انحرافات بودجه‌ای در شهرداری تهران حمل‌و‌نقل اولویت نبود

شرق:‌ در روزهای پایانی سال، سرانجام گزارش تفریغ بودجه ۱۴۰۲ شهرداری تهران در صحن شورای شهر قرائت شد‌. این گزارش نشان می‌دهد که علی‌رغم تحقق ۲۵‌درصدی بیش از بودجه مصوب، برخی بخش‌های کلیدی مانند حمل‌ونقل عمومی، توسعه فضای سبز و مدیریت پسماند با کمبود بودجه مواجه شده‌اند. درحالی‌که هزینه‌کرد در برخی پروژه‌ها از حد مصوب فراتر رفته، بخش‌هایی مانند تأمین واگن مترو، نوسازی ناوگان حمل‌ونقل و پایانه‌های شهری کمتر از انتظار اعتبار دریافت کرده‌اند. اعضای شورای شهر با انتقاد از این انحرافات، خواستار شفاف‌سازی شهرداری درباره نحوه تخصیص منابع و سرنوشت برخی بودجه‌های محقق‌نشده شدند.

محمد آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر، تحقق ۱۳۸ هزار میلیارد تومانی درآمدهای شهرداری را نشان‌دهنده عملکرد فراتر از انتظار عنوان کرده، اما در عین حال، برخی انحرافات در تخصیص منابع و کاهش هزینه‌کرد در برخی حوزه‌ها را نیز مطرح کرده است. جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل، از پرداخت‌نشدن اعتبارات لازم برای پروژه‌های حمل‌ونقل و فضای سبز انتقاد کرده و آن را نشانه‌ای از ضعف در مدیریت منابع دانسته است.

از سوی دیگر، شهردار تهران، علیرضا زاکانی، ضمن تأکید بر تحقق ۷۹‌درصدی بودجه حمل‌ونقل، افزایش حقوق و دستمزد را عاملی برای نوسانات در تخصیص بودجه معرفی کرده است. در همین حال، مهدی چمران، رئیس شورای شهر، از بررسی عدم هزینه‌کرد ۱۰ هزار میلیارد تومان از بودجه سال گذشته خبر داده و تأکید کرده‌ باید شفاف‌سازی بیشتری در این زمینه انجام شود.

محمد آخوندی، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران، در جریان بررسی تفریغ بودجه 1402 شهرداری تهران گفت:‌ طبق بخش‌نامه‌های وزارت کشور، شهرداری موظف بود این گزارش را تا شهریورماه ارائه کند، اما با چند روز تأخیر، نهایتا این گزارش ارائه شد.

آخوندی با اشاره به اینکه تفریغ بودجه مقایسه‌ای بین عملکرد واقعی شهرداری و مصوبات شورای شهر است، گفت بودجه مصوب شهرداری ۱۰۴ هزار میلیارد تومان بود اما عملکرد واقعی براساس تفریغ، ۱۳۸ هزار میلیارد تومان بوده که نشان‌دهنده تحقق ۲۵درصدی بیش از بودجه مصوب است. البته اگر درآمدهای غیرقابل تخصیص را حذف کنیم، این عدد به ۱۱۶ هزار میلیارد تومان کاهش می‌یابد که معادل ۱۱ درصد تحقق بیش از مصوب است.

او در ادامه با اشاره به برخی انحرافات در بخش درآمدی توضیح داد: در بخش عوارض عمومی، درآمد مصوب ۷۹ هزار‌و ۲۹۲ میلیارد تومان بود، اما شهرداری توانست ۹۷ هزار‌و ۱۹۷ میلیارد تومان کسب کند؛ یعنی ۲۴ هزار میلیارد تومان بیش از مصوب‌ که ناشی از افزایش پرداخت عوارض نوسازی و ارزش افزوده بوده، در بخش درآمد ناشی از عوارض اختصاصی، ۹۶۵ میلیارد تومان مصوب شده بود، اما ۱۹۲ میلیارد تومان فراتر از این رقم محقق شده است. در بخش درآمدهای حاصل از رجوع اموال شهرداری، هزارو 300 میلیارد تومان کمتر از میزان مصوب محقق شده که عمدتا به دلیل عدم واریز سود سازمان‌ها و شرکت‌های شهرداری بوده است. در بخش کمک‌های دولتی، دولت در سال ۱۴۰۲ هیچ کمکی به شهرداری نکرده است. در بخش فروش اموال غیرمنقول، ۱۱ هزار‌و ۹۰۰ میلیارد تومان مصوب شده بود، اما ۱۱ هزار‌و ۵۷۰ میلیارد تومان محقق شده که رقم قابل توجهی از فروش املاک صورت نگرفته است.

آخوندی درباره هزینه‌های شهرداری در سال ۱۴۰۲ توضیح داد: از ۱۰۴ هزار میلیارد تومان بودجه مصوب، در نهایت ۱۰۲ هزار‌و ۸۹۴ میلیارد تومان هزینه شده؛ یعنی معادل ۹۹ درصد بودجه است. او با تأکید بر هزینه‌های انجام‌شده در حوزه فرهنگی و اجتماعی گفت: در بهسازی و تجهیز اماکن و زمین‌های ورزشی، ۷۴ درصد بودجه هزینه شده. همچنین در بخش بهسازی و تجهیز گرم‌خانه‌ها، هزینه‌کرد ۱۷۲‌درصدی داشته‌ایم که تقریبا دو برابر میزان مصوب بوده و به ۱۲۷ میلیارد تومان رسیده است.

آخوندی افزود: در سامان‌دهی و توانمندسازی معتادان، ۷۵.۵ درصد بودجه هزینه شده و در بهسازی و تجهیز مراکز فرهنگی و هنری نیز هزینه‌کرد ۱۳۱درصدی ثبت شده است.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در ادامه به هزینه‌های انجام‌شده در حوزه حمل‌ونقل عمومی پرداخت و گفت: برای احداث خط شش مترو، ۸۵۰ میلیارد تومان از منابع عمومی مصوب شده بود، اما شهرداری ۱۵۵۷ میلیارد تومان هزینه کرده که معادل ۱۸۳ درصد بودجه مصوب است. همچنین در بخش اوراق مشارکت، ۱۳۰ درصد هزینه‌کرد داشته‌ایم.

او افزود: در خط هفت، از محل منابع عمومی ۹۳ درصد اعتبارات هزینه شده و از محل اوراق مشارکت نیز ۶۸.۷ درصد تخصیص یافته است. در بخش تعمیرات اساسی و بهسازی تجهیزات ثابت، ۱۶۸ درصد بودجه مصوب هزینه شده است، اما در تجهیزات متحرک‌ این میزان تنها ۱۷ درصد بوده که از هزارو 500 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته‌‌شده، فقط ۲۶۲ میلیارد تومان هزینه شده است. این موضوع محل سؤال است و انتظار می‌رود شهرداری توضیحات شفافی در این زمینه ارائه کند.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه در ادامه گفت: برای بهسازی و تجهیز ناوگان اتوبوسرانی، ۴۸.۷ درصد بودجه هزینه شده که از هزارو 300 میلیارد تومان اعتبار، ۶۴۵ میلیارد تومان تخصیص یافته است. در خرید اتوبوس، تقریبا تمامی بودجه پنج هزارو 200 میلیارد تومانی هزینه شده و میزان هزینه‌کرد به ۵۱۳۹ میلیارد تومان رسیده است. از محل اوراق مشارکت برای خرید اتوبوس، تنها ۳۰ درصد اعتبارات اختصاص‌یافته هزینه شده است. در بخش تملک اراضی برای پروژه‌های مرتبط با حمل‌ونقل و ترافیک، ۱۱۷ درصد بودجه مصوب هزینه شده که بیش از میزان پیش‌بینی‌شده است. در پروژه پایانه شرق، ۲۱ درصد از بودجه تخصیص‌یافته هزینه شده است. در احداث پارکینگ‌های محله‌ای، تنها ۴۴ درصد از اعتبار مصوب هزینه شده است. برای پایدارسازی و تکمیل فاز دوم برج میلاد، ۷۸ درصد از بودجه اختصاص‌یافته هزینه شده است.

آخوندی تأکید کرد: برخی از بخش‌های حمل‌ونقل عمومی، از جمله تجهیزات متحرک و استفاده از اوراق مشارکت، کمتر از حد انتظار هزینه شده‌اند، در حالی که در برخی حوزه‌ها هزینه‌کرد بیش از میزان مصوب بوده است. ضروری است شهرداری در این زمینه شفاف‌سازی کند و توضیح دهد که این تفاوت‌ها چگونه مدیریت شده‌اند.

رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر در پایان تأکید کرد: برخی از هزینه‌کردها و انحرافات بودجه‌ای نیاز به توضیح بیشتری از سوی شهرداری دارد. برخی از ردیف‌های بودجه‌ای هیچ هزینه‌ای نداشته‌اند، در حالی که در برخی موارد دیگر بیش از میزان مصوب هزینه شده است. انتظار داریم شهرداری توضیحات لازم را ارائه کند تا شفافیت بیشتری در این زمینه ایجاد شود.

جعفر تشکری‌هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران، هم با انتقاد از نحوه تخصیص بودجه در شهرداری، اعلام کرد‌ بخش زیادی از اعتبارات مصوب برای پروژه‌های مهمی مانند مترو، پایانه‌ها، حمل‌ونقل عمومی و فضای سبز پرداخت نشده است. او با ارائه آمارهای دقیق، خواستار شفاف‌سازی درباره انحرافات بودجه‌ای و پاسخ‌گویی شهرداری شد.

او با اشاره به وضعیت بودجه خط شش مترو گفت: بر اساس مصوبات، دو هزار میلیارد تومان از محل درآمد طرح ترافیک باید به این پروژه اختصاص می‌یافت، اما تنها ۱۴ درصد آن پرداخت شده است. این اعتبار به‌ صورت اختصاصی برای خط شش در نظر گرفته شده بود و شهرداری مجاز به هزینه‌کرد آن در بخش‌های دیگر نبوده، اما اکنون مشخص شده که این مبلغ در جای دیگری خرج شده است. او همچنین درباره خط هفت مترو گفت که از محل چهار درصد عوارض صدور پروانه، باید سه هزار میلیارد تومان پرداخت می‌شد، اما تنها ۱۷ درصد آن تخصیص داده شده است. این در حالی است که در گزارش درآمدهای شهرداری، اعلام شده که میزان تحقق درآمدهای عوارض صدور پروانه ۲۵ درصد بیشتر از مقدار پیش‌بینی‌شده بوده است. این تناقض نشانه‌ای از انحراف جدی در مدیریت مالی شهرداری است و باید شفاف‌سازی درباره سرنوشت این منابع انجام شود.

او در ادامه با اشاره به وضعیت پایانه‌های شهری گفت‌: از چهار هزار میلیارد تومان بودجه‌ای که برای این بخش در نظر گرفته شده بود، تنها هزار میلیارد تومان پرداخت شده است.

او با انتقاد از این رویه، تأکید کرد‌: شهرداری باید توضیح دهد چرا در برخی بخش‌ها از سقف مصوب فراتر رفته‌ اما در حوزه‌هایی که جزء مأموریت‌های ذاتی شهرداری محسوب می‌شود، کوتاهی کرده است.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران درباره بحران کمبود واگن در مترو نیز گفت‌: از سال ۱۴۰۰ بارها درباره مشکلات حمل‌ونقل عمومی هشدار داده شده، اما تنها ۱۷ درصد از بودجه این بخش پرداخت شده است.

او افزود: قرار بود مبلغی به واگن‌سازی اختصاص داده شود، اما پرداختی در این زمینه صفر بوده است. این کمبود بودجه نه‌تنها باعث اختلال در حمل‌ونقل عمومی شده، بلکه در تحقق مأموریت‌های زیست‌محیطی شهرداری نیز تأثیر منفی گذاشته است. تشکری‌هاشمی همچنین با ارائه آمارهای دیگر درباره عدم تخصیص کامل بودجه در حوزه‌های مختلف شهری، اظهار داشت : تنها ۲۱ درصد از بودجه شهر آفتاب محقق شده است. در حوزه بازسازی و تجهیز ناوگان اتوبوسرانی نیز تنها ۴۸ درصد پرداخت شده، در حالی که پایانه‌های شهری که از مهم‌ترین زیرساخت‌های حمل‌ونقلی شهر محسوب می‌شوند، فقط ۲۱ درصد از بودجه خود را دریافت کرده‌اند.

او در ادامه به برنامه‌های کاهش آلودگی هوا اشاره کرد و گفت: برای خرید موتورسیکلت‌های برقی، هزار میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده بود، اما تنها ۱۶۱ میلیارد تومان، یعنی ۱۶ درصد از این مبلغ‌ اختصاص یافته است. همچنین در حوزه مدیریت جامع پسماند‌ تنها ۲۰ درصد از بودجه مصوب پرداخت شده است.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران با اشاره به اینکه برخی مناطق تهران همچنان از داشتن حتی یک بوستان کوچک محروم هستند، گفت: در بخش تملک اراضی برای توسعه فضای سبز، فقط ۱۰ درصد از بودجه تخصیص یافته است. او با انتقاد از این وضعیت، تأکید کرد که شهرداری باید توضیح دهد چرا چنین انحرافات فاحشی در تخصیص بودجه رخ داده و این مبالغ در کدام بخش‌ها هزینه شده است.

ناصر امانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران، هم در جریان بررسی تفریغ بودجه سال ۱۴۰۲ گفت‌: در حوزه حمل‌ونقل، مسئله مهم این است که همان ۱۰ هزار میلیارد تومانی که شورا تصویب و به بودجه این بخش اضافه کرد عملا محقق نشده و اکنون شاهد کسری ۱۰۳۰۴ میلیارد تومانی در این حوزه هستیم. تأکید می‌کنم که این مربوط به سال ۱۴۰۲ است و نه ۱۴۰۳.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران، هم در جریان بررسی گزارش تفریغ بودجه سال ۱۴۰۲ شهرداری در صحن شورا حاضر شد و به تشریح عملکرد بخش‌های مختلف شهرداری پرداخت و گفت: در حوزه حمل‌ونقل، ۴۸ همت بودجه اختصاص یافت که ۳۸ همت آن هزینه شده و ۷۹ درصد تحقق یافته است. در حوزه شهرسازی نیز با تحقق ۱۱۷درصدی بودجه، عملکرد قابل‌ توجهی داشته‌ایم. او با اشاره به اهمیت شفافیت و ثبات در عملکرد مالی شهرداری‌ گفت: علت نوسانات در تحقق ردیف‌های مختلف بودجه، افزایش حقوق و دستمزد بوده که خارج از اراده ماست. با این حال، تلاش کرده‌ایم بدهی‌های گذشته را تسویه کنیم تا پرونده‌ای برای آینده باقی نماند.

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، هم با اشاره به گزارش حسابرس و کمیسیون برنامه و بودجه، اعلام کرد موضوع هزینه‌نشدن ۱۰ هزار میلیارد تومان از بودجه در دست بررسی است.

در پایان مقرر شد‌ ادامه بررسی این لایحه در جلسه آتی شورا در روز یکشنبه انجام شود.