صدای چکش حراج تهران این بار میلیاردی‌تر از همیشه!/ حراج هفدهم تهران پیش از برگزاری رکورد زد!

به گزارش شبکه شرق، حراج هفدهم تهران با عنوان «هنر مدرن و معاصر ایران» که قرار بود طبق روال همیشگی خود در دی ماه 1401 برگزار شود، به دلایل مختلفی همچون تعطیلی بسیاری از گالری‌های هنری بعد از اعتراضات 1401، به تعویق افتاد و در نهایت قرار است بعد از یک سال تعطیلی از حراج قبلی (تیرماه 1401)، چند روز دیگر در مقر همیشگی خود یعنی هتل پارسیان آزادی برگزار شود. 

اگر حراج شانزدهم را که با عنوان «هنر مدرن ایران» در دی ماه 1401 و بسیار بی‌رمق بی‌سروصدا و در بحبوحه سکوت چشم‌گیر فضای هنرهای تجسمی ایران برگزار شد را کنار بگذاریم، باید به سراغ حراج پانزدهم که در واقع دوره قبلی حراج امسال محسوب می‌شود و اتفاقا رکوردشکن هم بود، برویم. در پانزدهمین حراج تهران عنوان گران‌ترین اثر به پرویز تناولی رسید که مجسمه‌اش به رقم ۱۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به فروش رسید و توانست رکورد گران‌ترین اثر فروخته شده در کل ادوار حراج تهران را به خود اختصاص دهد. البته در حراجی آن سال طراحی روی شیشه‌ی منیر فرمانفرماییان نیز با قیمت ۱۳ میلیارد چکش خورد و توانست با همراهی اثر تناولی رکورد پرحاشیه گران‌ترین اثر حراج تهران را برای اثری از آیدین آغداشلو با قیمت 12 میلیارد تومان، بشکند. 

این در حالی است که حراج هفدهم تهران، قیمت‌های فروش آثار را به گونه‌ای در نظر گرفته است که حتی کمینه مقدار فروش برخی از آثار حداقل 3 میلیارد تومان از گران‌ترین اثر فروخته شده در این حراجی بیشتر است! در حراج امسال، اثری بدون عنوان از سهراب سپهری بیشترین برآورد قیمت را به خود اختصاص داده و قرار است با قیمت 17 تا 19 میلیارد تومان به فروش برسد. اثری بدون عنوان از کوروش شیشه‌گران نیز با رنج قیمتی 15 تا 17 میلیارد تومان عرضه شده است. 

این اولین بار است که سر و کله قیمت‌های اینچنینی در کاتالوگ حراج تهران پیدا شده است. به طور کلی برای قیمت‌گذاری آثار هنری در حراجی‌ها عوامل بسیار زیادی تاثیرگذارند و یکی از مهمترین‌هایش روال فروش آن‌ها در حراجی‌های داخلی و خارجی است. البته این معیارها و شاخص‌های صرفا برای قیمت‌گذاری آثار هستند و می‌توانند بر قیمت فروش اثر و رکوردزنی آن بی‌تاثیر باشند؛ درست همانند اثر آیدین آغداشلو در حراج سیزدهم تهران که به کمینه و بیشینه یک میلیارد و 200 تا یک میلیارد و 200  تومان عرضه شد، اما به قیمت 12 میلیارد تومان یعنی حدود 10 برابر قیمت برآورد ‌شده به فروش رسید.

سهراب سپهری که پای ثابت مراسم‌های حراج تهران است و عنوان گران‌ترین اثر ارائه شده در حراج هفدهم را به یدک می‌کشد، پیشتر و در حراج نهم با فروش اثری به قیمت 5 میلیارد و 100 میلیون تومان، رکورد زده بود.  اما آخرین آثاری که از این هنرمند شاعر نقاش‌پیشه در حراج تهران به فروش رسید مربوط به سال گذشته و حراج پانزدهم است. سال گذشته دو اثر از سپهری به قیمت‌های 11 میلیارد و 800 میلیون تومان و 6 میلیارد تومان چکش خوردند. در حراج سیزدهم نیز اثر دیگری از سپهری به قیمت یک میلیارد و 700 میلیون تومان به فروش رسیده بود و این در حالی است که کیمینه قیمت اثر بدون عنوان سپهری در حراج امسال، با افزایش حدود 6 میلیارد تومانی از گران‌ترین اثر خود در این حراجی، همراه شده است. رتبه دوم گران‌ترین اثر در هفدهمین حراج تهران نیز به کوروش شیشه‌گران رسیده است. شیشه‌گران در دو حراج قبلی تهران رنج قیمتی 5 میلیارد تومان را داشت و امسال با افزایش حدود 6 میلیاردی در حراج تهران، حضور پیدا کرده است. 

حال باید دید که این افزایش قیمت‎‌های ناگهانی که ممکن است به دلیل جبران غیبت یک ساله حراج تهران یا شاید هم بی‌ثباتی بازار ارز بوده باشد، تا چه اندازه از سوی خریداران آثار هنری مورد استقبال قرار خواهد گرفت. درست است که برگزاری مراسم حراج تهران در فضای هنرهای تجسمی ایران لازم است، اما نبود تناسب میان بی‌رونق بازار هنری در گالری‌ها و پررونق بودن حراج تهران، موضوعی نیست که بتوان به‌راحتی از آن چشم‌پوشی کرد. 

نمی‌توان انکار کرد که یکی از مسائلی که اخیرا در زمینهرابطه هنر و حراج‌ها در ایران برجسته شده است، عدم تطابق و تضاد بین فروش آثار هنری گران‌قیمت در حراجی‌ها و نقش گالری‌ها است. از یک سو، حراجی‌ها به عنوان یک پل ارتباطیمهم میان هنردوستان و مجموعه‌داران با هنرمندان عمل می‌کنند وفرصتی را برای عرضه و فروش آثار هنری ایجاد می‌کنند و به هنرمندان اجازه می‌دهند تا آثار خود را به یک جامعه گسترده‌تر از علاقه‌مندان به هنر معرفی کنند.

اما مشکل اینجا است که فروش آثار هنری بسیار گران‌قیمت در حراجی‌ها ممکن است بازار گالری‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. این امر می‌تواند باعث افزایش بی‌دلیل قیمت آثار در گالری‌ها و کاهش تقاضا برای خرید آثار هنری شود و در نتیجه، مانعیبرای رشد و پیشرفت بازار هنری ایران باشد. همچنین، تمایلهنرمندان به فروش آثار خود در حراجی‌ها می‌تواند باعث کاهش تعامل مستقیم با گالری‌ها شود و توازن مثبت بین این دو نهاد را به خطر بیندازد.