حصار زنان افغانستان تنگ‌تر شد

شاید بهترین توصیف برای شرایط امروز افغانستان یادآوری این نکته باشد که «طالبان» از ایجاد یک حکومت فراگیر، پاسخ‌گو و مشروع ناتوان است و از سوی دیگر آنان برای رسیدگی به بحران‌های موجود هیچ راهکاری ندارند و فقط حقوق زنان و دختران را نقض می‌کنند. طالبان در حالی که اجازه ورود زنان را به پارک‌ها سلب کرده است، در عین حال دستور داده به بهانه تأمین امنیت بیش از دو هزار دوربین مداربسته به هزینه مردم در کابل نصب شود. از نظر سخنگوی پلیس «مصارف نصب دوربین‌ها کم است و فایده آن زیاد». قرار است تعداد دوربین‌ها را در هر منطقه‌ کابل و هر خانه گسترش دهند؛ به‌طوری‌که هر خانه دو، سه‌طبقه مجبور است دوربین نصب کند. این دوربین‌های مداربسته در پارک‌‌‌های تفریحی و ساختمان‌های بزرگ نصب می‌شوند تا به تأمین امنیت کمک کنند. از سوی دیگر نقض حقوق زنان به شکل‌های گوناگون ادامه دارد. «بلال کریمی»، معاون سخنگوی طالبان، در مصاحبه با رویترز تأیید کرده است در ادامه محدودیت‌های جدید برای زنان، ورود آنان به پارک‌های تفریحی نیز ممنوع شد و وزارت امر به معروف طالبان در یک دستور شفاهی، ورود زنان به پارک‌ها و اماکن تفریحی در سراسر افغانستان را قدغن کرد. این محدودیت‌ها عبارت‌اند از بسته‌شدن حمام‌های عمومی زنانه، منع ورود به پارک‌های تفریحی، چه انفرادی و چه با خانواده و حتی منع استفاده از باشگاه‌های ورزشی ویژه زنان. به گزارش رسانه‌ها، طالبان جلوی پارک‌ها می‌ایستند و به زنان اجازه نمی‌دهند به پارک وارد شوند. پیش‌تر زنان می‌توانستند دو روز در هفته بدون مردان به پارک بروند، اما اکنون درهای اماکن تفریحی کاملا به روی زنان و به تبع آنان فرزندانشان بسته شده است، در حالی که قبلا استفاده از پارک‌ها در روزهای هفته میان زنان و مردان تقسیم شده بود. طالبان قراری برای پاسخ‌گویی ندارند و در حال حاضر توضیح بیشتری نداده‌اند که منظورشان از «فراهم‌شدن شرایط مناسب» برای اینکه این مکان‌ها به روی زنان باز شود چه زمانی خواهد بود. البته برخی دستورها معلوم نیست از چه جهت داده می‌شود؛ مثلا اینکه در ۱۶ آبان، به دستور مأموران امر به معروف و نهی از منکر طالبان، تمامی حمام‌های زنانه در استان بادغیس تعطیل شدند و دیگر حق فعالیت ندارند و پس از این نباید زنان را در حمام‌ها بپذیرند. البته برای مردان پیش‌تر محدودیت گذاشته شده بود؛ به‌طوری‌که بر اساس دستور طالبان، مردان حق نداشتند در استخرهای عمومی با مایو کوتاه حضور یابند و باید از تنبان‌های محلی که از قوزک پا تا کمر را می‌‌پوشاند، استفاده کنند؛ چراکه «برهنه»بودن مردان هم مجوز شرعی ندارد.

اما شاید این روزها مهم‌ترین مسئله تحصیل زنان باشد. چند روز پیش چهلم قربانیان مرکز آموزشی کاج برگزار شد و دانش‌آموزان زخمی در کنکور شرکت کردند و شمار زیادی از آنان توانستند به دانشگاه راه پیدا کردند. آموزشگاه کاج در منطقه هزاره‌نشین غرب کابل، روز هشتم مهر، هدف حمله مرگبار انتحاری قرار گرفت. در این حادثه حدود ۶۰ دانش‌آموز، اغلب دختر، کشته و بیش از صد نفر دیگر زخمی شدند. یکی از آن دختران اینک هم گوش و هم چشم خود را از دست داده است. رسانه‌ها اعلام کردند در آزمون کنکور سراسری امسال افغانستان که یک سال پس از ممنوعیت ادامه تحصیل دوره متوسطه و دبیرستانی دختران برگزار شد، دختران کمتری شرکت کردند. در فهرست ۱۰ نفر برتر کنکور امسال نیز برخلاف سال‌های پیش، نام هیچ دختری وجود نداشت. یک ماه پیش بود که نصیراحمد فائق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد در نیویورک، در نشست شورای حقوق بشر این سازمان گفت: «در بیش از یک‌ سال سلطه طالبان بر افغانستان، در این کشور آپارتاید جنسیتی (تجرید جنسی) جریان دارد و طالبان با صدور فرمان‌های محدودکننده برای حذف زنان از صحنه جامعه و فعالیت‌های اجتماعی تلاش می‌کنند». این در حالی است که جهان در برابر دفاع مردم افغانستان در برابر ظلم‌های طالبان ناتوان است. حتی تلاش‌هایی که سازمان ملل انجام می‌دهد، با موافقت همه کشورها روبه‌رو نمی‌شود. نمونه آن عدم حمایت تمام کشورها از مصوبه جدید سازمان ملل متحد در به رسمیت نشناختن طالبان به عنوان یک «دولت» است. بر اساس این قطع‌نامه، گروه طالبان به نقض حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان و دختران، ناتوانی از تشکیل یک دولت فراگیر و فروبردن افغانستان به باتلاق شرایط وخیم اقتصادی، انسانی و اجتماعی و اعمال خشونت شدید علیه مردم متهم شده است. هرچند ناظران امیدوار بودند همه اعضای مجمع عمومی که شامل ۱۹۳ کشور جهان است به آن رأی مثبت بدهند، اما فقط ۱۱۶ کشور به آن رأی مثبت دادند. شاید تنها نکته امیدوارکننده درباره این قطع‌نامه این باشد که هرچند الزام‌آور نیست، اما نشان‌دهنده اجماع جهانی در مورد یک مسئله است.