فاجعه در مشهد

تیم ملی ایران در هفته دهم و پایانی مرحله انتخابی جام جهانی در مشهد، میزبان تیم لبنان بود که دست آخر موفق شد با دو گل زیبا از سد رقیب عبور کند و با توجه به شکست کره‌جنوبی در روز آخر، به‌عنوان صدرنشین گروه نخست مرحله انتخابی جام جهانی در منطقه آسیا معرفی شود. با‌این‌حال، اتفاق‌هایی که پیش از این بازی رخ داد، بر این دیدار تأثیر بسیاری گذاشت. یکی، دو هفته قبل از این دیدار مسئولان فدراسیون فوتبال ایران تصمیم گرفتند میزبانی آخرین بازی تیم ملی را به شهر مشهد بسپارند تا از این طریق تماشاگران سایر شهرها هم بتوانند بازی تیم ملی را از نزدیک تماشا کنند. با این وجود، از همان روزهای نخست اعلام شد که طبق نظر ستاد مبارزه با ویروس کرونا، این بازی قرار است بدون حضور تماشاگران باشد. دو روز بعد اما در چرخشی شایان‌توجه، از سوی مسئولان ورزش مشهد عنوان شد که بازی با حضور هشت‌هزار نفر که معادل 30 درصد از گنجایش کل ورزشگاه است، برگزار می‌شود. با‌این‌حال، بعد از باتماشاگر‌شدن این بازی، پرسش اصلی وضعیت حضور زنان تماشاگر برای این بازی بود. فدراسیون فوتبال پیش از این بازی یک بار در دیدار با کامبوج و یک‌بار هم در دیدار برابر عراق مجوز ورود تماشاگران زن را به ورزشگاه گرفته بود. در‌واقع طبق قول و قراری که مسئولان دولت قبلی و البته مسئولان وزارت ورزش با فیفا داشته و تعهد کتبی داده بودند که بازی‌های تیم ملی با حضور تماشاگران زن برگزار شود، آن دو بازی طلسم‌ها را شکست و انتظار می‌رفت دیدار برابر لبنان هم با حضور تماشاگران زن برگزار شود. برخلاف تصور اما «علی‌اکبر هاشمی‌جواهری»، سرپرست اداره‌کل ورزش و جوانان استان خراسان رضوی، تکلیف ورود تماشاگران زن به ورزشگاه را روشن کرد و گفت: «شرایط برای حضور زنان مهیا نشده و احتمال ندارد زنان برای تماشای این مسابقه در ورزشگاه حضور داشته باشند». این اظهارنظر با واکنش فدراسیون فوتبال ایران مواجه شد. «حسن کامرانی‌فر»، دبیرکل فدراسیون فوتبال، در واکنش به احتمال غیبت زنان یا ورود آنها به ورزشگاه گفت: «نظر فدراسیون فوتبال، حضور زنان در ورزشگاه است. با توجه به تأکیداتی که از سوی فیفا شده، ما می‌خواهیم زنان هم وارد ورزشگاه شوند». این اختلاف‌نظر به سامانه بلیت‌فروشی برای این دیدار هم کشیده شد و زنان علاقه‌مند در ساعت‌های نخست از این گلایه داشتند که سامانه خرید بلیت برای آنها فعال نیست و فقط مردان می‌توانند بلیت تهیه کنند. چندین ساعت بعد اما عنوان شد بلیت‌فروشی به زنان هم صورت گرفته است. اتفاق اصلی اما در فاصله سه ساعت مانده به بازی رخ داد که بیش از هزار نفر از زنان علاقه‌مند، بلیت‌به‌دست به محل برگزاری بازی رسیدند ولی در کمال ناباوری به آنها اعلام شده اجازه حضورشان به داخل ورزشگاه صادر نمی‌شود! این اتفاق با تجمع اعتراضی آنها همراه شد و سرانجام کار به مداخله مسئولان برقراری امنیت در ورزشگاه کشیده شد. با این وجود، زدن اسپری فلفل به تماشاگران زن، جو را متشنج کرد و چهره زشتی از فوتبال ایران ترسیم کرد. برخورد زننده با تماشاگران زن، تبدیل به سوژه اصلی رسانه‌های داخلی و خارجی شد و خیلی زود با واکنش‌های تندی همراه شد. علیرضا جهانبخش، کاپیتان تیم ملی ایران، خیلی سریع در قبال این موضوع جبهه گرفت و گفت ورود زنان به ورزشگاه دغدغه بازیکنان تیم ملی است. مسئولان مشهدی اما خیلی سریع توپ را به زمین تهران انداخته و گفتند مجری تصمیماتی هستند که از تهران گرفته شده است. وزارت ورزش اما بیانیه‌ای صادر کرد و نوشت سیاست ما حمایت از ورود زنان به ورزشگاه است. این‌طور شد که دوباره نقش مسئولان مشهدی در اتفاق‌های رخ‌داده حوالی ورزشگاه امام‌رضا پررنگ شد. مسئولان فدراسیون فوتبال هم که از این برخوردها شوکه شده بودند، ترجیح دادند سکوت کنند و فقط نظاره‌گر باشند. طولی نکشید که شایعه‌ها درباره برخورد احتمالی فیفا با فدراسیون فوتبال ایران نیز به میان آمد. اندکی بعد، فیفا با ارسال نامه‌ای به فدراسیون فوتبال ایران، خواستار توضیح درباره اتفاق‌های این بازی، به‌ویژه برخورد با تماشاگران زن شد. اگرچه عنوان شده فعلا خطری تیم ملی را تهدید نمی‌کند ولی ادعا شده که جریمه سنگینی در انتظار فوتبال ایران خواهد بود. خدشه‌دار‌شدن چهره ورزش ایران، برخورد زننده با زنان علاقه‌مند به فوتبال و از آن مهم‌تر، پرسش‌های بدون پاسخ درباره رفتار مسئولان در قبال ورود زنان به ورزشگاه با وجود تعهد قبلی، خیلی سریع پای ابراهیم رئیسی را به میان کشید تا او خواهان رسیدگی به این پرونده و برخورد با متخلفان شود. دادستان کل نیز خواسته مقصران در این زمینه سریعا معرفی و تنبیه شوند. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس هم دیگر چهره سیاسی است که واکنش مشابهی به این موضوع داشته است. با وجود فاجعه‌ای که در مشهد رخ داده و ابعاد جهانی‌ای که پیدا کرده، مسئولان شهر مشهد می‌گویند میزبانی قابل‌قبول بوده و این شهر سربلند از این ماجرا بیرون آمده است.