دیپلماسی نوین جهانی و منافع ملی ایران

محمود اشرفی: استراتژی جنگ‌های بزرگ در حال افول است. جهان در آستانه دگرگونی بزرگی قرار دارد. جنگ پایان دموکراسی و صلح سرآغاز آن است. چشم‌انداز سال‌های پیش‌رو دوری از جنگ و پررنگ‌ترشدن دیپلماسی است. کشمکش اوکراین آتش جنگ را به مرز‌های اتحادیه اروپا کشاند و اروپا را ناخواسته درگیر جنگی قاره‌ای کرد. دوری جغرافیایی سبب شد تا ایالات متحده آمریکا بسیار با احتیاط در کشمکش اوکراین مشارکت کند. اما به‌زودی در عرصه قدرت سیاسی آمریکا دگرگونی‌هایی ایجاد می‌شود. سیاست‌مدارانی قدرت را به دست می‌گیرند که نگاه کاسب‌کارانه به جنگ اوکراین دارند و این می‌تواند سرآغازی برای پایان جنگ اوکراین باشد. جنگ اوکراین سبب کُندی استراتژی نگاه آمریکا به شرق دور شد. اما در آینده سیاسی آمریکا استراتژی تمرکز بر حوزه پاسیفیک پررنگ‌تر می‌شود. و این به مفهوم دوری بیشتر آمریکا از کشمکش اوکراین است. دوری آمریکا از اوکراین آرام‌آرام تنور جنگ را سرد می‌کند. اروپا به‌تنهایی نمی‌تواند بار جنگ اوکراین را به دوش بکشد. علاوه‌بر‌این اروپا یک گام عقب‌تر دنباله‌رو سیاست‌های ایالات متحده آمریکا است. دیپلماسی کاسب‌کارانه آتی آمریکا؛ اروپا را ناگزیر به خویشتن‌داری در کشمکش‌های شرق اروپا کرده و راه را برای دیپلماسی می‌گشاید. راه‌های بسیاری برای استقرار صلح بین روسیه و اوکراین وجود دارد. واگذاری بخش‌هایی از شرق اوکراین به روسیه یکی از این روش‌هاست. بهایی که اوکراین برای جلوگیری از گسترش ناتو در سمت‌و‌سوی روسیه و مقابله با یک‌جانبه‌گرایی روسیه خواهد پرداخت. اروپا ناگزیر به پیروی از دیپلماسی کاسب‌کارانه آمریکا خواهد بود. استراتژی آتی آمریکا دوری از تنش نظامی و برقراری موازنه قوا درحوزه پاسیفیک است. جبران فرصت‌های ژئوپلیتیک از‌دست‌رفته آمریکا در برابر چین نیازمند دگرگونی استراتژی ایالات متحده است. موازنه قوا در اقیانوس آرام، تضمین‌کننده آرامش در این پهنه گسترده پهناور آبی است. با دگرگونی سیاسی در آمریکا دیپلماسی کاسب‌کارانه در جهان گسترش خواهد یافت. ویژگی این دیپلماسی دوری از تنش است. منافع ملی ایران نیز نمی‌تواند جدای از این گرایش جهانی باشد. تدابیر ژئواستراتژیک ایران باید در راستای تنش‌زدایی منطقه‌ای و جهانی سیر کند. این راهی ناگزیر در کشاکش دیپلماسی آینده جهان است.