مذاکره مستقیم انجام نمی‌شود، زیرا مؤثر و مفید نیست

مذاکرات ایران و آمریکا در عمان اهم سؤالات خبرنگاران حوزه سیاست خارجی در نشست خبری دیروز اسماعیل بقایی را به خود اختصاص داد؛ از تلاش برای دریافت جزئیات مذاکرات و مستقیم یا غیر‌مستقیم و ادامه پیداکردن مذاکرات تا محل بعدی مذاکرات تهران - واشنگتن و سفر گروسی به تهران و گمانه‌زنی‌ها درباره رفع تحریم‌ها و مواردی از این دست، بارها در نشست خبری دیروز به اشکال مختلف مطرح شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه «احتمالا دور بعدی مذاکرات جایی غیر از عمان خواهد بود»، موضع اصلی ایران در مذاکرات را رفع تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی دانست و از سفر اواخر این هفته عراقچی به مسکو خبر داد. «اسماعیل بقایی» در نشست خبری هفتگی دیروز خود، ادامه حملات اسرائیل به مردم غزه را محکوم کرد و آن را نسل‌کشی دانست. او در ادامه سکوت شورای امنیت سازمان ملل در این زمینه، همچنین نقض آتش‌بس در لبنان را محکوم کرد. سخنگوی وزارت خارجه همچنین از ادامه حملات آمریکا و هم‌پیمانانش به یمن نیز انتقاد و آن را محکوم کرد.

غریب‌آبادی به مسکو رفته است

بقایی همچنین خبر داد‌ دیروز غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه، برای شرکت در نشست حامیان منشور سازمان ملل به مسکو سفر کرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گزارشی از سفر اخیر عراقچی به الجزایر و سفر روانچی به تعدادی از کشورهای اروپایی و همچنین نشست کارشناسی ایران، چین و روسیه در مسکو ارائه داد.

فرانسه‌ دسترسی کنسولی به شهروند بازداشت‌شده را فراهم کند

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤال «شرق»، درباره آخرین وضعیت پرونده مهدیه اسفندیاری، شهروند ایرانی که از سوی پلیس فرانسه بازداشت شده است و پیگیری‌های انجام‌شده از سوی وزارت خارجه و اینکه آیا دسترسی کنسولی فراهم شده یا خیر‌ و اتهامات این شهروند ایرانی چیست، گفت: از پیگیری رسانه‌های کشور درباره این موضوع قدردانی می‌کنم. به هر حال خانم اسفندیاری یک هم‌وطن فرهیخته ایرانی هستند که متأسفانه چند هفته پیش، بدون هیچ دلیل یا اتهام مشخصی بازداشت شده‌اند. او افزود: آنچه این موضوع را نگران‌کننده‌تر می‌کند، این است که نه خانواده ایشان و نه بخش کنسولی ما در جریان این بازداشت قرار نگرفته‌اند. او ادامه داد: آخرین تحول در این زمینه آن است که پس از پیگیری‌های مکرر سفارت ایران در فرانسه و مطلبی که در یکی از نشریات فرانسه در این زمینه منتشر شد، صرفا اعلام شده که اتهام ایشان حمایت از برخی از گروه‌های افراطی بوده است. در ‌حالی ‌که ظاهرا‌ ایشان مطالبی در حمایت از مردم مظلوم غزه بیان کرده است‌ و این بازداشت به خاطر این موضوع بسیار تأمل‌برانگیز و معنادار است. این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران گفت: متأسفانه شاهد تغییر تعاریف در ادبیات سیاسی برخی کشورهای اروپایی هستیم؛ به‌ گونه‌ای که مخالفت با نسل‌کشی و دفاع از مردم بی‌دفاع غزه، به‌مثابه حمایت از تروریسم تلقی می‌شود. این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: مطالبه رسمی ایران از دولت فرانسه، فراهم‌کردن امکان دسترسی کنسولی به فرد بازداشت‌شده است. بقایی تصریح کرد: برخی این اقدام فرانسه را نوعی «گروگان‌گیری انسانی» تعبیر کرده‌اند که واقعا اقدامی زشت و غیر‌قابل قبول است.

با جدیت رفع تحریم‌ها علیه ملت ایران را در مذاکرات پیگیری می‌کنیم

بقایی همچنین در پاسخ به سؤالی تأکید کرد: موضع اصلی ما در مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا رفع تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی است که علیه ملت ایران اعمال شده است و این مطالبه جدی و اساسی ماست و با جدیت آن را در مذاکرات پیگیری می‌کنیم.

مذاکرات به صورت غیر‌مستقیم با میانجیگری عمان ادامه پیدا می‌کند

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره مکان دور بعدی مذاکرات ایران و آمریکا گفت: همان‌طور که وزیر خارجه مطرح کردند، احتمالا دور بعدی مذاکرات جایی غیر از عمان خواهد بود. او افزود: به نظرم این موضوع مهمی نیست؛ مهم این است که مذاکرات ما در همان چارچوب قبلی، یعنی به صورت غیر‌مستقیم با میانجیگری عمان ادامه پیدا می‌کند. بقایی تأکید کرد: درباره مکان مذاکرات تمهیدات لازم از سوی طرف واسط اندیشیده می‌شود. ما از تمهیدات عمان در دور اول مذاکرات تشکر می‌کنیم. امیدواریم‌ درباره دور بعدی هم به نحو شایسته تصمیم‌گیری شود. سخنگوی وزارت خارجه تأکید کرد: ما با طرف عمانی در ارتباط هستیم و بعد از دریافت نظرات طرف عمانی در این زمینه تصمیم‌گیری‌ و آن را اعلام می‌کنیم.

مقامات آمریکا تناقض مواضع‌شان را حل کنند

بقایی همچنین درباره اظهارات اخیر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در زمینه تهران از‌ جمله اینکه ایران باید جدیت بیشتری از خود نشان دهد و تهدیداتی که در این زمینه بیان کرده است، گفت: این مواضع متناقضی است که از سوی مقامات مختلف آمریکایی مطرح می‌شود و باید این تناقض را حل کنند. او ادامه داد: یکی از دلایل مذاکره غیر‌مستقیم این است که شما نمی‌توانید مدعی مذاکره باشید و از طرف دیگر به فشار ادامه دهید و مطلقا چنین رویکردی پذیرفتنی نیست.

سفر گروسی به تهران این هفته انجام می‌شود

سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ سؤالی درباره زمان سفر مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، گفت: توافق اصولی برای سفر آقای گروسی انجام شده است. درباره اصل سفر تفاهم شده است. درباره جزئیات و دیدارها نکاتی هست که نمایندگی ما در وین در تعامل با دفتر مدیرکل در حال پیگیری است. علی‌الاصول این هفته این سفر انجام می‌شود. بقایی افزود: فکر می‌کنم که ظرف امروز در این زمینه اطلاع‌رسانی می‌کنیم. البته یک‌سری موارد لجستیک وجود دارد که همان‌طور که اشاره شد، در حال رایزنی و هماهنگی درباره آن هستیم و فکر می‌کنم که این سفر این هفته انجام می‌شود. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا سفر گروسی به تهران از قبل برنامه‌ریزی شده بود یا مرتبط به دور اول مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا در مسقط است، اظهار کرد: این سفر از قبل برنامه‌ریزی شده بود و در چارچوب تعاملات مرسوم ایران با آژانس انجام می‌شود. سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اخبار منتشرشده مبنی بر احتمال انتصاب خانم «بائربوک»، وزیر خارجه آلمان، به پست ریاست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، گفت: ما نیز این خبر را شنیده‌ایم و برای ما قابل انتظار نبود؛ چرا‌که کسی که می‌خواهد نامزد چنین پست مهمی باشد، باید سابقه مثبت و قابل ارائه برای کشورها داشته باشد و حداقل ایشان درباره روابط دوجانبه ایران و آلمان میراث قابل دفاعی از خودشان به جای نگذاشتند.

مانعی برای سرمایه‌گذاری اقتصادی آمریکا در ایران وجود نداشته است

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به سؤال دیگری درباره همکاری‌های اقتصادی ایران و آمریکا تصریح کرد: مانعی برای همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری اقتصادی برای طرف‌های مقابل در ایران وجود نداشته و این مشکل خود آمریکایی‌ها بوده که با وضع قوانین پیچیده و متراکم چند‌لایه، شهروندان خود را از سرمایه‌گذاری اقتصادی در ایران محروم کرده است.

عراقچی به مسکو می‌رود

بقایی گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌ای که از قبل انجام شده است، در اواخر این هفته وزیر خارجه به روسیه سفر می‌کند و در این سفر مسائل مختلف از جمله آخرین تحولات مسقط مورد بررسی قرار می‌گیرد. او مجددا تأکید کرد این سفر از قبل برنامه‌ریزی شده بوده است.

از رویکرد سازنده همه همسایگانمان تقدیر می‌کنیم

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره استقبال کشورهای منطقه و حوزه خلیج فارس از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا، گفت: ما از رویکرد سازنده همه همسایگانمان تقدیر می‌کنیم، نه‌فقط برای این تحول، بلکه در مورد تحولات چند ماه گذشته‌ای که در منطقه رخ داده است و نوع واکنشی که آنها داشته‌اند. او ادامه داد: همان‌طور که بارها گفته‌ایم، منطقه برای ما اهمیت کلیدی دارد، امنیت منطقه برای ما بسیار مهم است و این وفاق نشانگر یک باور جمعی در کشورهای منطقه مبنی بر ضرورت درون‌زاکردن امنیت در منطقه است. او افزود: آقای دکتر عراقچی طی تماس‌هایی که روز گذشته با همتایان خود در کشورهای منطقه از جمله مصر، کویت، قطر و امارات داشت، آنها را در جریان گفت‌وگوهای مسقط قرار داده است. البته قبل از گفت‌وگوها نیز آنها را در جریان تحولات قرار داده بودند.

مذاکرات منحصر به رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای است

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا مدت زمانی برای توافق بین ایران و آمریکا مشخص شده تا جامعه نسبت به مذاکرات شرطی نشود، تأکید کرد: حتما قرار نیست مدیریت کشور را به مذاکرات وابسته کنیم و همه دستگاه‌ها باید طبق قانون به وظایف جاری خود عمل کنند. او افزود: این بار اول نیست که ما درگیر مذاکرات با آمریکا می‌شویم. همان‌طور که بارها اعلام کردیم مذاکرات بیانگر جدیت ایران در امر دیپلماسی است و این همیشه وجود داشته است. بقایی گفت: قطعا مسئولان ذی‌ربط باید مذاکرات دیپلماتیک را از مسائل روزمره کشور جدا کنند و سایر مسائل باید طبق معمول و جاری خود پیش رود. سخنگوی وزارت خارجه همچنین تأکید کرد: مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا منحصر به رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای است و هیچ موضوع دیگری در دستور کار نیست.

در امر دیپلماسی همواره قائل به نزاکت دیپلماتیک هستیم

سخنگوی وزارت خارجه همچنین در پاسخ به این سؤال که برخی معتقدند آقای عراقچی در جریان مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا در مسقط با احوال‌پرسی با «ویتکاف»، مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی، خطوط قرمز را رد کرده است، گفت: من در آنجا رنگی ندیدم. ما در امر دیپلماسی همواره قائل به نزاکت دیپلماتیک هستیم و در برخورد با دیپلمات‌های اروپایی و آمریکایی در سطح سازمان ملل و سایر مجامع بین‌المللی اگر به دیپلمات ایران سلام شود، ما هم سلام و علیک می‌کنیم و جواب، بخشی از نزاکت دیپلماتیک است. او ادامه داد: بعد از دو ساعت و نیم تبادل پیام از طریق عمان بین ایران و آمریکا در آخرین لحظات خداحافظی با میزبان، یعنی وزیر خارجه عمان این سلام و علیک انجام شده است و من از شما می‌خواهم که به مابقی حواشی بهایی ندهید. سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به اینکه آیا ممکن است که وقتی مذاکرات به پیش رفت و وارد مسائل جزئی و فنی شد، آژانس و سایر کشورهای عضو آژانس نیز در مذاکرات نقش‌آفرین باشند و حضور پیدا کنند، گفت: این چیزی است که بر اساس روند مذاکرات، باید در مورد آن تصمیم‌گیری شود.

اینکه مذاکره مستقیم صورت نمی‌گیرد، این است که مؤثر و مفید نیست

بقایی همچنین در پاسخ به سؤالی درباره دلایل عدم مذاکره مستقیم میان‌ ایران با آمریکا نیز گفت: دلیل اینکه مذاکره مستقیم صورت نمی‌گیرد، این است که مؤثر و مفید نیست. انتخاب این شیوه از دیپلماسی که شیوه نامتعارفی نیست، هم قبلا اتفاق افتاده، هم در حال حاضر در جاهای دیگری در حال انجام است، مبتنی بر تجارب ثابت‌شده قبلی است. او تأکید کرد: اگر می‌خواهیم مذاکره مؤثر باشد و اگر در یک تعامل دیپلماتیک جدیت داریم، باید روشی را انتخاب کنیم که نسبت به مؤثربودن آن اطمینان داریم. او همچنین تأکید کرد: مذاکره مستقیم در شرایطی که یک طرف اصرار بر رویکرد تحکم‌آمیز، استفاده از زبان تهدید و توسل به زور دارد قاعدتا نه مفید است، نه برای طرفی مثل جمهوری اسلامی ایران قابل قبول است و نه اینکه می‌تواند منتج به نتیجه شود. او تصریح کرد: کماکان ما همان شکل و شیوه‌ای که انتخاب کردیم را ادامه خواهیم داد.

اگر طرف مقابل تعهدی برای رفع تحریم‌ها می‌دهد، باید اجرائی و عملیاتی شود

سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین در پاسخ به پرسشی در مورد موضوع لغو تحریم‌ها و سابقه عدم تعهد آمریکایی‌ها، گفت: در مورد موضوع لغو تحریم‌ها نگاه ما رو به جلو است و ما با بهره‌مندی از تجارب گذشته در این مسیر حرکت می‌کنیم‌ و حتما تجارب گذشته را در این ارتباط در نظر می‌گیریم. او با بیان اینکه «در موضوع اجرای برجام نیز در نحوه اجرای تعهدات طرف مقابل، ما تأکید داشتیم که لغو تحریم‌ها نباید صرفا روی کاغذ باشد و باید مؤثر و نتیجه‌بخش باشد»، افزود: اگر طرف مقابل تعهدی برای رفع تحریم‌ها می‌دهد، صرفا نباید در حد بیان باشد، بلکه باید اجرائی و عملیاتی شود.

نمایندگان ملت هم قبل و هم بعد از تحولات در جریان قرار گرفتند

بقایی در پاسخ به سؤالی در مورد اطلاع‌رسانی در مورد مذاکرات و هماهنگی بین بخش‌های مختلف کشور در این زمینه تصریح کرد: هماهنگی و انسجامی که در رابطه با موضوع مذاکرات وجود دارد، در سطح عالی و واقعا قابل تقدیر است. او در ادامه گفت: نمایندگان ملت هم قبل و هم بعد از تحولات در جریان قرار گرفتند. دیروز آقای روانچی از معاونان وزارت امور خارجه در کمیسیون امنیت ملی مجلس حضور پیدا کردند و در مورد مذاکرات گزارش دادند. سخنگوی وزارت خارجه ایران تأکید کرد: این تعامل هم بخشی از وظیفه قانونی ماست و هم فکر می‌کنیم برای ادامه هر مسیری شبیه این مسیر لازم است.

تحریم‌های اروپا غیرقانونی و غیرسازنده است

بقایی در پاسخ به سؤالی درباره تداوم رویکرد غیرسازنده اروپا در قبال ایران و امکان اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران به بهانه‌های قضائی و حقوقی، گفت: چیزی که مشخص است، این است که مفهوم‌سازی‌هایی که اقدامات قضائی ایران را زیر سؤال ببرد، قابل پذیرش نیست. او گفت: طرف‌های اروپایی با رویکردی که مبتنی بر تفسیر انحصاری از حقوق بشر است، به خودشان اجازه می‌دهند‌ درباره اقدامات دیگران نظر بدهند و تحریم کنند. این تحریم‌ها غیرقانونی است و ما آن را غیرسازنده می‌دانیم.