سیاست جدید ترکیه در قبال پناه‌جویان
ترکیه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در حال اعمال سیاست‌های جدید در امور پناه‌جویان و آوارگانی است که در پی جنگ در سوریه وارد این کشور شده‌اند. رسانه‌های ترکیه از یک ماه پیش اعلام کرده بودند بعد از تشکیل مرکز اخراج مهاجران در استانبول، فعالیت در زمینه اخراج مهاجران از فصل پاییز در همه استان‌های ترکیه آغاز خواهد شد.
ترکیه پس از انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور در حال اعمال سیاست‌های جدید در امور پناه‌جویان و آوارگانی است که در پی جنگ در سوریه وارد این کشور شده‌اند. رسانه‌های ترکیه از یک ماه پیش اعلام کرده بودند بعد از تشکیل مرکز اخراج مهاجران در استانبول، فعالیت در زمینه اخراج مهاجران از فصل پاییز در همه استان‌های ترکیه آغاز خواهد شد. در آمارهای اعلام‌شده در سه ماه گذشته، هزارو 285 عملیات علیه مهاجران غیرقانونی در ترکیه صورت گرفته که طی آن از مجموع ۷۵هزارو ۴۴۲ مهاجر غیرقانونی دستگیر‌شده، تاکنون ۳۲هزارو ۵۶۳ نفر از ترکیه اخراج شده‌اند. در سیستم جدید برای دستگیری مهاجران غیرقانونی استفاده از وسایل نقلیه سیار در استانبول آغاز شده است. در این سیستم، نیروهای امنیتی اقدام به شناسایی هویت اتباع خارجی حاضر در ترکیه می‌کنند و اگر فرد خارجی نتواند اسناد حضور قانونی برای خود ارائه دهد، به محل مهاجرت سیار هدایت شده و کارشناسان مهاجرت با استعلام اثر انگشت و سوابق او، نحوه اقامت او را تعیین می‌کنند. این اقدام با مشارکت نیروهای پلیس در ۳۰ شهر ترکیه و با ۱۵۰ وسیله نقلیه آغاز شده است.
علی یرلی‌کایا، وزیر کشور ترکیه، شمار مهاجران و پناه‌جویان خارجی دارای وضعیت حفاظت موقت در کشورش را حدود چهار‌میلیون‌و ۸۰۰ هزار نفر اعلام کرد. از این تعداد سه‌میلیون‌و ۲۹۳هزارو ۹۳۴ نفر اتباع کشور سوریه هستند که در پی جنگ داخلی در کشور خود به کشور ترکیه آمده و در شهرهای مختلف ساکن شده‌اند. به گفته او تعداد پناه‌جویان خارجی دارای مجوز اقامت در ترکیه یک‌میلیون‌و۲۱۳هزارو ۱۴۳ نفر است که ۲۹۶هزارو ۵۱۶ نفر از این افراد دارای وضعیت حمایت بین‌المللی هستند.
حضور اتباع خارجی در ترکیه با اجرای سیاست درهای باز اردوغان در دو دهه گذاشته دنبال شده و بر اساس این ترکیه به محل اسکان، زندگی و مهاجرت اتباع دیگر کشورها تبدیل شده و همین امر سبب انتقاد مردم و مخالفان سیاسی دولت این کشور شده است. فراهم‌کردن زمینه اخذ تابعیت و امکان خرید مسکن و نیز قانونی‌شدن اقامت طولانی‌مدت بیش از سه ماه، از موارد مورد انتقاد مخالفان اردوغان در سال‌های اخیر بوده است. به نظر مخالفان، این سیاست موجب برهم‌خوردن تعادل جمعیتی در برخی استان‌ها و شهرهای این کشور شده است.
دولت اردوغان در دو دهه گذشته سیاست سفر اتباع خارجی به کشور خود را تا آنجا تسهیل کرد که هم‌اکنون اتباع کشورهای گرجستان و اوکراین بدون اخذ ویزا و حتی داشتن گذرنامه، تنها با نشان‌دادن کارت ملی کشور خود می‌توانند از مرزهای زمینی و هوایی وارد ترکیه شوند. برخورد متفاوت نهادهای داخلی ترکیه با اتباع سایر کشورهای خاورمیانه به‌ویژه افغانستان مورد انتقاد بوده است. سازمان‌های بین‌المللی بارها خشونت پلیس ترکیه با پناه‌جویان را محکوم کرده‌اند. پناه‌جویان افغان بارها از بدرفتاری نیروهای امنیتی ترکیه انتقاد کردند. به‌تازگی شماری از پناه‌جویان افغان که از ترکیه اخراج شده‌اند، در گفت‌وگو با رسانه‌ها از بدرفتاری پلیس آن کشور شکایت کردند؛ چراکه ترکیه آنها را مورد ضرب‌وشتم طولانی قرار داده است. انجمن حمایت از پناه‌جویان افغان در ترکیه اعلام کرده از اول ژانویه تا 22 ژوئن سال جاری 15هزارو 20 پناه‌جوی افغان از ترکیه اخراج شده است. این رقم بیش از 55 درصد پناه‌جویان افغان را تشکیل می‌دهد که در سال جاری در ترکیه بازداشت شده‌اند.
ترکیه در سال‌های اخیر به گذرگاه مهمی برای پناه‌جویان و مهاجران غیرقانونی تبدیل شده که در سودای زندگی بهتر به اروپا می‌روند. بسیاری از کشتی‌های حامل پناه‌جویان اغلب در دریای اژه که یونان و ترکیه را از هم جدا می‌کند، دچار حوادث مرگ‌بار شده‌اند. ترکیه و یونان اغلب متهم به بازگرداندن «غیرقانونی» قایق‌های حامل پناه‌جویان هستند.
بخش عمده پناه‌جویان مقیم ترکیه از اتباع سوریه هستند. سوریه معتقد است اصلی‌ترین مانع پیش‌روی بازگشت پناهندگان، ادامه اشغالگری ترکیه و آمریکا در بخش‌هایی از خاک سوریه و غارت ثروت این کشور است. همچنین تحریم‌های اقتصادی از سوی کشورهای غربی که آثار فاجعه‌بار در جامعه سوریه دارد، از دیگر موانع بازگشت پناهندگان به کشور است. طبق آخرین آمار کمیساریای پناهندگان سازمان ملل، حدود ۱۳ میلیون پناهنده سوری همچنان خارج از این کشور به سر می‌برند که بیش از نیمی از جمعیت سوریه را شامل می‌شود. به گفته سازمان ملل ۵.۶ میلیون نفر از پناهندگان سوری در کشورهای همسایه سوریه ازجمله ترکیه، لبنان و اردن به سر می‌برند. سه‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار نفر در ترکیه، ۱.۵ میلیون در لبنان و ۱.۳ میلیون نفر نیز در اردن در شرایط بد اقتصادی و معیشتی زندگی می‌کنند. سوریه این آمار را کاملا غیرواقعی دانسته و بر این باور است که بازگشت پناهندگان سوریه به کشورشان با سیاسی‌کاری و مانع‌تراشی کشورهای غربی همراه شده است. دولت سوریه بارها اعلام کرده که شرایط بازگشت پناهندگان مهیاست. به اعتقاد بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، برخی از کشورهای غربی آوارگان را با هدف سیاسی نگه داشته و از آنها سوءاستفاده می‌کنند. برای بازگشت همه آوارگان به سوریه به صورت جدی فعالیت می‌کنیم.
