آیا همه مادران باردار باید واکسن آنفلوانزا تزریق کنند؟

مدیر گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه آنفلوانزا در دوران بارداری یک بیماری جدی و در‌عین‌حال قابل درمان است، گفت: احتمال بستری‌شدن در بیمارستان برای این بیماری در مادران باردار بیشتر است و آنان باید بدون توجه به اینکه در کدام مرحله از بارداری هستند، به منظور جلوگیری از ابتلا به این بیماری، از واکسن آنفلوانزا استفاده کنند.

دکتر مریم کاشانیان اظهار داشت: تشخیص به‌موقع و انجام درمان‌های بی‌خطر برای مادران باردار می‌تواند به کاهش علائم و کوتاه‌کردن دوره بیماری کمک کند. بهترین روش برای پیشگیری از آنفلوانزا، تزریق واکسن سالانه است که این واکسن در دوران بارداری بی‌خطر است. او با بیان اینکه آنفلوانزا یک بیماری شایع تنفسی است که در پاییز و زمستان شیوع می‌یابد، افزود: این بیماری در مادران باردار با شدت بیشتری بروز می‌کند و این به علت تغییرات فیزیولوژیکی است که در طول بارداری در بدن مادر اتفاق می‌افتد.

جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیب طب مادر و جنین ادامه داد: این تغییرات شامل افزایش ضربان قلب مادر، نیاز به اکسیژن بیشتر، کاهش حجم تنفسی و تضعیف سیستم ایمنی بدن است که به همین دلیل این بیماری می‌تواند با شدت بیشتری در مادر باردار بروز کند.

به گفته او، علائم آنفلوانزا در مادران باردار مشابه جمعیت عمومی و سایر افراد غیر‌باردار است که شامل تب (معمولا ۳۷.۸ تا ۴۰ درجه)، سردرد، دردهای عضلانی، تنگی نفس، سرفه خشک، آبریزش از بینی، گلو‌درد و ضعف عمومی بدن است.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران تشخیص و شروع سریع درمان مناسب آنفلوانزا را مهم دانست و گفت: مادران باردار و نیز پس از زایمان اگر مشکوک یا مبتلا به آنفلوانزای تأیید‌شده‌ بودند، باید فورا درمان را دریافت کنند. تست‌های آزمایشگاهی تشخیصی آنفلوانزا نیز در این افراد مانند سایر بیماران پرخطر است.

او با بیان اینکه مادران باردار در طول دوره بارداری و تا دو هفته بعد از زایمان در صورت ابتلا به ویروس آنفلوانزا در خطر ابتلای شدیدتر به این بیماری قرار دارند، خاطرنشان کرد: تغییرات فیزیولوژیکی در یک مادر باردار او را مستعد بیماری شدیدتر می‌کند.

واکسیناسیون به عنوان بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا

مدیر گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی ایران از واکسیناسیون به عنوان بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا یاد کرد و افزود: به تمام مادران باردار توصیه جدی شود که واکسیناسیون آنفلوانزا را در هر سنی از بارداری که هستند، حتما انجام دهند.

دکتر کاشانیان تأکید کرد: به دلیل اینکه این بیماری با شدتی بیشتر در مادران باردار رخ می‌دهد، در سال ۲۰۱۲ سازمان بهداشت جهانی، این گروه را از نظر واکسیناسیون آنفلوانزا در بالاترین اولویت‌ پیشنهاد کرد تا بتوان از ابتلا‌ یا شدت بیماری در آنها پیشگیری کرد.

او تصریح کرد: ویروس آنفلوانزا از جفت عبور نمی‌کند یا اینکه به ندرت عبور می‌کند، اما دیده شده که ابتلا به این ویروس با وجود عبورنکردن از جفت می‌تواند برخی عوارض را به دنبال داشته باشد. تب ناشی از آنفلوانزا، به‌خصوص در سه ماه اول بارداری، می‌تواند منجر به ایجاد برخی ناهنجاری‌های مادرزادی مثل شکاف کام، نقایص لوله عصبی، هیدروسفالی و نقایص قلبی شود. خطرات دیگری که ابتلا به این بیماری می‌تواند ایجاد کند، افزایش ریسک سقط جنین، زایمان زودرس، کمبود وزن جنین و همین‌طور تأخیر رشد داخل رحمی جنین و حتی مرگ جنین است. البته این عوارض شایع نیستند اما احتمال ایجاد آنها وجود دارد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه تزریق واکسن آنفلوانزا می‌تواند حدود ۵۰ تا ۸۰ درصد در مادر باردار، ایمنی ایجاد کند و در صورت ابتلا به بیماری هم می‌تواند شدت آن را کاهش دهد، گفت: واکسیناسیون تا ۴۰ درصد ریسک بستری‌شدن، میزان مرگ جنین داخل رحم، میزان سقط و همین‌طور ریسک زایمان زودرس و رشد کم جنین داخل رحم را کاهش می‌دهد.

دکتر کاشانیان خاطرنشان کرد: غیر از آنتی‌بادی که از طریق جفت به جنین می‌رسد، حتی آنتی‌بادی که در شیر مادر ترشح می‌شود هم می‌تواند در دوران شیردهی در نوزاد محافظت ایجاد کند و میزان بستری‌شدن و مرگ‌و‌میر در اثر ابتلا به آنفلوانزا در نوزادان تا شش‌ماهگی را هم به‌شدت کاهش دهد. گزارش‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می‌دهد بیماری آنفلوانزا در صدر عفونت‌های تنفسی قرار دارد و شیوع آن ۲۰ درصد افزایش یافته است.

اطلاعات سیستم رصد و پایش بیماری‌های تنفسی در کشور حاکی از آن است که میزان بیماری‌های تنفسی از اوایل آذر امسال افزایش یافته است؛ به طوری که نسبت شیوع آنفلوانزا در هفته پایانی آذر حدود ۲۲ درصد از کل موارد عفونت‌های تنفسی بیشتر گزارش شده و سهم این بیماری از بیماری‌های تنفسی در هفته اول دی نیز نسبت به هفته پایانی آذر افزایش یافته است. رصدهای دو ماه اخیر نیز نشان می‌دهد‌ شیوع آنفلوانزا با افزایش تدریجی به ۲۰ درصد در بین همه عفونت‌های تنفسی رسیده و نشان‌دهنده افزایش قابل توجه این بیماری است.

آنفلوانزا یک بیماری عفونی و ویروسی با علائم خفیف تا شدید است و اغلب شامل تب، آبریزش بینی، گلودرد، درد عضلانی، سردرد، سرفه و خستگی است. این علائم یک تا چهار روز پس از قرار‌گرفتن در معرض ویروس شروع می‌شود و حدود دو تا هشت روز طول می‌کشد. همچنین ممکن است اسهال و استفراغ به‌ویژه در کودکان رخ دهد.

سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پیش‌تر با اعلام افزایش قابل توجه موارد ابتلا به آنفلوانزا در کشور، نسبت به رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی به‌‌ویژه در افراد پرخطر تأکید کرد. قباد مرادی با اشاره به نتایج آخرین رصدهای آزمایشگاهی، از شیوع بالای آنفلوانزای فصلی خبر داد و اجتناب از حضور در امکان شلوغ و استفاده از ماسک را خواستار شد.

او با اشاره به نتایج آخرین رصدهای آزمایشگاهی، اظهار داشت: یافته‌ها نشان می‌دهد که در هفته آخر آذر، بین ۲۱ تا ۲۳ درصد از کل موارد عفونت‌های تنفسی جاری در کشور مربوط به آنفلوانزا بوده و نوع غالب آنفلوانزا نیز از نوع A و زیرگونه H1N1 است که همان آنفلوانزای فصلی است.

در همین باره، حمید عمادی، متخصص بیماری‌های عفونی، نیز با هشدار به اینکه آنفلوانزا عامل اصلی بسیاری از مراجعات به مراکز درمانی است، گفت: کودکان سالانه شش تا ۱۲ بار به عفونت‌های تنفسی مبتلا می‌شوند اما در دوران کرونا این روند متوقف شد و در سال‌های اخیر‌ بسیاری از این عفونت‌ها به یک‌باره ظاهر شده‌اند.

او با تأکید بر اهمیت واکسیناسیون آنفلوانزا، توصیه کرد افراد پرخطر، از جمله سالمندان، بیماران خاص و زنان باردار نسبت به تزریق واکسن اقدام کنند.