مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها و حمایت از حیوانات
حفاظت از محیط زیست و زیست‌مندان وقتی محقق می‌شود که افراد و گروه‌های مختلف اجتماع این مهم را وظیفه خود بدانند و در هر شغل و جایگاهی اقدامات لازم را برای حفاظت از آن انجام دهند.
سپهر سلیمی:حفاظت از محیط زیست و زیست‌مندان وقتی محقق می‌شود که افراد و گروه‌های مختلف اجتماع این مهم را وظیفه خود بدانند و در هر شغل و جایگاهی اقدامات لازم را برای حفاظت از آن انجام دهند. پیش‌از‌این در زمستان ۱۴۰۰ در پنج یادداشت با عنوان «در هر شغلی حامی حیوانات باشید» به طور خلاصه درباره مجموعه‌ای از اقدامات لازم برای حفاظت و حمایت از حیوانات نوشته بودم. در آن مجموعه یادداشت‌ها به ۱۵ شغل دانش‌آموز و دانشجو، راننده، روان‌شناس و مشاور، تولیدکنندگان و فروشندگان مواد غذایی، وکلا و حقوق‌دانان، تولیدکنندگان پوشاک، سیاست‌مداران، کشاورزان، راهنمایان گردشگری، هنرمندان، معلمان و استادان، معماران و شهرسازان، برنامه‌نویسان کامپیوتر و مدیران فناوری اطلاعات، خانه‌داران و تولیدکنندگان صنعتی پرداختم.
در این یادداشت قصد دارم به طور جزئی‌تر به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در این حوزه بپردازم. ساده‌ترین تعریف از مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها (corporate social responsibility) عبارت است از مجموعه وظایف و تعهداتی که شرکت باید در راستای حفظ، مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، انجام دهد.
به معنای دیگر اقداماتی است که علاوه بر سود اقتصادی شرکت‌ها، اثرات مثبت بر جامعه، محیط زیست و ذی‌نفعان دارد. مسئولیت اجتماعی در چهار بخش کلی مسئولیت اجتماعی محیط‌زیستی، اخلاقی، بشر‌دوستانه و اقتصادی دسته‌بندی می‌شود. حمایت و حفاظت از حیوانات را می‌توان زیر‌مجموعه‌ای از اقدامات محیط‌زیستی دانست و به طور کلی هر عملی در راستای حفظ محیط زیست در نهایت به بهبود وضعیت حیوانات منجر خواهد شد. با این حال می‌توان نگاه دقیق‌تری به این بخش داشت.
در قدم اول لازم است ارزیابی دقیقی از اثرات اقدامات شرکت بر حیوانات انجام شود. برای مثال اگر شرکتی در حوزه مواد غذایی فعالیت می‌کند، باید بررسی کند که چه میزان از مواد اولیه وابسته به محصولات حیوانی است. شرکت‌های تولید پوشاک می‌توانند رد پای پشم، چرم و دیگر اجزای بدن حیوانات را در تولیدات خود بررسی کنند. مهم‌ترین مسئله در حمایت از حیوانات و حیات وحش، حفاظت از زیستگاه آنهاست. شاید شرکتی به طور مستقیم آسیبی به حیوانی وارد نکند، اما باعث آسیب به زیستگاه حیوانات شود و با این کار به طور مستقیم بیشترین آسیب را به بخشی از حیوانات مرتبط وارد خواهد کرد.
با وجود افزایش دانش عمومی و حساسیت اجتماعی درباره موضوع حمایت از حیوانات و حیات وحش، ممکن است بسیاری از مدیران و پرسنل شرکت‌ها متوجه اثرات آن مجموعه بر حیوانات نباشند. در این زمینه باید از نظرات کارشناسان این حوزه در بررسی اثرات و برنامه‌ریزی برای کاهش و حذف آن بهره برد. به‌همین‌خاطر و بر‌اساس تجربیات شخصی معتقدم لازم است دانش مدیران ارشد و میانی شرکت‌ها در این حوزه افزایش پیدا کند.
مدیران هر شرکتی بیش از هر فرد دیگری بر اقدامات آن مجموعه تسلط دارند و زمانی که با دید حمایت از حیوانات به ارزیابی فعالیت‌های خود بپردازند، می‌توانند ارزیابی بهتری داشته باشند. اگر‌چه محیط زیست مرز نمی‌شناسد و حفاظت از آن مسئله‌ای جهانی است، اما درباره حفاظت از زیستگاه و گونه‌های جانوری باید توجه داشت که مسائل و مشکلات هر منطقه ممکن است متفاوت از منطقه دیگری باشد. گاهی لازم است شرکتی در منطقه‌ای آبشخور بسازد و در جای دیگری ممکن است به دلیل وجود منابع آب طبیعی، اقدامات دیگری لازم باشد.
آشنایی و ایجاد ارتباط با سازمان‌های غیردولتی محیط‌زیستی، مسیری مطمئن برای افزایش دانش مدیران شرکت‌ها و اجرای پروژه‌های مشترک در این حوزه است. گاهی ارتباط با سازمان‌های محیط‌زیستی جهانی به واسطه سابقه بیشتر در این حوزه، اهمیت بیشتری دارد.
استفاده از دانش آنها، مطالعه دستورالعمل‌های کاربردی و معاهدات جهانی در این حوزه و آشنایی با تجربیات شرکت‌های همکار در جهان می‌تواند میان‌بری برای اجرای مسئولیت اجتماعی شرکت در این حوزه باشد. نکته مهمی که در مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد، اجتناب از سبزشویی است. سبزشویی (Greenwashing) به طور خلاصه یعنی اقدام یا اقداماتی که باعث می‌شود مؤسسه، شرکت، صنعت یا گروهی خود را به‌عنوان حامی محیط زیست معرفی کند و این در حالی است که این ادعا در عمل فریبی بیش نیست و صرفا برای جذب مشتری و فروش بیشتر است. شرکت‌ها باید خیلی مراقب باشند که در دام اقدامات نمایشی و پوپولیستی نیفتند که نفعی برای محیط زیست ندارد.
آنچه گفته شد، فقط مقدمه‌ای بر مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در این حوزه است. هر شرکت و مجموعه‌ای با توجه به ویژگی‌های خاص خود، باید برنامه متفاوتی برای عملیاتی‌کردن آن داشته باشد.
