسی‌ها در دیپلماسی علمی تأکید کرد و گفت: در دنیای امروز، ارتباطات علمی می‌تواند به کاهش تنش‌ها و افزایش صلح جهانی کمک کند.
ضرورت حمایت از کرسی‌های یونسکو در ایران
وزیر علوم با اشاره به چالش‌های موجود از جمله محدودیت‌های مالی و تحریم‌ها، بر لزوم حمایت بیشتر نهادهای علمی از کرسی‌های یونسکو تأکید کرد. وی از دانشگاه‌ها و وزارتخانههای مرتبط خواست تا منابع مالی لازم را تأمین کنند و افزود: ارائه نتایج مؤثر و حل مسائل کشور از سوی این کرسی‌ها، بهترین مشوق برای جذب حمایت‌های مالی است.
گسترش کرسی‌های یونسکو و تمرکز بر موضوعات جدید
سیمایی‌صراف همچنین خواستار توسعه کرسی‌های یونسکو در ایران، به‌ویژه در حوزه فرهنگ شد و تأکید کرد که این کرسی‌ها نباید محدود به دانشگاه‌های تهران باشند. وی پیشنهاد ایجاد یک شبکه گسترده از کرسی‌ها در دانشگاه‌های سراسر کشور را مطرح کرد تا همکاری‌های علمی در سطح ملی و بین‌المللی تقویت شود.
وی در ادامه به دستاوردهای علمی ایران در حوزه‌هایی مانند نانوفناوری، بیوتکنولوژی و هوش مصنوعی اشاره و تصریح کرد که ایران علی‌رغم تحریم‌ها، همچنان یکی از کشورهای پیشرو در تولید علم در منطقه است. با این حال، محدودیت‌های بین‌المللی بر تبادلات علمی کشور تأثیر گذاشته است.
رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران، آمادگی جمهوری اسلامی ایران را برای گسترش همکاری‌های علمی و تحقیقاتی با کشورهای دیگر و مشارکت فعال در برنامه‌های یونسکو اعلام کرد و از این نهاد بین‌المللی خواست تا پروژه‌های تحقیقاتی چندجانبه را در زمینه‌هایی مانند تغییرات اقلیمی، اخلاق زیستی، هوش مصنوعی و آموزش سبز توسعه دهد. وی تأکید کرد که کرسی‌های یونسکو می‌توانند فرصتی ارزشمند برای تقویت جایگاه علمی ایران در عرصه بین‌المللی باشند.
نقش یونسکو در توسعه علمی و فرهنگی جهان
دکتر حسن فرطوسی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران، در آغاز سخنان خود در این نشست ضمن تبریک اعیاد مبارک شعبانیه و دهه فجر، هفتاد و پنجمین سالگرد تأسیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران را گرامی داشت و از حضور مقام‌های علمی و دانشگاهی در این نشست قدردانی کرد.
وی با اشاره به رسالت یونسکو در حوزه آموزش، علم و فرهنگ گفت: یونسکو از زمان تأسیس خود در سال ۱۹۴۵ (۱۳۲۷)، همواره در جهت ترویج صلح و توسعه پایدار از طریق آموزش، علوم و فرهنگ گام برداشته است. این سازمان از طریق برنامه‌های خود، تأثیرات مثبت بسیاری در جوامع جهانی داشته است.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران تأکید کرد که کرسی‌های یونسکو در کشورهای عضو، از جمله ایران، می‌توانند از طریق ایجاد هم‌افزایی علمی و پژوهشی در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی به تحقق اهداف این سازمان کمک کنند. وی افزود: ایران دارای ۱۸ کرسی یونسکو در حوزه‌های مختلف آموزش، علوم طبیعی، علوم اجتماعی و انسانی و ارتباطات و اطلاعات است که به میزبانی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی کشور فعالیت دارند. این کرسی‌ها نقش مهمی در تقویت آموزش، پژوهش و توسعه علمی در کشور و منطقه ایفا می‌کنند.
چالش‌های پیش‌روی کرسی‌های یونسکو در ایران
فرطوسی با اشاره به ظرفیت‌های علمی ایران، برخی چالش‌های موجود در مسیر فعالیت کرسی‌های یونسکو را تشریح کرد و گفت: ایران کشوری با تاریخ و تمدنی غنی اما در حال توسعه است که می‌تواند از ظرفیت شبکه کرسی‌های یونسکو برای ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش‌های علمی بهره ببرد. اما در این مسیر، چالش‌هایی همچون محدودیت‌های مالی، تحریم‌ها و برخی مسائل سیاسی و اقتصادی، مانع از بهره‌برداری کامل از این ظرفیت‌ها شده است.
وی افزود: یکی از مشکلات اصلی کرسی‌های یونسکو، تأمین منابع مالی برای اجرای پروژه‌ها و برنامه‌های مختلف است. در این راستا، نقش نهادهای میزبان کرسی‌ها بسیار حیاتی است. رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز علمی باید به تعهدات خود در قبال کرسی‌های یونسکو پایبند باشند و از طریق همکاری با سازمان‌های مختلف و دریافت حمایت از وزارتخانههای مربوطه، به تحقق اهداف این کرسی‌ها کمک کنند.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ادامه هشدار داد که در صورت عدم حمایت کافی از کرسی‌های یونسکو، برخی از آنها ممکن است منحل شوند. وی تأکید کرد: کرسی‌هایی که با تلاش و تعهد دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی تأسیس شده‌اند، در صورت عدم حمایت، قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود. این موضوع نه‌تنها به فعالیت‌های علمی کشور آسیب می‌زند، بلکه فرصتی که با زحمت برای کشور فراهم شده، به سادگی از بین خواهد رفت.
ضرورت گزارش‌دهی و تقویت همکاری‌های علمی
دکتر فرطوسی در ادامه بر اهمیت گزارش‌دهی دقیق عملکرد کرسی‌های یونسکو تأکید کرد و گفت: یکی از موارد مهم در ارزیابی عملکرد کرسی‌ها، ارائه گزارش‌های دقیق از فعالیت‌ها، چالش‌ها و برنامه‌های آینده است. این گزارش‌ها نه‌تنها برای تصمیم‌گیری یونسکو درباره تمدید کرسی‌ها ضروری است، بلکه به کمیسیون ملی یونسکو کمک می‌کند تا نظارت بهتری بر عملکرد کرسی‌ها داشته باشد و در راستای تقویت آنها گام بردارد.
وی افزود: گزارش‌دهی شفاف نه‌تنها موجب افزایش اثربخشی فعالیت‌های کرسی‌ها می‌شود، بلکه امکان تقویت همکاری‌های بین‌المللی و در برخی موارد، جذب منابع مالی را نیز فراهم می‌کند. همچنین، فعالیت‌های بین‌بخشی و هماهنگی بین دانشگاه‌ها و مراکز علمی مختلف، می‌تواند به بهبود عملکرد کرسی‌های یونسکو و تحقق اهداف آن کمک کند.
برنامه‌های آینده برای توسعه کرسی‌های یونسکو در ایران
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو با اشاره به برنامه‌های آینده این نهاد برای تقویت کرسی‌های یونسکو در کشور، گفت: کمیسیون ملی یونسکو در ایران، نقش خود را در تأسیس و تمدید کرسی‌ها به‌خوبی ایفا کرده است. اما در دوره جدید، برنامه داریم تا علاوه بر این وظیفه، نقش مشورتی، نظارتی و حمایتی خود را افزایش دهیم. هدف ما این است که کرسی‌های یونسکو نقش فعال‌تری در شبکه جهانی کرسی‌های یونسکو ایفا کنند و بتوانند تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند.
وی ادامه داد: یکی از اولویت‌های ما، تمرکززدایی و توزیع عادلانه فرصت‌ها برای ایجاد کرسی‌های جدید در مراکز آموزشی و پژوهشی خارج از تهران است که ظرفیت‌های علمی بالایی دارند. همچنین، با توجه به اهمیت فرهنگ، در نظر داریم تا در این حوزه نیز کرسی یونسکو تأسیس کنیم.
دکتر فرطوسی بر اهمیت تعامل کرسی‌های یونسکو با جامعه علمی و مدنی تأکید کرد و گفت: از کرسی‌های یونسکو انتظار داریم که علاوه بر فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی و برگزاری نشست‌ها و همایش‌ها، در فرایند سیاست‌گذاری علمی و فرهنگی نیز نقش‌آفرینی کنند. این کرسی‌ها باید ارتباط خود را با جامعه مدنی تقویت کرده و نقش مؤثرتری در تصمیم‌گیری‌های علمی و فرهنگی ایفا کنند.”
جمع‌بندی و چشم‌انداز نشست کرسی‌های یونسکو
وی در پایان سخنان خود با اشاره به اهمیت این نشست تخصصی، گفت: نشست امروز فرصتی ارزشمند برای بررسی فرصت‌ها و چالش‌های کرسی‌های یونسکو در کشور است. حضور مقام عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و رؤسای محترم دانشگاه‌ها در این نشست، نشان از اهمیت بالای این موضوع دارد. امیدواریم که با همکاری تمامی ذی‌نفعان، بتوانیم راهکارهای مناسبی برای ارتقای عملکرد کرسی‌های یونسکو و بهبود شرایط فعالیت آنها بیابیم.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران تأکید کرد: ما در کمیسیون ملی یونسکو، بیش از پیش تلاش خواهیم کرد تا با تقویت ارتباطات بین‌المللی، ایجاد فرصت‌های جدید برای همکاری‌های علمی و توسعه فعالیت‌های کرسی‌های یونسکو، نقش این نهادها را در پیشبرد اهداف توسعه پایدار و علمی کشور پررنگ‌تر کنیم.
کرسی‌های یونسکو، پلی میان پژوهش و سیاست‌گذاری
آقای یِنگ سِرانگ، رئیس دفتر یونسکو در تهران در سخنرانی خود در این نشست کرسی‌های یونسکو را فراتر از مراکز پژوهشی دانشگاهی دانست و گفت: این کرسی‌ها به‌عنوان نهادهایی برای بررسی چالش‌های نوظهور، ارائه راه‌حل‌های نوآورانه و تدوین سیاست‌های عملی در سطح ملی و بین‌المللی فعالیت می‌کنند. وی همچنین نقش این کرسی‌ها را در هم‌افزایی بین پژوهشگران، سیاست‌گذاران و جامعه مدنی برجسته دانست.
همکاری‌های علمی یونسکو با ایران
رئیس دفتر یونسکو در تهرات سرانگ به تعامل گسترده یونسکو با کرسی‌های علمی ایران اشاره کرد و افزود: ما در سال‌های اخیر همکاری‌های مؤثری با کرسی یونسکو در ترویج علم و پژوهشکده سوانح طبیعی در حوزه دانش سنتی و مدیریت پایدار منابع آبی داشته‌ایم. سرانگ با تأکید بر لزوم تقویت همکاری‌های بین‌المللی، گفت: دفتر یونسکو در تهران متعهد است کرسی‌های یونسکو را به سازمان‌های تأمین مالی و مؤسسات پژوهشی جهانی متصل کند تا دامنه تأثیرگذاری آنها افزایش یابد.
رئیس دفتر یونسکو در تهران بر اهمیت گسترش فعالیت‌های کرسی‌های یونسکو تأکید کرد و گفت: ما به دنبال شناسایی زمینه‌های جدید برای مشارکت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی هستیم تا کرسی‌ها بتوانند در حوزه‌های بین‌رشته‌ای نقش بیشتری ایفا کنند. وی همچنین بر لزوم تقویت همکاری میان کرسی‌های یونسکو و مراکز پژوهشی مرتبط تأکید کرد و افزود: با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران، می‌توانیم بسترهای تبادل دانش را گسترش داده و هم‌افزایی علمی را تقویت کنیم.
سرانگ از نقش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران در حمایت از برنامه‌های یونسکو هم قدردانی کرد و گفت: تحت مدیریت جناب دکتر سیمایی، این همکاری‌ها بیش از پیش گسترش خواهد یافت.
سحر احمدی‌زاده، مدیر گروه علوم طبیعی کمیسیون ملی یونسکو در ایران هم کرسی‌های یونسکو را بستری برای توسعه علمی و همکاری‌های بین‌المللی برشمرد و گفت: برنامه کرسی‌های یونسکو که از سال ۱۳۷۱ آغاز شده است، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ساختارهای همکاری علمی بین‌المللی، نقش کلیدی در تبادل دانش، توسعه آموزش و پژوهش‌های میان‌رشته‌ای ایفا می‌کند. این کرسی‌ها در ایران نیز در حوزه‌های مختلفی از علوم، آموزش، علوم اجتماعی و ارتباطات فعال هستند.
وی ادامه داد: کرسی‌های یونسکو در سراسر جهان به‌عنوان اتاق فکر علمی فعالیت کرده و نقش مهمی در اتصال دانشگاه‌ها به جامعه مدنی، نهادهای سیاست‌گذار و جوامع محلی دارند. این کرسی‌ها با انعطاف‌پذیری بالا به تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فناورانه پاسخ داده و در جهت حل چالش‌های نوظهور در آموزش و پژوهش گام برمی‌دارند.
احمدی‌زاده در خصوص مسئولیت‌های نهاد میزبان و رئیس کرسی نیز اظهار داشت: کرسی‌های یونسکو تحت نظارت نهادهای میزبان فعالیت می‌کنند که مسئولیت‌هایی مانند تأمین امکانات تحقیقاتی، حمایت مالی، مشارکت در برنامه‌های بین‌المللی یونسکو و تسهیل تبادل علمی را بر عهده دارند. رئیس کرسی نیز موظف است نسبت به تمدید تفاهم‌نامه، جمع‌آوری کمک‌های مالی و انتشار یافته‌های علمی اقدام کند.
کرسی‌های یونسکو در ایران؛ از آموزش تا علوم اجتماعی
مدیر گروه علوم طبیعی کمیسیون ملی یونسکو، افزود: کرسی‌های یونسکو در حوزه‌های مختلفی فعالیت دارند که شامل آموزش، علوم، علوم اجتماعی و انسانی، و ارتباطات می‌شود. برخی از مهم‌ترین کرسی‌های فعال در کشور عبارت‌اند از کرسی یادگیری الکترونیکی، تضمین کیفیت در آموزش عالی، و کارآفرینی، کرسی تحقیقات بین‌رشته‌ای دیابت، مدیریت بلایای طبیعی، و ترویج علم، کرسی مطالعات اخلاق زیستی، سلامت اجتماعی، و حقوق بشر، کرسی فضای مجازی و فرهنگ و ارتباطات در علم و فناوری.
وی در پایان صحبت‌های خود با توجه به اهمیت کرسی‌های یونسکو در توسعه پایدار علمی و سیاست‌گذاری، تأکید کرد: تقویت همکاری‌های بین‌المللی و حمایت از این کرسی‌ها می‌تواند گام مهمی در راستای ارتقای جایگاه علمی ایران در سطح جهانی باشد.
چشم‌انداز جدید کرسی‌های یونسکو در راستای توسعه پایدار و مشارکت‌های بین‌رشته‌ای
خانم مایا پرینس، مدیر برنامه کرسی‌های یونسکو نیز در سخنرانی افتتاحیه خود در نشست کرسی‌های یونسکو در ایران، به اهمیت همکاری‌های بین‌رشته‌ای و تبادل آزاد دانش اشاره کرد. وی اشاره کرد که آینده این کرسی‌ها بر اساس سه اصل «بین‌رشته‌ای»، «باز» و «اثرگذار» شکل خواهد گرفت.
ضرورت همکاری‌های جهانی و تأثیرات اجتماعی کرسی‌های یونسکو
پرینس، بر لزوم تعامل و همکاری‌های جهانی، به‌ویژه از طریق مدل‌های همکاری جنوب-جنوب، تأکید کرد. او همچنین اهمیت تأثیرات اجتماعی کرسی‌های یونسکو را فراتر از آموزش و پژوهش دانست و خواستار مشارکت فعال‌تر کرسی‌ها در پروژه‌های جهانی شد.
در بخش دیگری از سخنان خود، پرینس به نقش مؤسسات میزبان و تعهدات آنها اشاره کرد و از رؤسای دانشگاه‌ها خواست تا به‌طور فعال از کرسی‌های یونسکو حمایت کنند. او به ضرورت تقویت ارتباطات و دیده‌شدن کرسی‌ها از طریق توسعه وب‌سایت‌ها و به‌روزرسانی‌های مداوم اشاره کرد.
در پایان، مایا پرینس از کمیسیون ملی یونسکو برای برگزاری این نشست و تسهیل اشتراک دانش میان کرسی‌ها و مؤسسات میزبان قدردانی کرد و آرزوی موفقیت برای مشارکت‌های بیشتر در راستای توسعه پایدار و تغییرات مثبت جهانی داشت.
علم؛ پلی میان ملت‌ها و تمدن‌ها
دکتر احمد پاکتچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو هم در نشست بررسی فرصت‌ها و چالش‌های کرسی‌های یونسکو در ایران، اظهار داشت: علم همواره ثمره گفت‌وگو، تعامل و تبادل اندیشه‌ها بوده است. از دوران باستان و جاده ابریشم تا رنسانس و دوران مدرن، پیشرفت‌های علمی نتیجه همکاری‌های فراملی بوده و مرزهای سیاسی هرگز مانع جریان آزاد دانش نشده‌اند. امروز نیز موفقیت‌های بزرگ علمی مانند مکانیک کوانتومی، کشف DNA و توسعه هوش مصنوعی، حاصل همکاری دانشمندانی از سراسر جهان است.
نقش کرسی‌های یونسکو در تبادل دانش
وی افزود: برنامه کرسی‌های یونسکو که از سال ۱۹۹۲ آغاز شده است، بستری ارزشمند برای همکاری‌های علمی و آموزشی بین‌المللی فراهم می‌کند. این کرسی‌ها امکان ارتباط میان محققان، دانشگاه‌ها و مراکز علمی را تسهیل کرده و شبکه‌هایی ایجاد می‌کنند که فراتر از مرزهای جغرافیایی، به گسترش دانش جهانی کمک می‌کنند.
پاکتچی تأکید کرد: کرسی‌های یونسکو برای دانشمندان ایرانی فرصتی منحصر‌به‌فرد جهت تعامل با جامعه علمی جهانی است. با توجه به پیشینه غنی علمی ایران، از ابن‌سینا و بیرونی تا خوارزمی، این کرسی‌ها می‌توانند زمینه‌ساز همکاری‌های بین‌المللی، انتشار مقالات مشترک و اجرای پروژه‌های تحقیقاتی فرامرزی باشند. این تعاملات نه‌تنها موجب دیده‌شدن دستاوردهای علمی ایران در سطح بین‌المللی می‌شود، بلکه امکان بهره‌گیری از جدیدترین پیشرفت‌های علمی جهان را نیز فراهم می‌کند.
تعهد ایران به گسترش کرسی‌های یونسکو
سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در یونسکو اعلام کرد که آماده حمایت از فعالیت‌های کرسی‌های علمی موجود و توسعه شبکه کرسی‌های جدید در کشور است. این امر با هدف تقویت همکاری‌های علمی، تبادل دانش و تحقق آرمان‌های یونسکو در راستای ارتقای علم و آموزش انجام خواهد شد.
فرطوسی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو نیز ابراز امیدواری کرد که با تعامل و همکاری میان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه‌ها و رؤسای کرسی‌های یونسکو، گام‌های موثری در جهت توسعه و تقویت این کرسی‌ها برداشته شود.
در بخش دوم این نشست تخصصی رؤسای دانشگاه‌ها به بحث و تبادل‌نظر و بررسی چالش‌ها و فرصت‌های کرسی‌های یونسکو در ایران پرداختند.
نخستین گردهمایی کرسی‌های یونسکو در ایران با هدف ارتقای همکاری‌های علمی، تبادل دانش و توسعه سیاست‌های مبتنی بر پژوهش برگزار شد و شرکت‌کنندگان بر ضرورت تقویت این تعاملات و ضرورت حمایت از تبادل آزاد دانش، ایجاد شبکه‌های تحقیقاتی بین‌المللی و مشارکت فعال ایران در این روند اشاره کردند. چراکه علم زمانی شکوفا می‌شود که در فضایی باز و بدون محدودیت‌های غیرضروری رشد کند و برنامه کرسی‌های یونسکو، نمونه‌ای از این رویکرد جهانی و فراگیر است.
