چرا زنان از چین فرار می‌کنند؟

‌ای‌بی‌سی نیوز گزارشی را در هفته گذشته منتشر کرده و در آن به «فلسفه فرار» زنان چینی از کشورشان به صورت گذرا پرداخته است. در این گزارش با چند زن تحصیل‌کرده چینی که کشورشان را ترک کرده‌اند و در مکانی دیگر از کره زمین مستقر شده‌اند، گفت‌وگو کرده است.

آزادی   از   زندان

ویکی ‌وی می‌گوید که وقتی از چین فرار کرد و به استرالیا نقل مکان کرد، احساس آرامش زیادی کرد. او می‌گوید: «احساسم این بود که یک زندان را پشت سر گذاشته‌ام» این زن چینی پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه در ملبورن هنگامی که در سال 2019 برای دیدار خانواده‌اش به چین بازگشته بود، به دلیل قرنطینه کرونا و بسته‌شدن مرزهای COVID در چین گیر افتاد. او گفت: «در زندگی‌ام هیچ چیزی جز کار و تحصیل وجود نداشت؛ با این حال انگار هیچ‌جای دیگر نمی‌توانم زندگی کنم». از نظر «وی» با وجود محدودیت‌های شدید چین برای همه‌گیری، آنچه بیش از همه او را اذیت می‌کرد، نگرش‌های زن‌ستیزانه مردان است. او در توصیف این نگرش به‌ ای‌بی‌سی گفت: «بسیاری از مردانی که در چین با آنها برخورد کردم، از کوچک‌ترین نمادهای فمینیسم می‌ترسیدند. آنها دوست ندارند زنان نظرات خود را بیان کنند. برخی از آنها ذاتا خوب هستند؛ اما به‌تدریج علاقه‌ام را برای به اشتراک گذاشتن افکارم با آنها از دست دادم».‌او بر این باور است که «فرار از چین» به نفع او بوده است.

خرده‌فرهنگ

تمایل به فرار از چین به‌عنوان «فلسفه فرار یا فلسفه اجرا» شناخته می‌شود و این اصطلاحی است که در طول همه‌گیری ابداع و رایج شده است.‌ دکتر «وانگ پان» کارشناس مسائل جنسیتی چین در دانشگاه نیو ساوت ولز، به‌ ای‌بی‌سی می‌گوید: «مسائل زیادی در چین وجود دارد که باعث نارضایتی زنان می‌شود. کسانی که می‌خواهند در این زمینه صحبت کنند، از این عبارت رمزگذاری‌شده استفاده می‌کنند؛ چرا‌که صحبت و بحث آشکار درباره آن در چین، شرایطی بسیار حساس ایجاد می‌کند».‌ او در تشریح این اصطلاح گفت: «فلسفه [فرهنگ] فرار، خرده‌فرهنگی است که به دلیل نارضایتی از محیط [اجتماعی] رشد می‌کند. برخی از مردم با توجه به سیاست کووید در طول همه‌گیری، نسبت به آینده احساس بدبینی داشتند». ایده «فلسفه فرار» در ابتدا از نظر جنسیتی خنثی بود؛ یعنی هم مردان و هم زنان در قالب این خرده‌فرهنگ قرار می‌گرفتند؛ اما به‌تدریج نشانه‌های همبستگی آن با تجربیات زنان در چین قابل تحلیل شد. اخیرا در یک نشست آنلاین با موضوعیت «فمینیست‌ها در فلسفه مدیریت» به این موضوع پرداخته و سعی شده ریشه‌های اهمیت این نگرش برای زنان تحلیل و تبیین شود. هرچند در این نشست به راهنمایی زنان درمورد راه‌های ترک چین، ازجمله چگونگی دریافت مجوز کار یا تحصیل در خارج از کشور نیز پرداخته شده بود. همچنین در ماه گذشته، یک مقاله کوتاه به زبان چینی در یک پلتفرم که مطالب به‌راحتی در آن منتشر می‌شوند و در تایوان مستقر است، منتشر شد. این مقاله با عنوان «فلسفه فرار من» از سوی نویسنده‌ای بود که خود چین را ترک کرد. این زن با نام مستعار «اونونو» نوشت: «هر زنی مثل من، تا زمانی که عقل بقا داشته باشد و مردسالاری غریزه زنانه او را نبلعد، «فرار» را انتخاب خواهد کرد».

دسترسی به اطلاعات ممنوع!

چین اطلاعاتی درباره تعداد افرادی که کشور را ترک می‌کنند یا آمار مهاجرت منتشر نمی‌کند؛ اما می‌توان روند رو به رشد مهاجرت را در مواردی که مردم به صورت آنلاین جست‌وجو می‌کنند، ردیابی کرد.‌به طور نمونه در هشتم نوامبر کلمه «مهاجرت» 33 میلیون بار جست‌وجو شده است؛ در‌حالی‌که همین کلمه در سال قبل یعنی 2021، هفت میلیون بار جست‌وجو شده بود.‌ این به آن معناست که محتوا و جست‌وجوهای بیشتری درباره مهاجرت در وی‌چت که 1.2 میلیارد کاربر دارد، انجام می‌شود. همچنین براساس تحلیل داده‌های یک تحقیق می‌توان دریافت که بسیاری از زنان چینی هنگام تحصیل در استرالیا «تغییر عقیده می‌دهند».‌ هرچند از نظر دکتر وانگ «پیوند بین فلسفه فرار و فمینیسم «پیچیده» است؛ اما داده‌های مهاجرت منتشرشده در کشورهایی مانند استرالیا نشان می‌دهد زنان در حال ترک چین هستند». بر‌اساس داده‌های اداره آمار استرالیا، تعداد زنان مهاجر چینی‌الاصل در این کشور بیشتر از مردان است، 55.6 درصد در مقایسه با 44.4 درصد.‌ دکتر وانگ گفت: «مسلما تعداد زیادی از زنان به دنبال تحصیل یا کار یا زندگی در خارج از کشور هستند؛ اما ما هیچ اطلاعاتی درباره آنها نداریم».‌ این محقق معتقد است که بسیاری از مردم برای مقاصد مختلف به خارج از کشور می‌روند، نه برای اینکه از زندگی در چین احساس بدی دارند.

‌خشونت‌های رو به افزایش

درباره چرایی شکل‌گیری این احساس برخی شرایط سخت دوران همه‌گیری را یکی از دلایل آن برشمردند؛ از‌جمله رویترز که در گزارشی تأکید کرده است با وجود پایان قرنطینه، این شرایط همچنان بر زندگی مردم چین تأثیر می‌گذارد. در این گزارش با جسیکا چو که در شانگهای زندگی می‌کند، گفت‌وگو شده است. زنی که همچنان دوست دارد چین را ترک کند و معتقد است: «زنان خیلی بیشتر از مردان می‌خواهند «فرار کنند»، تا جایی که من می‌بینم، از هر 10 نفری که می‌شناسم، یک نفر این خواسته را دارد».‌خانم چو چندین قرنطینه سخت را در شانگهای پشت سر گذاشته و گفت که این سیاست‌های سخت‌گیرانه باعث ناراحتی او شده است؛ اما خانم چو اضافه کرد که نارضایتی او از زندگی در چین، دلایل مهم دیگری دارد؛ از‌جمله زن‌بودن؛ آن هم زنی در اوایل سی‌سالگی که به طور روزمره با قضاوت‌های ناعادلانه در محل کار مواجه است. او به رویترز گفت: «امسال 31‌ساله می‌شوم. هنگام استخدام مدام با این سؤال مواجه می‌شدم که آیا ازدواج خواهم کرد؟ آیا به‌زودی بچه‌دار می‌شوم؟».این در حالی است که چین قانون تک‌فرزندی را لغو کرده؛ اما هنوز قوانین اعطای مرخصی والدین و قوانین ضد‌تبعیض را تصویب نکرده است. از نظر خانم چو «این تبعیض جنسیتی ظریف، در چین رایج است و مایه تأسف است که مردم آن‌قدر به آن عادت کرده‌اند». خانم چو همچنین به افزایش گزارش‌های خشونت علیه زنان در چین اشاره کرد.شاید یکی از دلایل افزایش خشونت، سیاست‌های سخت‌گیرانه زندگی در زمان قرنطینه بود که شرایط را برای زنان آسیب‌پذیر و در معرض خشونت خانگی، دشوارتر کرد.

مانند موارد مشابه در کشور چین، به‌دست‌آوردن اطلاعات در این زمینه هم سخت است.تنها نکته‌ای که درباره چین در تمام مدت همه‌گیری مشخص بود، این بود که جمعیت زیادی در قرنطینه زندگی می‌کردند؛ اما برخی پژوهشگران سعی کردند براساس داده‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شد، بتوانند تحلیل‌هایی ارائه دهند. مجموعه‌ای از ویدئوهای تکان‌دهنده که نشان می‌داد زنان جوان چینی از سوی مردان مورد حمله قرار می‌گیرند، در این مدت منتشر شده بود. همین تصاویر بود که گفته‌های پکن درباره سیاست‌های حمایتگرانه از زنان را زیر سؤال برد. دکتر دیویس به‌ ای‌بی‌سی گفت که در طول تحقیقاتش در مدت همه‌گیری دریافته است که زنان چینی در زمان قرنطینه، پست‌های آنلاین کمتری منتشر کردند. این نگرانی برای زنان دیگر وجود دارد که اگر خوش‌شانس هستند و «خشونت خانگی را تجربه نکرده‌اند»، چه کاری می‌توانند برای «زنان دیگر» انجام دهند. هرچند برای برخی از آنان «فرار» اولویت مهم‌تری است.