به‌مثابۀ دانشگاه

فرامرز حاج‌منوچهری-معاون بخش فقه، علوم قرآنی و حدیث مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی: دائرةالمعارف بزرگ اسلامی مثل هر پدیدۀ دیگری یک صورت دارد و یک محتوا. هر پدیده‌ای چنین است. صورت دائرةالمعارف بزرگ اسلامی جوانب مختلفی دارد: آثاری که در این مرکز پژوهش و سپس منتشر شده است، ازجمله مجموعۀ مجلدات دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ترجمه‌هایی که از آن به عربی و انگلیسی صورت گرفته و همچنین دانشنامه‌های دیگری که به چاپ رسیده است. کتابخانۀ دائرةالمعارف نیز هست که به‌جرئت می‌توانم بگویم یکی از غنی‌ترین کتابخانه‌های تخصصی در علوم انسانی و اسلامی کشور است. 

در بخش محتوا دائرةالمعارف از همان ابتدا، کار را با همکاری برخی از بزرگان محافل علمی ایران آغاز کرد و سپس نسل من یعنی نسل دوم در دائرةالمعارف حضور پیدا کرد. نسل اول کسانی مانند زنده‌یادان دکتر شرف‌الدین خراسانی، دکتر عنایت‌الله رضا، دکتر آذرتاش آذرنوش و بسیاری کسان دیگر که نام بردن از آن‌ها اگرچه همیشه مغتنم و بجاست، اما گه‌گاه غمی را به دل می‌آورد. حضور این بزرگان و ایجاد ارتباط علمی با نسل دوم در قالب ارتباط گفتاری، و نه لزوماً جلسات رسمی اسباب آن را فراهم می‌کرد تا اگر سؤالی برایمان پیش می‌آمد، از محضرشان بهره ببریم. همیشه این جمع‌های علمی در اتاق‌های مختلف و در راه‌روها جریان داشت و حتی هنگامی‌که برای استراحت به حیاط دائرةالمعارف می‌رفتیم، فضای علمی حاکم بود و از دانش نسل پیش استفاده می‌کردیم و ازاین‌رو به‌مثابۀ دانشگاه بود.