نجات درختان ریشه در باد

هفته گذشته محمد درویش، فعال محیط زیست که وقت زیادی را صرف سفر به اقصی نقاط ایران و سپس نوشتن در مورد مصایب واردآمده به محیط زیست کشورمان می‌کند، داستان درختان ریشه در باد در زاگرس را مطرح کرد. او گفت که هرچند تاکنون مطالعه دقیقی در مورد تعداد درختان ریشه در باد انجام نشده، اما با توجه به رصدی که او در طول سه دهه اخیر در رویشگاه‌های زاگرس، هیرکانی، ارسباران و بخش‌هایی از توران تا ارسنجان و سیوند داشته است، به نظر می‌رسد شمار درختانی که بیش از صد سال از عمرشان می‌گذرد و اینک در معرض خشکیدگی به همین دلیل قرار گرفته‌اند، دست‌کم از صد هزار اصله عبور می‌کند. ریشه در معرض باد و هوا قرار می‌گیرد و درخت خشک می‌شود. او می‌گوید: هر جا که تعداد و شدت عملیات تکنوژنیک مانند جاده‌سازی، طرح‌های انتقال آب و دیگر نهاده‌ها، سدسازی، معدن‌کاوی و زمین‌لغزش‌ها بیشتر باشد، طبیعی است که تعداد بیشتری از چنین درختان مظلومی را می‌توان شناسایی کرد.

 از آنجا که اغلب این درختان از بین گونه‌های با توان بالای دیرزیستی مثل بلوط، کنار، بنه و اُرس هستند که در شرایط معمول بین دو تا سه هزار سال می‌توانند عمر کنند، عملیات نجات آنها می‌تواند بسیار مهم و راهبردی باشد. به‌ویژه اگر بدانیم ارزش متوسط یک درخت 50ساله به دلیل 33 خدمتی که ارائه می‌دهد تا 200 هزار دلار ارزش‌گذاری شده است. 

درویش می‌افزاید: البته پیش‌تر تلاش‌های پراکنده‌ای توسط برخی هم‌وطنان در جای‌جای کشور برای شناسایی و نجات این درختان انجام شده که به هر دلیل نتوانسته دوام یابد. باید یادی کنم از مهدی طباطبایی عزیز و خانه لیرک در سیوند که آنها هم چند سال پیش کوشیدند تا چراغ این نهضت را روشن نگه دارند... 

اما امروز به همت بنیاد الگن و هم‌وطنان سبزاندیش می‌خواهیم این‌ بار به شکلی حرفه‌ای و جدی‌تر به این موضوع مهم بپردازیم. از تمامی معماران یا طراحانی که می‌توانند برای این ساماندهی طرحی ارائه کنند، خواهش می‌کنم تا دیدگاه‌ها و پیشنهادیه‌های خود را برای ما ارسال کنند.

باید بگویم که واقعا حیف است این درختان ارزشمند از بین بروند. نمی‌دانم چرا حساسیت همه ما به محیط زیست در سال‌های اخیر کم شده است؟ و البته می‌گویند در دوران فقر مادی و فقدان شکوفایی اقتصادی همه چیز در حول این‌گونه مباحث وضعش بدتر می‌شود.

من هم به همراه دیگر رهپویان زاگرس، از تمامی کسانی که می‌توانند برای این ساماندهی فکری ارائه کنند، خواهش می‌کنم تا به فکر باشند و دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را در هر کجا که می‌توانند مطرح کرده و کمک کنند تا این درختان ریشه در باد نجات یابند... .