راهی به سوی آینده
همگام با جهانی‌شدن و رشد فناوری اطلاعات و توسعه شبکه‌های ارتباطی، شهرها در فضایی متشکل ازجریان‌ها به بازیگران اصلی حوزه ارتباط و اقتصاد جهانی تبدیل شده‌اند. تمرکز و همگرایی حوزه‌های مختلف در شهرها نشان‌دهنده حرکت سریع جهان به سمت شهری‌شدن و توسعه هر چه بیشتر کلانشهرها و تبدیل آنها به شهرهای جهانی و درنهایت جهان‌شهرهاست. در این فضا، شهرها با ارتقای جایگاه اقتصادی، سیاسی، فناوری، فرهنگی و زیرساختی خود از توان، نفوذ و اعتبار کافی برای اجرای فعالیت‌های دیپلماتیک برخوردار می‌شوند و در راستای فعالیت‌های خود شکل نوینی از دیپلماسی را نمایان می‌کنند که از آن با عنوان دیپلماسی شهری یاد می‌شود. یافته‌های پژوهش‌ها نشان می‌دهد که شهرها با ایفای نقش فراملی خود در زمینه‌های امنیت، توسعه، اقتصاد، فرهنگ، شبکه‌سازی و حضور در سازمان‌های بین‌المللی به بازیگرانی فعال در عرصه روابط بین‌الملل تبدیل شده‌اند.
بر این اساس دیپلماسی شهری هنر کاربردی روابط بین‌الملل برای مذاکرات، تعامل، توسعه و بهسازی روابط بین ملت‌ها ورای مشکلات و معضلاتِ روابط دولت‌هاست و بخش مهمی از «دیپلماسی عمومی» (Public Diplomacy) کشورهای دموکراتیک و پیشرفته است. در این تعریف بر سه وجه تمایز دیپلماسی شهری از دیپلماسی دولتی تأکید می‌کنیم. دیپلماسی شهری؛ اولا یک هنر است، دوما کاربردی است و سوما هدف اصلی در این دیپلماسی ملت‌ها هستند؛ نه الزاما دولت‌ها. در جهان امروز که دولت‌ها در کشورهای پیشرفته برخلاف کشورهای عقب‌افتاده به سوی کوچک‌ترشدن حرکت می‌کنند و درباره مسائل اساسی حیات، سیاست، فرهنگ و اقتصاد جامعه از پایین به بالا تصمیم‌گیری می‌شود، شهردارها و شوراهای شهر به عنوان نماینده مستقیم افکار عمومی و اراده مردم، در بهبود روابط ملت‌ها با یکدیگر نقش برجسته‌ای دارند. البته در حکومت‌های شبه توتالیتر، از آن جهت که شهردار و شورای شهر ملزم به اجرای اوامر نهادهای شبه پولیت بورو هستند، دیپلماسی مستقل شهری موضوعی سالبه به انتفاع موضوع است. پیوندهای خواهرخواندگی موجبات توجه ویژه بین کلانشهرها را فراهم می‌آورد. از این جهت که معمولا کلانشهرها یا شهرهای
کهن ازقبیل اصفهان و آتن یا شهرهای نیمه معاصر مانند تهران و توکیو یا شهرهای جدید مانند سائوپولو توسعه یافته‌‌اند و هر کدام با ویژگی‌های خاص حامل ارزش‌ها، فرهنگ، هنر و اقتصاد خاصی هستند. تعامل و دیالوگ بین این شهرها موجب مبادله تجربیات و دانش در حوزهای مختلف می‌شود؛ به عنوان مثال استفاده از برخی از تجربیات و روش‌های سیستم سرویس اجتماعی، وسایل نقلیه عمومی و اختیارات شهرداری‌ها در لندن، پاریس، هلسینکی و استکهلم می‌تواند اسباب بهبود شرایط شهرهای کشورهای در حال توسعه را فراهم آورد.
بهبود شاخص توسعه ارتباطی شهر از مهم‌ترین ویژگی‌های یک کلانشهر پیشرفته در دنیای کنونی است. تسهیل دسترسی شهروندان به مدیران در کمترین زمان و نیز برقرار امکانات شهری برای آنها در بستر هوشمندسازی و حرکت به سمت شهری الکترونیک یکی از اهداف مدیریت جدید شهر تهران بوده است. اقدامات شهرداری تهران در این خصوص این موارد است: تدوین منظومه گفتمانی تهران شهری برای همه، تدوین سندهای جمعه اطلاع‌رسانی شهرداری تهران، دیپلماسی شهری و نشان برتر شهر تهران در زمینه تحقق برنامه سوم توسعه، تدوین شاخص‌های شهر ارتباطی و برگزاری اولین ارزیابی مدیران برتر شهر ارتباطی به منظور ارتقای کیفی مدیران روابط عمومی در نخسین همایش مدیران برتر شهر ارتباطی، توسعه استفاده از ابزار نظرسنجی‌های عمومی از شهروندان برای تدوین استراتژی‌های ضروری برای اقدامات و ارتباطات، توسعه ارتباطات شهردار تهران برای گروه‌های مرجع، راه‌اندازی خانه گفت‌وگوی تهران در محل نگارستان شهر به منظور افزایش حس تعلق شهروندان به شهر و بسترسازی برای تعامل گروه‌های مختلف هنری و فرهنگی، راه‌اندازی سامانه «به من بگو چطور» به عنوان پل ارتباطی میان شهروندان و شهرداری تهران تا مردم
مشکلات خود را در دسته‌بندی‌‌ای مشخص‌شده با مدیران شهری در میان بگذارند و ارتقای سامانه ملاقات مردمی و ایجاد درگاه اینترنتی ملاقات شهروندان با مدیران شهری.
همگام با جهانی‌شدن و رشد فناوری اطلاعات و توسعه شبکه‌های ارتباطی، شهرها در فضایی متشکل ازجریان‌ها به بازیگران اصلی حوزه ارتباط و اقتصاد جهانی تبدیل شده‌اند. تمرکز و همگرایی حوزه‌های مختلف در شهرها نشان‌دهنده حرکت سریع جهان به سمت شهری‌شدن و توسعه هر چه بیشتر کلانشهرها و تبدیل آنها به شهرهای جهانی و درنهایت جهان‌شهرهاست. در این فضا، شهرها با ارتقای جایگاه اقتصادی، سیاسی، فناوری، فرهنگی و زیرساختی خود از توان، نفوذ و اعتبار کافی برای اجرای فعالیت‌های دیپلماتیک برخوردار می‌شوند و در راستای فعالیت‌های خود شکل نوینی از دیپلماسی را نمایان می‌کنند که از آن با عنوان دیپلماسی شهری یاد می‌شود. یافته‌های پژوهش‌ها نشان می‌دهد که شهرها با ایفای نقش فراملی خود در زمینه‌های امنیت، توسعه، اقتصاد، فرهنگ، شبکه‌سازی و حضور در سازمان‌های بین‌المللی به بازیگرانی فعال در عرصه روابط بین‌الملل تبدیل شده‌اند.
بر این اساس دیپلماسی شهری هنر کاربردی روابط بین‌الملل برای مذاکرات، تعامل، توسعه و بهسازی روابط بین ملت‌ها ورای مشکلات و معضلاتِ روابط دولت‌هاست و بخش مهمی از «دیپلماسی عمومی» (Public Diplomacy) کشورهای دموکراتیک و پیشرفته است. در این تعریف بر سه وجه تمایز دیپلماسی شهری از دیپلماسی دولتی تأکید می‌کنیم. دیپلماسی شهری؛ اولا یک هنر است، دوما کاربردی است و سوما هدف اصلی در این دیپلماسی ملت‌ها هستند؛ نه الزاما دولت‌ها. در جهان امروز که دولت‌ها در کشورهای پیشرفته برخلاف کشورهای عقب‌افتاده به سوی کوچک‌ترشدن حرکت می‌کنند و درباره مسائل اساسی حیات، سیاست، فرهنگ و اقتصاد جامعه از پایین به بالا تصمیم‌گیری می‌شود، شهردارها و شوراهای شهر به عنوان نماینده مستقیم افکار عمومی و اراده مردم، در بهبود روابط ملت‌ها با یکدیگر نقش برجسته‌ای دارند. البته در حکومت‌های شبه توتالیتر، از آن جهت که شهردار و شورای شهر ملزم به اجرای اوامر نهادهای شبه پولیت بورو هستند، دیپلماسی مستقل شهری موضوعی سالبه به انتفاع موضوع است. پیوندهای خواهرخواندگی موجبات توجه ویژه بین کلانشهرها را فراهم می‌آورد. از این جهت که معمولا کلانشهرها یا شهرهای
کهن ازقبیل اصفهان و آتن یا شهرهای نیمه معاصر مانند تهران و توکیو یا شهرهای جدید مانند سائوپولو توسعه یافته‌‌اند و هر کدام با ویژگی‌های خاص حامل ارزش‌ها، فرهنگ، هنر و اقتصاد خاصی هستند. تعامل و دیالوگ بین این شهرها موجب مبادله تجربیات و دانش در حوزهای مختلف می‌شود؛ به عنوان مثال استفاده از برخی از تجربیات و روش‌های سیستم سرویس اجتماعی، وسایل نقلیه عمومی و اختیارات شهرداری‌ها در لندن، پاریس، هلسینکی و استکهلم می‌تواند اسباب بهبود شرایط شهرهای کشورهای در حال توسعه را فراهم آورد.
بهبود شاخص توسعه ارتباطی شهر از مهم‌ترین ویژگی‌های یک کلانشهر پیشرفته در دنیای کنونی است. تسهیل دسترسی شهروندان به مدیران در کمترین زمان و نیز برقرار امکانات شهری برای آنها در بستر هوشمندسازی و حرکت به سمت شهری الکترونیک یکی از اهداف مدیریت جدید شهر تهران بوده است. اقدامات شهرداری تهران در این خصوص این موارد است: تدوین منظومه گفتمانی تهران شهری برای همه، تدوین سندهای جمعه اطلاع‌رسانی شهرداری تهران، دیپلماسی شهری و نشان برتر شهر تهران در زمینه تحقق برنامه سوم توسعه، تدوین شاخص‌های شهر ارتباطی و برگزاری اولین ارزیابی مدیران برتر شهر ارتباطی به منظور ارتقای کیفی مدیران روابط عمومی در نخسین همایش مدیران برتر شهر ارتباطی، توسعه استفاده از ابزار نظرسنجی‌های عمومی از شهروندان برای تدوین استراتژی‌های ضروری برای اقدامات و ارتباطات، توسعه ارتباطات شهردار تهران برای گروه‌های مرجع، راه‌اندازی خانه گفت‌وگوی تهران در محل نگارستان شهر به منظور افزایش حس تعلق شهروندان به شهر و بسترسازی برای تعامل گروه‌های مختلف هنری و فرهنگی، راه‌اندازی سامانه «به من بگو چطور» به عنوان پل ارتباطی میان شهروندان و شهرداری تهران تا مردم
مشکلات خود را در دسته‌بندی‌‌ای مشخص‌شده با مدیران شهری در میان بگذارند و ارتقای سامانه ملاقات مردمی و ایجاد درگاه اینترنتی ملاقات شهروندان با مدیران شهری.