ادامه انتشار مجموعه تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات
ثبت و ضبط ناگفته‌های مدیران کلیدی
در دهه‌های اخیر تاریخ شفاهی به‌عنوان مبحثی جدی در محافل پژوهشی کشور مورد توجه قرار گرفته و به‌عنوان شیوه و روش تحقیق در حوزه تاریخ معاصر استفاده شده است.
در میان دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های دولتی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در دولت دوازدهم به‌طور جدی موضوع تاریخ شفاهی این وزارتخانه را پیگیری کرده و برای ثبت در تاریخ در قالب کتاب و فیلم در معرض عموم قرار داده است. توسعه گریزپای فناوری‌های ارتباطی در جهان و همگام با آن در ایران ضرورت توجه به چنین موضوعی را بیش از پیش روشن می‌کند. تاریخ شفاهی با ثبت و ضبط ناگفته‌های مدیران کلیدی و فوت و فن‌های مدیریتی که در هیچ کتاب و مرجعی ثبت و ضبط نشده، راهنمای مدیران آتی در سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت می‌شود. از سه سال پیش و با پیشنهاد مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات، پروژه تاریخ شفاهی این وزارتخانه با این هدف که دانش و تجربه‌های مدیریت وزرا و مدیران در وزارت ارتباطات راهگشای مسیر پیش‌رو است، کلید خورد.
محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در مقدمه نخستین مجلد از کتاب تاریخ شفاهی این وزارتخانه نوشته است: «بخش مهمی از دانش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، حاصل اندوخته‌ها و آموخته‌های مدیرانی است که با توجه به مقتضیات، شئونات و شرایط زمان تصدی آنها شکل گرفته و در هیچ کتاب و منبعی مستند نشده است. همانی که ما «تاریخ شفاهی» می‌گوییم. ثبت این دانش‌ها و تجربه‌ها در واقع تلاش برای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح است. به عبارتی، از این طریق دانسته‌های نهفته در ذهن مدیران، به دانشی آشکار و قابل استفاده برای دیگران تبدیل می‌شود. در رویکرد نوین دانش مدیریت، سازمان‌ها به سرمایه‌های فکری به‌عنوان سرمایه‌های اصلی می‌نگرند و بر تولید و حفظ این سرمایه‌ها تأکید ویژه دارند. در چنین ساحتی سؤال اصلی این است که دانش باارزش کدام است؟ و این دانش نزد چه کسانی است و چگونه می‌توان آن را مدون و منتشر کرد؟». وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تأکید کرده است که متخصصان و کارشناسان این حوزه سرمایه‌های اصلی مجموعه هستند و با همین ظرفیت و توان می‌توان به گسترش و توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات امیدوار بود و به مسیر بالندگی ادامه
داد.
به گفته سیدجمال هادیان‌زواره، رئیس مرکز روابط‌عمومی وزارت ارتباطات، در این پروژه
۴۵ نفر از وزرا، پیش‌کسوتان و مدیران پیشین بخش ارتباطات در ۲۰۴ جلسه و ۲۹۴ ساعت مقابل دوربین تاریخ شفاهی قرار گرفتند و به انتقال تجربیات خود پرداختند که حاصل این تلاش 10 جلد کتاب و
۲۰ مستند تلویزیونی است که تاکنون سه جلد کتاب و سه مستند منتشر‌شده است و به تدریج تمامی مجلدات و مستندهای تصویری آن منتشر خواهد شد.
در جلد نخست تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات، مرتضی نبوی، سیدمحمد غرضی، محمدرضا عارف، نصرالله جهانگرد، سیداحمد معتمدی، محمد سلیمانی، رضا تقی‌پورانوری و محمدحسن نامی، وزرا و سرپرستان وزارت ارتباطات پس از انقلاب و در جلد دوم محمدحسن انتظاری، حسین شهاب‌الدین و احمد بیدآبادی، مدیران ارشد به بیان خاطرات و تجربیات مدیریتی خود پرداخته‌اند. در جلد سوم نیز ۹ نفر دیگر از معاونان و مدیران ارشد وزارت ارتباطات تجربه‌های مدیریتی خود را شرح داده‌اند.
هادیان نیز در مقدمه کتاب تاریخ شفاهی در باب ضرورت تدوین این پروژه نوشته است: «بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور همیشه در حال تحول و تکامل بوده و در هر دوره آثار ماندگاری از آن به جا مانده است. تجارب و اقدامات ابتکاری و بومی فعالان این بخش، به‌ویژه در دوران دفاع مقدس و در ایام تحریم‌های ظالمانه بسیار ارزشمند و قابل ستایش و نقطه عطفی در صنعت مخابرات و فناوری ارتباطی کشور است. بدون تردید مستندسازی این تجارب و فعالیت‌ها گامی مؤثر در انتقال آنهاست و همین نگرش و اهمیت پرداختن به این موضوع را دوچندان کرده است».
نمونه این ایده در وزارت ارتباطات، در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری نیز با هدف تهیه و تدوین تاریخ شفاهی دولت‌های یازدهم و دوازدهم دنبال شد؛ پروژه‌ای که با لورفتن بخشی از فایل صوتی گفت‌وگوی محمدجواد ظریف دچار چالش و وقفه شد تا تهیه‌کنندگان تاریخ شفاهی دولت با احتیاط و محافظه‌کاری بیشتری عمل کنند.
ایده روابط‌عمومی وزارت ارتباطات در تهیه و تدوین تاریخ شفاهی حوزه ارتباطات نشان داد که روابط‌عمومی‌ها علاوه بر عملکردهای کلیشه‌ای و همیشگی خود می‌توانند در ساحت‌های تازه و ماندگار گام بردارند و برای واحد‌های سازمانی خود ایجاد ارزش‌افزوده کنند. محتوای مفصل تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات که این روزها در حال انتشار است می‌تواند به سایر مراکز نیز تسری یابد.
در دهه‌های اخیر تاریخ شفاهی به‌عنوان مبحثی جدی در محافل پژوهشی کشور مورد توجه قرار گرفته و به‌عنوان شیوه و روش تحقیق در حوزه تاریخ معاصر استفاده شده است.
در میان دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های دولتی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در دولت دوازدهم به‌طور جدی موضوع تاریخ شفاهی این وزارتخانه را پیگیری کرده و برای ثبت در تاریخ در قالب کتاب و فیلم در معرض عموم قرار داده است. توسعه گریزپای فناوری‌های ارتباطی در جهان و همگام با آن در ایران ضرورت توجه به چنین موضوعی را بیش از پیش روشن می‌کند. تاریخ شفاهی با ثبت و ضبط ناگفته‌های مدیران کلیدی و فوت و فن‌های مدیریتی که در هیچ کتاب و مرجعی ثبت و ضبط نشده، راهنمای مدیران آتی در سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت می‌شود. از سه سال پیش و با پیشنهاد مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات، پروژه تاریخ شفاهی این وزارتخانه با این هدف که دانش و تجربه‌های مدیریت وزرا و مدیران در وزارت ارتباطات راهگشای مسیر پیش‌رو است، کلید خورد.
محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در مقدمه نخستین مجلد از کتاب تاریخ شفاهی این وزارتخانه نوشته است: «بخش مهمی از دانش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی، حاصل اندوخته‌ها و آموخته‌های مدیرانی است که با توجه به مقتضیات، شئونات و شرایط زمان تصدی آنها شکل گرفته و در هیچ کتاب و منبعی مستند نشده است. همانی که ما «تاریخ شفاهی» می‌گوییم. ثبت این دانش‌ها و تجربه‌ها در واقع تلاش برای تبدیل دانش ضمنی به دانش صریح است. به عبارتی، از این طریق دانسته‌های نهفته در ذهن مدیران، به دانشی آشکار و قابل استفاده برای دیگران تبدیل می‌شود. در رویکرد نوین دانش مدیریت، سازمان‌ها به سرمایه‌های فکری به‌عنوان سرمایه‌های اصلی می‌نگرند و بر تولید و حفظ این سرمایه‌ها تأکید ویژه دارند. در چنین ساحتی سؤال اصلی این است که دانش باارزش کدام است؟ و این دانش نزد چه کسانی است و چگونه می‌توان آن را مدون و منتشر کرد؟». وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تأکید کرده است که متخصصان و کارشناسان این حوزه سرمایه‌های اصلی مجموعه هستند و با همین ظرفیت و توان می‌توان به گسترش و توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات امیدوار بود و به مسیر بالندگی ادامه
داد.
به گفته سیدجمال هادیان‌زواره، رئیس مرکز روابط‌عمومی وزارت ارتباطات، در این پروژه
۴۵ نفر از وزرا، پیش‌کسوتان و مدیران پیشین بخش ارتباطات در ۲۰۴ جلسه و ۲۹۴ ساعت مقابل دوربین تاریخ شفاهی قرار گرفتند و به انتقال تجربیات خود پرداختند که حاصل این تلاش 10 جلد کتاب و
۲۰ مستند تلویزیونی است که تاکنون سه جلد کتاب و سه مستند منتشر‌شده است و به تدریج تمامی مجلدات و مستندهای تصویری آن منتشر خواهد شد.
در جلد نخست تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات، مرتضی نبوی، سیدمحمد غرضی، محمدرضا عارف، نصرالله جهانگرد، سیداحمد معتمدی، محمد سلیمانی، رضا تقی‌پورانوری و محمدحسن نامی، وزرا و سرپرستان وزارت ارتباطات پس از انقلاب و در جلد دوم محمدحسن انتظاری، حسین شهاب‌الدین و احمد بیدآبادی، مدیران ارشد به بیان خاطرات و تجربیات مدیریتی خود پرداخته‌اند. در جلد سوم نیز ۹ نفر دیگر از معاونان و مدیران ارشد وزارت ارتباطات تجربه‌های مدیریتی خود را شرح داده‌اند.
هادیان نیز در مقدمه کتاب تاریخ شفاهی در باب ضرورت تدوین این پروژه نوشته است: «بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور همیشه در حال تحول و تکامل بوده و در هر دوره آثار ماندگاری از آن به جا مانده است. تجارب و اقدامات ابتکاری و بومی فعالان این بخش، به‌ویژه در دوران دفاع مقدس و در ایام تحریم‌های ظالمانه بسیار ارزشمند و قابل ستایش و نقطه عطفی در صنعت مخابرات و فناوری ارتباطی کشور است. بدون تردید مستندسازی این تجارب و فعالیت‌ها گامی مؤثر در انتقال آنهاست و همین نگرش و اهمیت پرداختن به این موضوع را دوچندان کرده است».
نمونه این ایده در وزارت ارتباطات، در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری نیز با هدف تهیه و تدوین تاریخ شفاهی دولت‌های یازدهم و دوازدهم دنبال شد؛ پروژه‌ای که با لورفتن بخشی از فایل صوتی گفت‌وگوی محمدجواد ظریف دچار چالش و وقفه شد تا تهیه‌کنندگان تاریخ شفاهی دولت با احتیاط و محافظه‌کاری بیشتری عمل کنند.
ایده روابط‌عمومی وزارت ارتباطات در تهیه و تدوین تاریخ شفاهی حوزه ارتباطات نشان داد که روابط‌عمومی‌ها علاوه بر عملکردهای کلیشه‌ای و همیشگی خود می‌توانند در ساحت‌های تازه و ماندگار گام بردارند و برای واحد‌های سازمانی خود ایجاد ارزش‌افزوده کنند. محتوای مفصل تاریخ شفاهی وزارت ارتباطات که این روزها در حال انتشار است می‌تواند به سایر مراکز نیز تسری یابد.