«رستم و سهراب» به ارمنستان می‌رود

اُپرای «رستم و سهراب» به آهنگسازی لوریس چکناواریان فروردین ماه ۱۴۰۴ در ارمنستان روی صحنه می‌رود.

اجرای صحنه‌ای و کامل اُپرای «رستم و سهراب» (در دو پرده) با آهنگسازی و رهبری لوریس چکناواریان، طراحی صحنه، لباس و کارگردانی یارتا یاران ۱۱ تا ۱۳ فروردین ۱۴۰۴ (۳۱ مارس، یکم و ۲ آوریل ۲۰۲۵) در سالن اُپرای ایروان ارمنستان به روی صحنه می‌رود.

چکناواریان روز گذشته با انتشار ویدئویی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی از اجرای اُپرای «رستم و سهراب» در ارمنستان خبر داد و بیان کرد: «سلام دوستان گرامی. امروز باید بگویم که تولد یکی از آثار من هست، اُپرای رستم و سهراب شاهکار فردوسی که سال‌های سال من کار کردم تا این داستان زیبا را به صورت اُپرا درآوردم و امروز در اُپرای ایروان برنامه‌ریزی کردم و ۱۱ تا ۱۳ فروردین اجرا خواهد شد.

برای من افتخار بزرگی است و خوشحالم که دوست عزیزم یارتا یاران که هنرپیشه، کارگردان و شاعر بزرگی است، کارگردانی و طراحی این اُپرا را خواهد داشت و کار فوق‌العاده‌ای انجام داده و امیدوارم شما دوستان گرامی، تشریف بیاورید و همه باهم به اتفاق، این شاهکار ادبی رستم و سهراب فردوسی را به آهنگسازی من شاهد خواهید بود، ببینید و بشنوید. به امید دیدار. خدانگهدار.»

«رستم و سهراب» اُپرایی ساخته لوریس چکناواریان است که براساس داستان «رستم و سهراب» در شاهنامه فردوسی ساخته شده‌ است. این اثر به شیوه اُپرای عروسکی به کارگردانی و دراماتورژی بهروز غریب پور و آهنگسازی لوریس چکناوریان نخستین بار در سال ۱۳۸۳ در تالار فردوسی تهران به روی صحنه رفت.

چکناواریان کار بر روی این اُپرا را پس از دریافت کمک‌هزینه‌ای از کارل ارف در زالتسبورگ، اتریش آغاز کرد. ساخت رستم و سهراب ۲۵ سال به طول انجامید و در نهایت، پس از ۱۵ سال از پایان تصنیف آن به رهبری چکناواریان مرداد و شهریور ۱۳۸۱ در سالن همایش میلاد تهران اجرا شد.

به گفته چکناواریان، موسیقی زورخانه‌ای و موسیقی که در دسته‌های عزاداری ماه محرم در ایران نواخته می‌شود، دو منبع الهام او در تصنیف موسیقی اُپرای «رستم و سهراب» بوده‌اند. چکناواریان در مجموع هشت نسخه متفاوت از این اُپرا را در مدت ۲۵ سال تصنیف کرد. نسخه هفتم تنها با سازهای ایرانی و نسخه هشتم (نسخه نهایی) برای ارکستر بزرگ نوشته شده ‌است.

لوریس چکناواریان متولد ۱۳۱۶ در بروجرد، موسیقیدان، آهنگساز، رهبر ارکستر، نویسنده و نقاش ارمنی‌تبار، استاد افتخاری کنسرواتوار کومیتاس در ایروان، دارنده نشان طلایی دانشگاه ارمنستان و نشان درجه یک هنر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

چکناواریان تحصیلات موسیقی خود را سال ۱۳۳۲ از هنرستان عالی موسیقی در ایران آغاز کرد، آهنگسازی را در آکادمی موسیقی وین آموخت و سال ۱۳۴۴ به آمریکا رفت و در دانشگاه میشیگان به مطالعه و تحصیل پرداخت و پس از فارغ‌التحصیلی در رشته رهبری ارکستر از این دانشگاه، به ایران بازگشت.

او که در مقاطعی رهبری ارکستر فیلارمونیک ارمنستان، ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر اُپرای تهران را برعهده داشته، ساخت بیش از ۷۵ اثر شامل سمفونی، اُپرا، موسیقی مجلسی، کنسرتو برای پیانو، ویولن، گیتار، ویولنسل و پیپا، موسیقی باله، آثاری برای گروه کُر، یک رکوئیم و یک اوراتوریو فیلم را در کارنامه دارد.

از جمله برخی آثار چکناواریان می‌توان به اُپراهای «پردیس و پریسا»، «رستم و سهراب»، «شمس و مولانا»، «رستم و اسفندیار»، «ضحاک» و «سیاوش»، در بخش باله به «سیمرغ»، «فانتاستیک»، «سمفونی پرسپولیس»، «سمفونی برای باله اتللو» و «کوروش کبیر» اشاره کرد.

از این آهنگساز همچنین کتاب طنزی با عنوان «خرستان» شامل مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه طنز منتشر شده است. سال گذشته اثر موسیقایی چکناواریان با عنوان «دلنوازی نت‌ها بر مقام اعداد» در نکوداشت زنده‌یاد پروفسور مریم میرزاخانی در مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد رونمایی شد.