تبعات سیاسی یک افشاگری جنجالی

در یکی از تکان‌دهنده‌ترین رسوایی‌های امنیتی سال‌های اخیر، افشا شد که تیم امنیت ملی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در یک چت گروهی ناامن درباره حملات نظامی به یمن گفتگو کرده‌اند. این بی‌احتیاطی آشکار، نه‌تنها اسرار ملی آمریکا را در معرض خطر قرار داده، بلکه ایمنی نیروهای آمریکایی را که در مأموریت‌هایی پرمخاطره مشغول‌اند، تهدید کرده است.

این پیام گروهی که روز دوشنبه در گزارشی توسط جفری گلدبرگ، سردبیر نشریه آتلانتیک - که به‌طرز عجیبی به‌طور تصادفی به این چت اضافه شده بود - فاش شد، از ضعف جدی در فرآیندهای امنیت ملی و ناکارآمدی در مواجهه با تهدیدات جهانی حکایت دارد.

استفاده از اپلیکیشن سیگنال، که اگرچه رمزنگاری‌شده است اما روی گوشی‌هایی اجرا می‌شود که در برابر نفوذ سرویس‌های اطلاعاتی خارجی آسیب‌پذیرند، نشان‌دهنده بی‌توجهی به قوانین سخت‌گیرانه حفاظت از اطلاعات محرمانه است؛ قوانینی که تخلف از آن‌ها می‌تواند مقامات رده‌پایین را با عواقب جدی مواجه کند.

رایان گودمن، مشاور ویژه سابق وزارت دفاع آمریکا، در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان اظهار داشت: «این یک بی‌احتیاطی فاحش بود. دقیقاً مطابق با تعریف قانون کیفری است: 'بی‌احتیاطی فاحش در مدیریت اطلاعات محرمانه'؛ به‌ویژه وقتی این اطلاعات به فردی غیرمجاز افشا شود. در این مورد، حضور یک روزنامه‌نگار یعنی افشا رخ داده است.»

عدم ابراز پشیمانی عمومی یا استعفای مقامات ارشد، تصویری از کاخ سفیدی را ترسیم می‌کند که در فرهنگی از مصونیت عمل می‌کند. این در حالی است که وزارت دادگستری و اف‌بی‌آی - که معمولاً باید فوراً تحقیقات را آغاز کنند - با افراد وفادار به رئیس‌جمهور پر شده‌اند.

در حالی که دموکرات‌ها خواستار تحقیقات و نظارت جدی هستند، مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان، با بی‌توجهی به اهمیت موضوع، نشان داد که جمهوری‌خواهان در کنگره چگونه قدرت خود را به نفع رئیس‌جمهوری اقتدارگرا کنار گذاشته‌اند.

ترامپ اما مدعی شد که از این چت هیچ اطلاعی نداشته و به‌جای پاسخگویی، به نشریه آتلانتیک حمله کرد؛ نشریه‌ای که به‌خاطر گزارش‌های انتقادی‌اش در دوره اول ریاست‌جمهوری او، با وی دشمنی دیرینه دارد.

رئیس‌جمهور همچنین پستی تمسخرآمیز از ایلان ماسک، مسئول بخش کارآمدی دولتی، را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر کرد. از سوی دیگر، پیت هگست، وزیر دفاع - که به گزارش آتلانتیک برنامه‌های حساس حملات را در چت منتشر کرده بود - پس از ورود به هاوایی، گلدبرگ را «روزنامه‌نگار فریبکار و بی‌اعتبار» خواند و ادعا کرد که «کسی در آن چت برنامه جنگی پیامک نمی‌کرد.»

این اظهارات که با جزئیات دقیق گزارش آتلانتیک در تضاد بود، تلاشی از سوی دولت برای خلق روایتی جایگزین و بی‌اعتبار کردن انتقادات را نشان می‌داد.

اما حقایق گزارش‌شده درباره این چت - که کاخ سفید آن را معتبر دانسته - غیرقابل‌انکار است. بث سانر، مقام ارشد سابق اطلاعاتی، در برنامه «The Lead» شبکه سی‌ان‌ان گفت که اگرچه ممکن است این چت توسط سرویس‌های اطلاعاتی دشمن نفوذ نشده باشد، اما استفاده مقامات ارشد از گوشی‌های همراه برای بحث درباره موضوعی به این حساسی، ریسکی غیرقابل‌چشم‌پوشی است.

سانر افزود: «این نشان‌دهنده الگویی از عدم درک کامل از چیستی اطلاعات محرمانه و لزوم حفاظت از آن است. به‌جای پرسیدن اینکه این روزنامه‌نگار چگونه وارد چت شده، شاید بهتر باشد از خود بپرسند چرا خودشان در چنین چتی حضور دارند؟»

این پرسش احتمالاً روز سه‌شنبه در جلسه تهدیدات جهانی کمیته اطلاعاتی سنا از تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی، و جان رتکلیف، رئیس سیا - که هر دو طبق گزارش آتلانتیک در این چت حضور داشتند - مطرح خواهد شد.

چرا گزارش آتلانتیک نگران‌کننده است؟

رسوایی‌های اطلاعاتی در واشنگتن توجه‌ها را به خود جلب می‌کنند، زیرا در این شهر دولتی، همه - از مقامات و قانون‌گذاران گرفته تا تحلیل‌گران و روزنامه‌نگاران - جدیت این مسائل و وزن سنگین قانون را درک می‌کنند. اما برای بسیاری از آمریکایی‌ها خارج از حلقه واشنگتن - که دغدغه‌شان پرداخت هزینه‌های گزاف مواد غذایی، مراقبت‌های بهداشتی و تحصیل فرزندان است - این موضوعات ممکن است دور از ذهن به نظر برسند.

با این حال، جدا از خطرات برای نیروهای نظامی در میدان نبرد، چنین ماجراهایی تصویری گسترده‌تر از شخصیت و عملکرد یک دولت را ترسیم می‌کنند؛ تصویری که معمولاً بازتاب‌دهنده ویژگی‌های فردی است که پشت میز کاخ سفید نشسته است.

این رسوایی چت سیگنال شامل برنامه‌های عملیاتی دقیق و اطلاعاتی احتمالاً بسیار محرمانه درباره حملات نظامی آمریکا به یمن بود که در چتی گروهی مطرح شد؛ چتی که گلدبرگ ظاهراً به‌طور تصادفی توسط مایک والتز، مشاور امنیت ملی، به آن اضافه شده بود.

دولت هیچ توضیح عمومی درباره وجود این چت ارائه نکرد؛ امری که پرسش‌های متعددی را مطرح کرده و احتمالاً با افشای جزئیات بیشتر، آسیب سیاسی بیشتری به همراه خواهد داشت.

دولت هیچ توضیح عمومی درباره وجود این چت ارائه نکرد؛ امری که پرسش‌های متعددی را مطرح کرده و احتمالاً با افشای جزئیات بیشتر، آسیب سیاسی بیشتری به همراه خواهد داشت.

از جمله این پرسش‌ها می توان به این موارد اشاره کرد:

اینکه مقامات ارشد ترامپ موضوعی به این حساسی را خارج از محیطی کاملاً محرمانه بحث کنند، حیرت‌انگیز است. این چت شامل افرادی چون جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور، پیت هگسث، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، والتز، سوزی وایلز، رئیس ستاد کاخ سفید، گابارد و رتکلیف بود. شگفت‌انگیزتر اینکه هگسث جزئیات عملیاتی حملات به یمن، از جمله اهداف، سلاح‌ها و توالی حملات را منتشر کرده بود. 

کاخ سفید توضیح نداد چرا این مقامات از امکانات امن موجود، مانند تلفن‌ها یا سیستم‌های کامپیوتری محرمانه یا مکان‌هایی چون اتاق وضعیت کاخ سفید و تأسیسات اطلاعاتی حساس (SCIFs)، استفاده نکردند. 

هیچ نشانه‌ای از به‌خطر افتادن حملات متعدد علیه شورشیان حوثی مورد حمایت ایران در یمن وجود ندارد، اما بحث درباره چنین موضوعاتی خارج از محیط‌های امن، امنیت نیروهای آمریکایی را تهدید می‌کند؛ موضوعی که برای هگسث، که قول حفاظت از نیروهای نظامی را داده بود، وجهه بدی دارد. 

این حادثه نگرانی‌های منتقدانی را تأیید می‌کند که معتقدند ترامپ پست‌های ارشد را با افرادی کم‌تجربه اما تأثیرگذار پر کرده است، از جمله هگسث، مجری سابق فاکس‌نیوز. افزودن تصادفی گلدبرگ به چت توسط والتز، که یک نظامی باتجربه است، این ابهام را بیشتر می‌کند. 

این چت همچنین این سؤال را مطرح می‌کند که چه بحث‌های محرمانه دیگری خارج از محیط‌های امن انجام شده است. با توجه به لحن صمیمی این چت، بعید است این تنها مورد باشد. 

گزارش آتلانتیک نشان می‌دهد که این گفتگو ممکن است قانون جاسوسی را نقض کرده باشد؛ قانونی که انتشار یا جابه‌جایی غیرمجاز اطلاعات محرمانه را جرم می‌داند. گودمن گفت: «اگر وزارت دادگستری مستقلی داشتیم، مطمئناً به این موضوع رسیدگی می‌کرد.»

این بی‌توجهی به اسرار امنیت ملی از بالا سرچشمه می‌گیرد. هرچند ترامپ مستقیماً در این چت نبود، اما او پس از ترک قدرت در سال 2021 به‌دلیل نگهداری اسناد محرمانه در مار-آ-لاگو با اتهامات کیفری مواجه شد؛ پرونده‌ای که سال گذشته توسط قاضی منصوب او رد شد. همچنین در اوایل دوره اولش، اطلاعات حساسی را با مقامات روس در کاخ سفید به اشتراک گذاشت که منجر به خارج کردن یک منبع مخفی از روسیه شد.

این رسوایی، پرده از بی‌کفایتی و ریسک‌هایی برمی‌دارد که نه‌تنها امنیت ملی را تهدید می‌کند، بلکه پرسش‌هایی جدی درباره شایستگی تیم ترامپ در اداره کشور ایجاد می‌کند.