زبان فارسی خارجی نیست

اواسط هفته گذشته می‌توانستید در حساب‌های شبکه‌های اجتماعی کاربران افغانستانی اعتراض گسترده آنها به «خارجی»دانستن زبان فارسی را مشاهد کنید. ماجرا از این قرار است که اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان در صدور شناسنامه شهروندان افغانستانی زبان فارسی را ذیل عنوان زبان‌های خارجی قلمداد کرده بود. این مسئله موجب شد موجی از اعتراضات در افغانستان شکل بگیرد و چهره‌های زیادی به این کار اعتراض کنند. اعتراضات البته به نتیجه هم رسید و آخر هفته گذشته بود که اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان اعلام کرد زبان فارسی را از گزینه زبان‌های خارجی در شناسنامه‌های الکترونیکی مردم این کشور حذف کرده است. احمدجاوید رسولی، رئیس اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان، روز پنجشنبه، دهم مهرماه در یک نشست خبری در کابل گفت زبان‌های رسمی این کشور براساس کُدهای اداره بین‌المللی استاندارد و اطلاعات وزارت مخابرات و تکنولوژی اطلاعات در سیستم شناسنامه الکترونیک گنجانیده شده بود. او تصریح کرد که نه‌تنها یک زبان، بلکه تمامی زبان‌های رسمی و ملی افغانستان در فهرست زبان‌های خارجی گنجانیده شده است. به گفته او زبان پشتو، ترکمنی، بلوچی و سایر زبان‌ها در این گزینه گنجانده شده بودند. او اما گفت شماری از شهروندان برای اینکه به شُهرت برسند و به آبروی یک اداره لطمه وارد کنند، از درج یک زبان خاص در لیست زبان‌های خارجی سوءاستفاده کرده و اطلاعات نادرست را به شهروندان انعکاس داده بودند. رسولی گفت: «تعدادی زبان‌هایی که در افغانستان تکلم می‌شوند، در سایر کشورها نیز رایج‌اند و به همین دلیل این زبان‌ها هم در فهرست زبان‌های ملی و رسمی و هم در لیست زبان‌های خارجی جابه‌جا شده بود». او تأکید کرد که هیچ نوع برخورد دوگانه‌ای با زبان‌های افغانستان نشده است. از سوی دیگر، رئیس اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان تصریح کرد که این اداره تمامی زبان‌هایی را که در گزینه زبان‌های خارجی گنجانیده شده بودند، حذف کرده است. او دلیل حذف این زبان‌ها را از گزینه‌ زبان‌های خارجی، جلوگیری از سوء‌تفاهم عنوان کرد. رسولی گفت: «هیچ دلیل دیگری نداشته است. اکیدا می‌گویم که برای تمام زبان‌ها احترام قائل هستیم و هیچ نوع برخورد دوگانه‌ای صورت نگرفته است». از سوی دیگر، اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان گفت که این زبان‌ها از‌سوی وزارت مخابرات درج شده است. او گفت در سال ۱۳۹۶ وزارت مخابرات با همکاری اداره ثبت‌احول، اطلاعات را در فرم آنلاین درج کرده و این اداره دخالتی در این زمینه نداشته است.

در چند روز گذشته اعتراضات زیادی در افغانستان نسبت به این تصمیم صورت گرفته بود؛ از‌جمله عطا محمد‌نور، رئیس اجرائی حزب جمعیت اسلامی افغانستان و والی پیشین بلخ در واکنش شدید این موضوع را «تلاش برخی عناصر مخرب برای برهم‌زدن روحیه وحدت ملی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز مردم افغانستان» خوانده است. محمد‌نور در صفحه فیس‌بوکش نوشته است: «اگر این کار نابخردانه در حد یک اشتباه هم صورت گرفته باشد، گناه عظیم، خبط تاریخی و بازی با هویت و تمدن بشری بخش اعظم مردم این سرزمین و زیرپاگذاشتن قانون اساسی کشور است که زبان فارسی دری را در کنار زبان پشتو به‌عنوان زبان رسمی پذیرفته است». یک حرکت از جوانان موسوم به «جنبش گذار» نیز در کابل نشستی خبری برگزار کردند و خواهان توقف روند توزیع شناسنامه‌های الکترونیکی در افغانستان شدند. در کنار اینها ده‌ها نفر از کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان نیز در روزهای گذشته در پیوند به این موضوع اعتراض کرده‌اند. این نخستین جنجال بر سر شناسنامه افغانستانی‌ها نیست. پیش‌تر بر سر کلمه «افغان» به‌عنوان ملیت در شناسنامه شهروندان افغانستان هم اعتراضاتی صورت گرفته بود. همچنین روند کند توزیع شناسنامه در افغانستان هم نارضایتی‌هایی را پدید آورده است. یک سال پس از صدور اولین شناسنامه برای اشرف غنی تاکنون تنها یک میلیون شناسنامه در افغانستان صادر شده است.

اواسط هفته گذشته می‌توانستید در حساب‌های شبکه‌های اجتماعی کاربران افغانستانی اعتراض گسترده آنها به «خارجی»دانستن زبان فارسی را مشاهد کنید. ماجرا از این قرار است که اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان در صدور شناسنامه شهروندان افغانستانی زبان فارسی را ذیل عنوان زبان‌های خارجی قلمداد کرده بود. این مسئله موجب شد موجی از اعتراضات در افغانستان شکل بگیرد و چهره‌های زیادی به این کار اعتراض کنند. اعتراضات البته به نتیجه هم رسید و آخر هفته گذشته بود که اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان اعلام کرد زبان فارسی را از گزینه زبان‌های خارجی در شناسنامه‌های الکترونیکی مردم این کشور حذف کرده است. احمدجاوید رسولی، رئیس اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان، روز پنجشنبه، دهم مهرماه در یک نشست خبری در کابل گفت زبان‌های رسمی این کشور براساس کُدهای اداره بین‌المللی استاندارد و اطلاعات وزارت مخابرات و تکنولوژی اطلاعات در سیستم شناسنامه الکترونیک گنجانیده شده بود. او تصریح کرد که نه‌تنها یک زبان، بلکه تمامی زبان‌های رسمی و ملی افغانستان در فهرست زبان‌های خارجی گنجانیده شده است. به گفته او زبان پشتو، ترکمنی، بلوچی و سایر زبان‌ها در این گزینه گنجانده شده بودند. او اما گفت شماری از شهروندان برای اینکه به شُهرت برسند و به آبروی یک اداره لطمه وارد کنند، از درج یک زبان خاص در لیست زبان‌های خارجی سوءاستفاده کرده و اطلاعات نادرست را به شهروندان انعکاس داده بودند. رسولی گفت: «تعدادی زبان‌هایی که در افغانستان تکلم می‌شوند، در سایر کشورها نیز رایج‌اند و به همین دلیل این زبان‌ها هم در فهرست زبان‌های ملی و رسمی و هم در لیست زبان‌های خارجی جابه‌جا شده بود». او تأکید کرد که هیچ نوع برخورد دوگانه‌ای با زبان‌های افغانستان نشده است. از سوی دیگر، رئیس اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان تصریح کرد که این اداره تمامی زبان‌هایی را که در گزینه زبان‌های خارجی گنجانیده شده بودند، حذف کرده است. او دلیل حذف این زبان‌ها را از گزینه‌ زبان‌های خارجی، جلوگیری از سوء‌تفاهم عنوان کرد. رسولی گفت: «هیچ دلیل دیگری نداشته است. اکیدا می‌گویم که برای تمام زبان‌ها احترام قائل هستیم و هیچ نوع برخورد دوگانه‌ای صورت نگرفته است». از سوی دیگر، اداره ملی آمار و اطلاعات افغانستان گفت که این زبان‌ها از‌سوی وزارت مخابرات درج شده است. او گفت در سال ۱۳۹۶ وزارت مخابرات با همکاری اداره ثبت‌احول، اطلاعات را در فرم آنلاین درج کرده و این اداره دخالتی در این زمینه نداشته است.

در چند روز گذشته اعتراضات زیادی در افغانستان نسبت به این تصمیم صورت گرفته بود؛ از‌جمله عطا محمد‌نور، رئیس اجرائی حزب جمعیت اسلامی افغانستان و والی پیشین بلخ در واکنش شدید این موضوع را «تلاش برخی عناصر مخرب برای برهم‌زدن روحیه وحدت ملی و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز مردم افغانستان» خوانده است. محمد‌نور در صفحه فیس‌بوکش نوشته است: «اگر این کار نابخردانه در حد یک اشتباه هم صورت گرفته باشد، گناه عظیم، خبط تاریخی و بازی با هویت و تمدن بشری بخش اعظم مردم این سرزمین و زیرپاگذاشتن قانون اساسی کشور است که زبان فارسی دری را در کنار زبان پشتو به‌عنوان زبان رسمی پذیرفته است». یک حرکت از جوانان موسوم به «جنبش گذار» نیز در کابل نشستی خبری برگزار کردند و خواهان توقف روند توزیع شناسنامه‌های الکترونیکی در افغانستان شدند. در کنار اینها ده‌ها نفر از کاربران شبکه‌های اجتماعی افغانستان نیز در روزهای گذشته در پیوند به این موضوع اعتراض کرده‌اند. این نخستین جنجال بر سر شناسنامه افغانستانی‌ها نیست. پیش‌تر بر سر کلمه «افغان» به‌عنوان ملیت در شناسنامه شهروندان افغانستان هم اعتراضاتی صورت گرفته بود. همچنین روند کند توزیع شناسنامه در افغانستان هم نارضایتی‌هایی را پدید آورده است. یک سال پس از صدور اولین شناسنامه برای اشرف غنی تاکنون تنها یک میلیون شناسنامه در افغانستان صادر شده است.