رئیس‌جمهور سوریه پس از عربستان به ترکیه رفت
جاه‌طلبی‌های اردوغان برای شام
رئیس‌جمهور موقت سوریه روز گذشته در دومین سفر خارجی رسمی خود از زمان به دست گرفتن قدرت در سوریه، وارد ترکیه شد. احمد الشرع پیش از این به عربستان رفته بود. نخستین سفرهای احمد الشرع که تا قبل از به قدرت رسیدن در سوریه با نام ابومحمد جولانی رهبر گروه تروریستی تحریرالشام شناخته می‌شد، نشان می‌دهد که سوریه پس از فروپاشی اسد، از روسیه و ایران به سمت عربستان و ترکیه چرخش کرده است. در این سفر هم اسعد حسن الشیبانی، وزیر خارجه سوریه نیز جولانی را همراهی می‌کند.
رئیس‌جمهور موقت سوریه روز گذشته در دومین سفر خارجی رسمی خود از زمان به دست گرفتن قدرت در سوریه، وارد ترکیه شد. احمد الشرع پیش از این به عربستان رفته بود. نخستین سفرهای احمد الشرع که تا قبل از به قدرت رسیدن در سوریه با نام ابومحمد جولانی رهبر گروه تروریستی تحریرالشام شناخته می‌شد، نشان می‌دهد که سوریه پس از فروپاشی اسد، از روسیه و ایران به سمت عربستان و ترکیه چرخش کرده است. در این سفر هم اسعد حسن الشیبانی، وزیر خارجه سوریه نیز جولانی را همراهی می‌کند.
با سقوط حکومت بشار اسد و کاهش نفوذ روسیه و ایران در سوریه، ترکیه این موقعیت را به‌عنوان فرصتی تاریخی برای پیشبرد منافع خود در نظر می‌گیرد و در تلاش است تا در رقابت با ایران برتری یابد. از این‌رو، آنکارا به‌سرعت در حال تغییر مواضع خود برای دستیابی به اهداف استراتژیکش است. ترکیه پیش از این اهداف اصلی خود در سوریه را مشخص کرده بود که شامل موارد زیر است:
از بین بردن تهدیدات ناشی از نیروهای دموکراتیک سوریه که عمدتا شامل یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) و وابستگان آن است که از حمایت ایالات متحده برخوردارند، ایجاد شرایط مناسب برای بازگشت بیش از سه میلیون پناه‌جوی سوری که در ترکیه زندگی می‌کنند و حفظ برتری در رقابت با ایران و روسیه.
اکنون ترکیه فرصتی برای پیشرفت در هر سه زمینه و شاید بیشتر دارد.
بیش از دو ماه از سقوط حکومت اسد در هشتم دسامبر می‌گذرد و ایران که یکی از حامیان اصلی اسد بود، هنوز نتوانسته است با دولت جدید در دمشق ارتباط برقرار کند. مقامات ایرانی ابراز کرده‌اند که خواهان یک سوریه امن و پایدار هستند، اما به نظر می‌رسد در سازگاری با واقعیت سیاسی جدید دچار مشکل هستند. در این میان، احمد الشرع (ابومحمد جولانی) رئیس‌جمهور موقت سوریه، اولین سفر خارجی خود را به عربستان سعودی انجام داد و اکنون با مقامات ترکیه در آنکارا دیدار می‌کند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که الشرع و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در مورد یک توافق دفاعی مشترک گفت‌وگو خواهند کرد که ممکن است شامل تأسیس پایگاه‌های هوایی ترکیه در سوریه و آموزش ارتش جدید سوریه باشد. ترکیه، به‌عنوان یک عضو ناتو، همواره از گروه‌های مختلف مخالف اسد حمایت کرده است. پس از حمله سریع نیروهای شورشی و سقوط اسد در اواخر دسامبر، ترکیه اکنون به دنبال نقش‌آفرینی کلیدی در شکل‌دهی به آینده سوریه است و این می‌تواند رقابت با ایران را تشدید کند و نگرانی‌هایی برای اسرائیل به دنبال داشته باشد.
جزئیات احتمالی توافق دفاعی بین دولت جدید سوریه و ترکیه شامل ایجاد پایگاه‌های هوایی ترکیه و برنامه‌های آموزشی نظامی است. این توافق می‌تواند به ترکیه اجازه دهد از حریم هوایی سوریه برای مقاصد نظامی استفاده کند و نقش رهبری در آموزش ارتش جدید سوریه ایفا کند. دولت جدید سوریه به‌سرعت در حال ادغام نیروهای نظامی قبلی و گروه‌های شورشی به یک فرماندهی نظامی جدید است، هرچند نهایی‌شدن این توافق به‌زودی نخواهد بود.
گزارش‌ها حاکی از آن است که مذاکرات شامل تأسیس دو پایگاه هوایی ترکیه در بیابان وسیع مرکزی سوریه معروف به بادیه نیز می‌شود. مقامات ترکیه همچنین در حال بحث در مورد همکاری‌های مشترک برای بازسازی و تثبیت اقتصاد سوریه هستند. این پایگاه‌های پیشنهادی به ترکیه این امکان را می‌دهد که از حریم هوایی سوریه در برابر تهدیدات احتمالی دفاع کند. در عین حال، روسیه نیز در حال مذاکره با دولت جدید دمشق درباره آینده پایگاه‌های نظامی خود در سوریه است.
در حال حاضر هیچ بازیگری بیشتر از ترکیه در بازسازی سوریه پس از اسد دخالت ندارد؛ کشوری که مدت‌ها بین همکاری با اسد و تلاش برای سرنگونی رژیم او نوسان داشته است. در نشستی در قاهره برای بحث درباره سوریه در تاریخ ۲۰ دسامبر، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، اعلام کرد که ترکیه به دولت جدید سوریه کمک خواهد کرد تا یک قانون اساسی جدید و فراگیر بنویسد و تأکید کرد که ترکیه با مقامات هیئت تحریرالشام در ارتباط بوده است.
ترکیه از عملیات‌های نظامی داخلی حمایت کرده و همچنین تهدید کرده است که نیروهای نظامی خود را در خاک سوریه مستقر کند. هم‌راستایی داخلی سوریه برای اهداف داخلی و بین‌المللی ترکیه استراتژیک است. ترکیه می‌خواهد شاهد خلع سلاح نیروهای دموکراتیک باشد و عملیات‌های نظامی جدایی‌طلبان کردی فرامرزی متوقف شود. قاهره هم به نوبه خود در تلاش است تا با آنکارا شرایطی برای ثبات در سوریه ایجاد کند که این امر به لطف آشتی اخیر ترکیه و مصر ممکن شده است.
اما ترکیه رهبری این ابتکار را بر عهده دارد؛ زیرا مصر هنوز دودل است که به‌طور کامل یک سوریه تحت حکومت هیئت تحریرالشام را بپذیرد، یا نه. با توجه به موضع قوی ضد اسلام‌گرایانه عبدالفتاح السیسی، سرنگونی اسد توسط هیئت تحریرالشام و دیگر شبه‌نظامیان، باعث نگرانی در مصر درباره احتمال بازگشت سیاست‌های متفاوت در خاورمیانه شده است.